EE: Πόσο μείωσε την εξάρτησή της από το ρωσικό πετρέλαιο

Με ταχύτατους ρυθμούς προχωρά η απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το ρωσικό πετρέλαιο, η οποία ξεκίνησε μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat, τον Μάρτιο του 2023, οι συνολικές εισαγωγές αργού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου από τη Ρωσία στην ΕΕ μειώθηκαν σε 1,4 εκατομμύρια τόνους (Mt) σε σύγκριση με τον μέσο μηνιαίο αριθμό των 15,2 Mt την τριετία από το 2019 έως το 2022, καταγράφοντας «βουτιά» 90%.

Όπως επισημαίνει η ευρωπαϊκή στατιστική αρχή, η Μόσχα αποτελούσε σημαντική πηγή πετρελαίου για την ΕΕ, αλλά ο επιθετικός της πόλεμος στην Ουκρανία ώθησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκδώσει ένα 6ο πακέτο κυρώσεων (Ιούνιος 2022) που περιελάμβανε εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ. Η απαγόρευση των εισαγωγών αργού πετρελαίου μέσω θαλάσσης τέθηκε σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου 2022, ενώ η απαγόρευση των πετρελαιοειδών τέθηκε σε ισχύ στις 5 Φεβρουαρίου 2023.

Ήδη πριν από την έναρξη του εμπάργκο, οι χώρες της αναζήτησαν άλλες πηγές για τις προμήθειες πετρελαίου και μόλις αυτό τέθηκε σε ισχύ επιτάχυνε τις προσπάθειες.

Πώς άλλαξε ο χάρτης των εξαγωγών ρωσικού αργού στην Ευρώπη [γράφημα]

Η πορεία των μειώσεων

Σύμφωνα με τη Eurostat, οι εισαγωγές αργού πετρελαίου μειώθηκαν από 12,4 εκατ. τόνους τον Ιανουάριο του 2022 (πριν από την έναρξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία) σε 3,7 εκατ. τόνους τον Δεκέμβριο του 2022 (-70%), όταν τέθηκε σε ισχύ το εμπάργκο. Οι εισαγωγές αργού πετρελαίου συνέχισαν να μειώνονται σε 1,17 Mt τον Μάρτιο του 2023 (-91%).

Εν τω μεταξύ, οι εισαγωγές πετρελαιοειδών μειώθηκαν από 3,3 Mt τον Ιανουάριο του 2022 σε 0,7 Mt τον Φεβρουάριο του 2023 (-80%),  και συνέχισαν να μειώνονται σε μόλις 0,3 Mt τον Μάρτιο του 2023 (-92%).

Οι συνολικές εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία δεν έφτασαν στο μηδέν λόγω ορισμένων εξαιρέσεων που αναφέρονται στις απαγορεύσεις, οι οποίες επιτρέπουν περιορισμένες εισαγωγές υπό συγκεκριμένες συνθήκες.

Νέα τάξη πραγμάτων: Η Ευρώπη «κινείται» χωρίς το πετρέλαιο της Ρωσίας

Έκτακτες απελευθερώσεις αποθεμάτων και προσέγγιση αναπλήρωσης της ΕΕ

Ο ρωσικός επιθετικός πόλεμος στην Ουκρανία δημιούργησε αναταραχή στον τομέα του πετρελαίου, προκαλώντας δύο έκτακτες απελευθερώσεις αποθεμάτων τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2022 με στόχο τη σταθεροποίηση της αγοράς. Αυτές συντονίστηκαν από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας και υποστηρίχθηκαν από την ΕΕ.

Πολλές χώρες της ΕΕ συμμετείχαν στις κοινές δράσεις, χρησιμοποιώντας μέρος του πλεονάσματος αποθεματικών έκτακτης ανάγκης, ενώ άλλες βυθίστηκαν κάτω από τα ελάχιστα επίπεδα που απαιτούνται βάσει του άρθρου 3 της Οδηγίας 2009/119/ΕΚ .

Το 2022, η Επιτροπή αξιολόγησε την κατάσταση στις εγχώριες και διεθνείς αγορές και συμβούλεψε τα κράτη μέλη της ΕΕ να ξαναγεμίσουν τα αποθέματα πετρελαίου έκτακτης ανάγκης στα ελάχιστα απαιτούμενα επίπεδα έως τις 31 Μαρτίου 2023.

Τον Ιούλιο του 2022, 10 χώρες της ΕΕ ήταν κάτω από το εθνικό τους ελάχιστο επίπεδο (Βουλγαρία, Τσεχία, Ιρλανδία, Κροατία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Αυστρία και Ρουμανία).

Ωστόσο, μέχρι τον Μάρτιο του 2023, μόνο η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Ιρλανδία, η Λετονία και η Λιθουανία παρέμειναν κάτω από το επίπεδο έκτακτης ανάγκης και 3 βρίσκονταν κοντά στην πλήρη ανανέωση των αποθεμάτων πετρελαίου τους.