Πώς ένα ποίημα 1.000 χρόνων μπορεί να γκρεμίσει μια μετοχή στο Χονγκ Κονγκ

Είναι γνωστό ότι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα φοβούνται και την σκιά τους. Και ότι επίσης τρέμουν την τέχνη. Κάποια φοβούνται σκιές… χιλίων ετών. Πόσω μάλλον αν πρόκειται για ποιήματα που αντέχουν στους αιώνες, αφού αυτά μπορούν να μιλήσουν κατευθείαν στην ψυχή των ανθρώπων. Και να τους μετατρέψουν έτσι από υπηκόους σε πολίτες.

Η ιστορία που αποκάλυψε σήμερα το πρωί το BBC είναι εντυπωσιακή: η τιμή της μετοχής της γιγαντιαίας κινεζικής εταιρείας διανομών τροφίμων Meituan καταβαραθρώθηκε στο Χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ (με το άνοιγμα των συναλλαγών τη Δευτέρα έχασε το 14% της αξίας της) επειδή ο διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης, ένας δισεκατομμυριούχος ονόματι Γουάνγκ Σινγκ, «ανέβασε» την Κυριακή στα κοινωνικά δίκτυα ένα ποίημα που έγραψε πριν από δέκα αιώνες ο ποιητής Ζανγκ Ζίε, διάσημος κατά την δυναστεία των Τανγκ.

Η αλήθεια είναι ότι το ποίημα έχει τίτλο εύκολα παρεξηγήσιμο από όσους φοβούνται τη σκιά τους: «Ο Λάκκος που Καίνε τα Βιβλία». Εντάξει, δημόσιους εμπρησμούς βιβλίων και εν γένει «εκφυλισμένης τέχνης» (Entartete Kunst) δεν διοργανώνει το καθεστώς του Πεκίνου κατά τα πρότυπα του ναζιστικού καθεστώτος (πριν από μόλις 80 χρόνια) ή θεοκρατικών καθεστώτων της Μέσης Ανατολής (ακόμα και σήμερα). Αλλά η ανάρτηση του ποιήματος του Ζανγκ Ζίε εξελήφθη από τους εξ ορισμού υποψιασμένους λογοκριτές ως έμμεση κριτική στη διακυβέρνηση του προέδρου Σι Τζινπίνγκ.

Ποια είναι η Meituan

Η Meituan είναι η μεγαλύτερη εταιρεία διανομής έτοιμου φαγητού στην Κίνα. Με κεφαλαιοποίηση που φθάνει τα 220 δισ. δολάρια, τον Απρίλιο έκανε αύξηση κεφαλαίου 10 δισ. δολ. για να εφοδιαστεί drones και αυτόνομα οχήματα. Η εταιρεία υποστηρίζεται τεχνολογικά από τη γιγαντιαία κινεζική εταιρεία Tencent, καθώς παρέχει επίσης ιντερνετικές πλατφόρμες «λαϊφστάιλ». Κάτι που σημαίνει ότι έχει επιρροή στον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των Κινέζων (καταναλωτικές μεν συνήθειες, αλλά… και η «ανατρεπτική» τέχνη μήπως δεν καταναλώνεται;).

Σύμφωνα με τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης, ο μάνατζερ της εταιρείας Γουάνγκ «ανέβασε» το επίμαχο ποίημα στην πλατφόρμα Fanfou, αλλά το «κατέβασε» έπειτα από σύντομο χρονικό διάστημα, δημοσιεύοντας μάλιστα και διευκρινιστική ανακοίνωση με την οποία υποστηρίζει ότι το ποίημα απευθυνόταν στους ανταγωνιστές της επιχείρησής του και δεν είχε πολιτικά συνδηλούμενα.

Το κακό δεν μπόρεσε να το αποτρέψει, όμως, διότι οι επενδυτές στην κινεζική κεφαλαιαγορά γνωρίζουν καλά ότι όποιες επιχειρήσεις «μπαίνουν στο μάτι» των κυβερνητικών αρχών υφίστανται εξονυχιστικούς ελέγχους που, όπως σε ολόκληρο τον κόσμο συμβαίνει, πάντα «κάτι» βρίσκουν – αν βέβαια οι ελεγκτές επιθυμούν διακαώς να το βρουν.

Το προηγούμενο του Τζακ Μα

Για την ακρίβεια, η Meituan είχε ήδη μπει στο στόχαστρο των αρχών. Ήταν η δεύτερη, μετά την Alibaba του διάσημου κινέζου Κροίσου Τζακ Μα, γιγαντιαίων διαστάσεων εταιρεία στην Κίνα για την οποία είχαν ξεκινήσει έρευνες για ενδεχόμενες μονοπωλιακές πρακτικές της.

Τον περασμένο μήνα ξεκίνησαν οι σχετικές έρευνες στην Meituan. Στην Alibaba επιβλήθηκε προ ολίγων εβδομάδων πρόστιμο 2,8 δισ. δολ. για «επί σειρά ετών κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης που κατέχει στην αγορά», ενώ ο Τζακ Μα για κάποιες εβδομάδες είχε εξαφανιστεί από προσώπου γης δίχως να έχει διευκρινιστεί ακόμα αν εξαφανίστηκε οικειοθελώς μέχρι να περάσει η μπόρα ή αν τελικά δεν τα κατάφερε και… βράχηκε.

Οι επενδυτές στο Χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ ευλόγως υπέθεσαν ότι μετά την προκλητική (ή την παρεξηγημένη, ουδεμία διαφορά έχει ως προς το αποτέλεσμα) ανάρτηση του διευθύνοντος συμβούλου, η ήδη στοχοποιημένη Meituan πάει γυρεύοντας να υποστεί τα ίδια με την Alibaba και το μητρικό της όμιλο Ant.

Βεβιασμένη κριτική

Τι λέει όμως το επίμαχο ποίημα «Ο Λάκκος που Καίνε τα Βιβλία»;

«Η Δυναστεία Κιν καταστράφηκε από τα φλεγόμενα μπαμπού και τα υφάσματα.
Το πέρασμα Χανγκού και ο Κίτρινος Ποταμός μάταια φρουρούσαν την κατοικία του προγόνου του Κινεζικού Δράκου.
Προτού παγώσουν τα αποκαΐδια στο λάκκο, μια εξέγερση είχε ήδη ξεσπάσει στην Επαρχία Σαντόνγκ.
Αποδείχθηκε ότι ο Λιου Μπανγκ και ο Ζιάνγκ Γου ήταν αμφότεροι άνθρωποι απαίδευτοι.»

(Οι Κινέζοι ως γνωστόν έγραφαν πάνω σε φλούδες μπαμπού και ήταν αυτοί που ανακάλυψαν το χαρτί).

Έργο του διάσημου ποιητή της Δυναστείας των Τανγκ Ζανγκ Ζίε, ο «Λάκκος που Καίνε τα Βιβλία» είναι μια σαρκαστική κριτική του αυτοκράτορα Κιν Σι Χουάνγκ, που είχε κυβερνήσει την Κίνα εκατοντάδες χρόνια νωρίτερα.
Ίσως αυτό να ήταν το λάθος που έκανε ο μάνατζερ Γουάνγκ Σινγκ: βιάστηκε να κάνει κριτική.