Μεγαλώνει το κύμα εξόδου προς τη σύνταξη

Μεγαλώνει το κύμα των ασφαλισμένων προς τη σύνταξη. Τρέχει ήδη με ρυθμό 40% σε σχέση με πέρυσι, εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού, της ανησυχίας που προκάλεσαν οι προτάσεις της Επιτροπής Πασσαρίδη για το Ασφαλιστικό καθώς και της σύγχυσης που επικρατεί για τα νέα όρια συνταξιοδότησης από το 2022.

Η μαζική φυγή στη σύνταξη εκτιμάται ότι θα ασκήσει νέες πιέσεις στον διαλυμένο ΕΦΚΑ, ο οποίος ήδη δέχεται ισχυρό πλήγμα από τις επιπτώσεις της πανδημίας στην απασχόληση και την οικονομία. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό το μεγάλο πρόβλημα με τις εκκρεμείς συντάξεις όπου το στοκ των εκκρεμοτήτων προσεγγίζει τις 153.000 στην κύρια σύνταξη και εκτινάσσεται στις 350.000 εάν προστεθούν οι επικουρικές συντάξεις εν αναμονή, τα εφάπαξ και οι εκκρεμότητες στην παράλληλη ασφάλιση.

Αυτό σημαίνει ότι ένας υπό συνταξιοδότηση ασφαλισμένος (και ειδικά αν έχει πάνω από δύο Ταμεία) θα πρέπει να περιμένει χρόνια για να λάβει την οριστική σύνταξη. Επισημαίνεται ότι με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, αρχής γενομένης από 1-1-2022, τα δεδομένα για την κοινωνική ασφάλιση ανατρέπονται, καθώς (υπό προϋποθέσεις) καταργούνται οι ευνοϊκές διατάξεις που αφορούν χιλιάδες ασφαλισμένους, οι οποίοι θα μπορούσαν να αποχωρήσουν είτε με πλήρη είτε με μειωμένη σύνταξη γήρατος πριν από το 62ο έτος της ηλικίας τους.

Επί της ουσίας θεσπίζεται ως γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος το 62ο έτος ηλικίας (με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) και το 67ο έτος ηλικίας (με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης). Πάντως θα πρέπει να επισημανθεί ότι όσοι ασφαλισμένοι μέχρι 31-12-2021 έχουν συγκεντρώσει και τον κατά περίπτωση απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και την προβλεπόμενη ηλικία θα μπορούν και μετά την 1-1-2022 να συνταξιοδοτηθούν με βάση τα σημερινά ευνοϊκά μεταβατικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.

Παράλληλα όσοι εργαζόμενοι έχουν συμπληρώσει ή θα συμπληρώσουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης μέχρι 31-12-2021, ακόμη και όταν συμπληρώνουν τα μεταβατικά ηλικιακά όρια μετά την 1-1-2022, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τα μεταβατικά ευνοϊκά ηλικιακά όρια, όπως αυτά προβλέπονται από τον Νόμο 4336/2015.

Εάν, για παράδειγμα, ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τη 40ετία που απαιτείται για σύνταξη στο 62ο έτος της ηλικίας του και το έτος 2022 θα είναι 60 ετών, θα πρέπει να περιμένει άλλα δύο χρόνια για να συνταξιοδοτηθεί το 2024 με τις προϋποθέσεις που ισχύουν σήμερα.

Αντίθετα, όσοι ασφαλισμένοι στην περίοδο των μεταβατικών διατάξεων δεν είχαν συμπληρώσει ούτε το όριο ηλικίας ούτε τα συντάξιμα χρόνια θίγονται από τις ανατροπές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από 1-1-2022. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας θα συνταξιοδοτηθούν στα 67 με 15 τουλάχιστον χρόνια ασφάλισης ή στα 62 με μειωμένη σύνταξη ή με πλήρη αν έχουν 40 συντάξιμα έτη. Πάντως το δικαίωμα για αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί να ισχύει κανονικά και δεν καταργείται μετά την 1-1-2021.

Παράλληλα για τους υποψήφιους συνταξιούχους θα πρέπει να επισημανθούν και τα εξής:

• Κλειδί για τη συντόμευση του χρόνου απονομής της σύνταξης είναι η έκδοση πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης βεβαιώσεων για τον χρόνο ασφάλισης. Με τις βεβαιώσεις ασφάλισης πιστοποιείται ο χρόνος που έχουν διανύσει οι ασφαλισμένοι σε ένα ή σε περισσότερα Ταμεία κι έτσι εξασφαλίζονται η άμεση έκδοση της προσωρινής σύνταξης και η ταχεία ολοκλήρωση της ανακεφαλαίωσης χρόνου για την έκδοση της οριστικής απόφασης.
• Σημαντικό είναι τη στιγμή της υποβολής της αίτησης να πληρούνται οι συνδυαστικές προϋποθέσεις – χρόνος ασφάλισης και όριο ηλικίας – για να μην απορριφθεί η αίτηση. Σημειώνεται πως παγίως περίπου το 10%-15% των αιτήσεων απορρίπτονται λόγω μη συμπλήρωσης των απαραίτητων προϋποθέσεων.
• Οι αιτήσεις συνταξιοδότησης υποβάλλονται πλέον ηλεκτρονικά στην υπηρεσία που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΦΚΑ. Η ηλεκτρονική αίτηση περιλαμβάνει αναφορά στο σύνολο του χρόνου ασφάλισης, στο αν υπάρχει επιθυμία για εξαγορά πλασματικών χρόνων και κάθε άλλη λεπτομέρεια, όπως π.χ. αν διέκοψε την εργασία του ο ασφαλισμένος και πότε.
• Η μεγάλη πλειοψηφία των ασφαλισμένων κάνουν χρήση πλασματικών ετών για να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα από το κανονικό. Αιτήσεις εξαγορών ή αναγνώρισης πλασματικών χρόνων με σκοπό τη θεμελίωση δικαιώματος μπορούν να υποβληθούν οποτεδήποτε, είτε μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης είτε μεταγενέστερα ή ακόμη και νωρίτερα από αυτήν. Η εξόφληση μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ με έκπτωση είτε με δόσεις ή ακόμη και με παρακράτηση από τη σύνταξη.
• Οσοι επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν επιδοτούμενους χρόνους (ανεργία, ασθένεια) για να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, πρέπει να γνωρίζουν πως καλό είναι να έχει ολοκληρωθεί η έκδοση βεβαιώσεων επιδότησης πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, ώστε να μην αναζητούνται έγγραφα κατά τη διάρκεια επεξεργασίας του φακέλου.
• Προσοχή χρειάζεται για όσους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη με προϋποθέσεις του πρ. ΙΚΑ καθώς είναι απαραίτητο να έχουν 100 ένσημα κάθε έτος τα τελευταία πέντε χρόνια, πριν από την υποβολή του αιτήματος συνταξιοδότησης. Αυτές οι ημέρες ασφάλισης δεν είναι απαραίτητο να είναι πραγματικές – μπορούν να συμπληρωθούν με επιδοτούμενες ημέρες ανεργίας από τον ΟΑΕΔ ή με προαιρετική ασφάλιση.
• Τονίζεται ότι θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι ταυτόχρονα έχουν συμπληρωθεί τόσο οι ελάχιστες απαιτούμενες από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ημέρες ασφάλισης όσο και η ηλικία. Από την ημερομηνία κατά την οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, το θεμελιωμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί με αίτηση συνταξιοδότησης, προκειμένου να χορηγηθεί η σύνταξη.