Ελλάδα 2.0 – ρεαλιστικά αισιόδοξο το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης

Μια σύντομη ανασκόπηση στο πολύ πρόσφατο παρελθόν αρκεί για να αντιληφθούμε τον καθοριστικό ρόλο της παγκοσμιοποίησης στην κοινωνία και την οικονομία σε εθνικό επίπεδο. Η κρίση στην αμερικανική αγορά ακινήτων εξαπλώθηκε ταχύτατα στον χρηματοοικονομικό τομέα όλων των κρατών και στη συνέχεια εισέδυσε στις πραγματικές οικονομίες αποτελώντας την απαρχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Ομοίως, η υγειονομική κρίση που αναγνωρίστηκε πρώτη φορά στην Ουχάν την Κίνας εξαπλώθηκε ταχύτατα σε πάνω από 200 χώρες. Ο έντονα διασυνοριακός χαρακτήρας των κρίσεων αυτών ανέδειξε ως επιτακτική ανάγκη την ενίσχυση της ικανότητας των κρατών να διαχειρίζονται καταστάσεις που δεν μπορούν να προβλεφθούν, πάντα, με ασφάλεια, χρονικά.

Η χώρα μας, επί σειρά ετών, στήριζε την αντικυκλική πολιτική της στην ενίσχυση της ζήτησης με διασταλτικές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές, οι οποίες με την ένταξη στην ΕΕ περιορίστηκαν από τις βασικές αρχές της ΟΝΕ και του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η οικονομική κρίση βρήκε την ΕΕ νομικά και πολιτικά απροετοίμαστη, ενώ στην Ελλάδα η κρίση συνέπεσε με μια ιδιαίτερα δυσχερή δημοσιονομική κατάσταση με υψηλά επίπεδα χρέους και ελλειμμάτων (δημοσιονομικό και στο εμπορικό ισοζύγιο) με αποτέλεσμα τη χρηματοδοτική στήριξη της χώρας συνοδευόμενη από έντονη δημοσιονομική προσαρμογή.

Η πανδημία και η εξ αυτής σοβούσα οικονομική κρίση αποτέλεσαν το έναυσμα για την ΕΕ να αναλάβει τον ρόλο που της αναλογεί και να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών της καταρτίζοντας με τα κράτη-μέλη έναν μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας που θα συμβάλει στον μετασχηματισμό της ΕΕ μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της ψηφιακής επανάστασης.

Η Ελλάδα αναμένεται να αντλήσει υψηλή χρηματοδότηση βάσει ενός ολοκληρωμένου σχεδίου που η ίδια εκπόνησε και θέτει στο επίκεντρο τη σύγχρονη, ψηφιακή, πράσινη οικονομία. Με το σχέδιο «Ελλάδα 2.0», δίνεται έμφαση σε πολιτικές τόνωσης της προσφοράς (supply – side policies) για την οικονομική ανάπτυξη, που δεν είναι άλλες από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και παραγωγικές επενδύσεις, οι οποίες έχουν μόνιμη θετική επίδραση στην αύξηση του ΑΕΠ.

Ενδεικτικά, αναφέρουμε μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (ψηφιακός μετασχηματισμός επιχειρήσεων, δομών και εργαλείων της δημόσιας διοίκησης, όπως των φορολογικών ελέγχων, των τομέων κοινωνικής ασφάλισης, της δικαιοσύνης, των ΚΕΠ, ψηφιοποίηση αρχείων του κράτους, διαλειτουργικότητα υπηρεσιών, ενίσχυση ηλεκτρονικών συναλλαγών), την πολιτική απασχόλησης (προώθηση σύγχρονων ενεργητικών και παθητικών πολιτικών και επικαιροποιημένων προγραμμάτων κατάρτισης/επανακατάρτισης, πιο στοχευμένη διασύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς), τη μετάβαση σε γρήγορες ευρυζωνικές συνδέσεις, την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης και ανάλυσης μαζικών δεδομένων (big data) στη λήψη αποφάσεων και την παροχή υπηρεσιών.

Οι δράσεις που περιέχονται στο σχέδιο ανάκαμψης ανταποκρίνονται, επίσης, στην επιτακτική ανάγκη μετάβασης στην πράσινη οικονομία με μία σειρά δράσεων όπως η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών, τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, οι αναδασώσεις κ.ά.

Η δρομολόγηση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων που προβλέπονται στο σχέδιο, αναμένεται να κινητοποιήσουν τις υγιείς δυνάμεις του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν όχημα μεταφοράς τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών, επιδρώντας πολλαπλασιαστικά στην οικονομική μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας αλλά και στην αναβάθμιση της ποιότητας διαβίωσης.

Το φιλόδοξο εγχείρημα «Ελλάδα 2.0» επιχειρείται σε μια περίοδο που η ΕΕ, αξιοποιώντας τα διδάγματα της εμπειρίας της κατά τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης, προχωρά με σταθερό βηματισμό προς την ισχυροποίηση της παρουσίας της στη διεθνή σκηνή προσπαθώντας να οικοδομήσει μια συμπαγή οντότητα με άμβλυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Επίσης, σε εθνικό επίπεδο φαίνεται ότι έχει εμπεδωθεί η ανάγκη υιοθέτησης ενός νέου παραγωγικού μοντέλου που δεν στηρίζεται στη βραχυπρόθεσμη τόνωση της ζήτησης αλλά προσηλώνεται σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις μόνιμου χαρακτήρα με θετική επίδραση στο ΑΕΠ διαχρονικά και καθιστά τη χώρα πρωτοπόρα και όχι ουραγό των εξελίξεων.

Βεβαίως, όλα αυτά δεν είναι περίπατος στο πάρκο. Μετά την κατάθεση ενός ολοκληρωμένου, συνεκτικού σχεδίου, το βάρος μετατίθεται στον μηχανισμό που θα θέσει σε εφαρμογή το πρόγραμμα και θα απορροφήσει τα κονδύλια μέσα σε σαφώς περιορισμένα χρονικά όρια με αποτελεσματικότητα και διαφάνεια.

Ισως, είναι η κατάλληλη εκείνη χρονική στιγμή που όλες οι δυνάμεις προερχόμενες από τον ευρωπαϊκό και εθνικό κρατικό μηχανισμό, τον ιδιωτικό τομέα, την κοινωνία συντείνουν στην επίτευξη ενός μεγάλου στοιχήματος για τη χώρα. Εχουμε βάσιμους λόγους να αισιοδοξούμε. Η απάντηση, προσεχώς.

Ο Νίκος Μαντζούφας είναι διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης