Χρηματοοικονομικές επιδόσεις επιχειρήσεων που εφαρμόζουν το Τρίπτυχο ESG

Η σχέση μεταξύ βιωσιμότητας και χρηματοοικονομικών επιδόσεων συζητείται σε πολλές επιστημονικές έρευνες. Η πλειονότητα των ερευνών προτείνει μια θετική σχέση μεταξύ της απόδοσης της βιωσιμότητας και της χρηματοοικονομικής απόδοσης. Αυτό που εξακολουθεί να είναι ασαφές όμως, είναι η κατεύθυνση της αιτιότητας (direction of causality) που μπορεί να εξηγηθεί από δύο θεωρίες, τη θεωρία διαθεσιμότητας των πόρων και τη θεωρία καλής διαχείρισης.

Από τη μια πλευρά, η θεωρία της καλής διαχείρισης συνδέεται στενά με την άποψη ότι μια επιχείρηση που βασίζεται στη θεωρία των πόρων (resource based view) και υποστηρίζει ότι η εταιρική βιωσιμότητα μπορεί να έχει αντίκτυπο στις χρηματοοικονομικές επιδόσεις επειδή βοηθά μια εταιρεία να μειώσει το κόστος, να αυξήσει τη φήμη της και να απευθυνθεί σε φορείς που ενδιαφέρονται για την κοινωνική και περιβαλλοντική ευθύνη της εταιρείας. Έτσι, οι εταιρικοί ηγέτες της βιωσιμότητας ασκούν καλή διαχείριση και με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που τους βοηθά να ξεπεράσουν τους ανταγωνιστές τους χρηματοοικονομικά. Η θεωρία καλής διαχείρισης ορίζει την απόδοση βιωσιμότητας ως υποκατηγορία της απόδοσης γενικής διαχείρισης (general management). Οι εκπρόσωποι της θεωρίας υποθέτουν ότι η απόδοση της γενικής διαχείρισης αποτελείται από διαφορετικές πτυχές και ότι η διαχείριση της βιωσιμότητας είναι μέρος αυτής. Κατά συνέπεια, η εταιρική βιωσιμότητα και η γενική βιωσιμότητα συσχετίζονται.

Από την άλλη πλευρά, η καλή χρηματοοικονομική απόδοση μπορεί να επηρεάσει την εταιρική βιωσιμότητα, διότι παρέχει τους οικονομικούς πόρους που απαιτούνται για να επενδύσουν στην εταιρική βιωσιμότητα. Συγκεκριμένα, λογιστικές μετρήσεις που βασίζονται σε χρηματοοικονομικές επιδόσεις που είναι ανεξάρτητες από τις επιρροές της χρηματοπιστωτικής αγοράς, όπως η απόδοση των περιουσιακών στοιχείων (ROA), είναι σε θέση να προβλέψουν την εταιρική βιωσιμότητα επειδή η απόδοσή της είναι συγκεκριμένη για την εταιρεία. Ο λόγος είναι ότι οι εταιρείες με υψηλή χρηματοοικονομική απόδοση και χαμηλό κίνδυνο μπορούν να ενεργήσουν πιο υπεύθυνα από τους ανταγωνιστές τους με χαμηλότερες αποδόσεις και υψηλότερο κίνδυνο. Κατά συνέπεια, η αυξημένη απόδοση εταιρικής βιωσιμότητας εμφανίζεται μετά τη συσσώρευση διαθεσίμων πόρων.

Μεθοδολογία Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης

Όσον αφορά το ελληνικό επιχειρηματικό οικοσύστημα, η υιοθέτηση του τρίπτυχου ESG και κατά συνέπεια η ανάπτυξη της εταιρικής βιωσιμότητας έλαβε ταχύτατα χώρα, με 29 μεγάλες επιχειρήσεις να εφαρμόζουν τα κριτήρια ESG στις επενδύσεις τους. Με σκοπό την εύρεση της χρησιμότητας αυτών των κριτηρίων στον Ελλαδικό χώρο, ακολούθησε μια χρηματοοικονομική ανάλυση των 29 αυτών επιχειρήσεων, έχοντας αντλήσει δεδομένα από τις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις τους και έχοντας δομήσει τα αποτελέσματα με γνώμονα τους χρηματοοικονομικούς δείκτες και τις διεθνείς νόρμες αυτών. Οι Χρηματοοικονομικοί Δείκτες που χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση είναι οι εξής ( βλ. Κ. Ζοπουνίδης Βασικές Αρχές Χρηματοοικονομικού Μάνατζμεντ, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2013).

Δείκτης Γενικής Ρευστότητας

Μας δείχνει το μέτρο ρευστότητας της επιχείρησης, καθώς και το περιθώριο ασφαλείας που διατηρεί η διοίκησή της για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μια ανεπιθύμητη εξέλιξη στη ροή των κεφαλαίων κίνησης. Τιμές άνω του 2 θεωρούνται αρκετά ικανοποιητικές.

𝛫𝜐𝜅𝜆𝜊𝜑𝜊𝜌𝜊ύ𝜈 𝛦𝜈𝜀𝜌𝛾𝜂𝜏𝜄𝜅ό/𝛣𝜌𝛼𝜒𝜐𝜋𝜌ό𝜃𝜀𝜎𝜇𝜀𝜍 𝛶𝜋𝜊𝜒𝜌𝜀ώ𝜎𝜀𝜄𝜍

Δείκτης Άμεσης Ρευστότητας

Μας δείχνει την ικανότητα της επιχείρησης να ανταπεξέλθει στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά τα ρευστοποιήσιμα κυκλοφοριακά στοιχεία του ενεργητικού της (εκτός των αποθεμάτων). Τιμές ανώτερες της μονάδας θεωρούνται πολύ καλές.

𝛫𝜐𝜅𝜆𝜊𝜑𝜊𝜌𝜊ύ𝜈 𝛦𝜈𝜀𝜌𝛾𝜂𝜏𝜄𝜅ό/𝛢𝜋𝜊𝜃έ𝜇𝛼𝜏𝛼𝛣𝜌𝛼𝜒𝜐𝜋𝜌ό𝜃𝜀𝜎𝜇𝜀𝜍 𝛶𝜋𝜊𝜒𝜌𝜀ώ𝜎𝜀𝜄𝜍

Δείκτης Συνολικής Ικανότητας Δανεισμού

Παρουσιάζει το ποσοστό χρηματοδότησης της παραγωγικής μηχανής της επιχείρησης (ενεργητικό) από βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, Τιμές κάτω από 67% θεωρούνται ικανοποιητικές.

𝛴ύ𝜈𝜊𝜆𝜊 𝛶𝜋𝜊𝜒𝜌𝜀ώ𝜎𝜀𝜔𝜈/𝛴ύ𝜈𝜊𝜆𝜊 𝛦𝜈𝜀𝜌𝛾𝜂𝜏𝜄𝜅𝜊ύ

Δείκτης Μακροπρόθεσμης Ικανότητας Δανεισμού

Σκιαγραφεί το μέγεθος των μακροπρόθεσμων ξένων κεφαλαίων που επιλέγει η διοίκηση μιας επιχείρησης προκειμένου να χρηματοδοτεί τις μακροπρόθεσμες ανάγκες επένδυσης στα πλαίσια της χρηματοοικονομικής ορθοδοξίας (βλ. Ζοπουνίδης, 2013). Τιμές μεγαλύτερες του 50% θεωρούνται ικανοποιητικές.

Ί𝛿𝜄𝛼 𝛫𝜀𝜑ά𝜆𝛼𝜄𝛼/Ί𝛿𝜄𝛼 𝛫𝜀𝜑ά𝜆𝛼𝜄𝛼 + 𝛭𝛼𝜅𝜌𝜊𝜋𝜌ό𝜃𝜀𝜎𝜇𝜀𝜍 𝛶𝜋𝜊𝜒𝜌𝜀ώ𝜎𝜀𝜄𝜍

Δείκτης Κάλυψης Αναγκών σε Κεφάλαια Κίνησης

Με τον υπολογισμό αυτού του δείκτη, είμαστε σε θέση να καταλάβουμε αν το Κεφάλαιο Κίνησης ( διαρκή κεφάλαια ) ορίζεται επαρκές για να καλύψει τις Ανάγκες σε του Κύκλου Εκμετάλλευσης. Τιμές του δείκτη αυτού κάτω του 50%, σημαίνει πως υπάρχει πιθανότητα η επιχείρηση να προσφύγει στη λήψη δανείου.

𝛫𝜀𝜑ά𝜆𝛼𝜄𝜊 𝛫ί𝜈𝜂𝜎𝜂𝜍/𝛢𝜈ά𝛾𝜅𝜀𝜍 𝜎𝜀 𝛫𝜀𝜑ά𝜆𝛼𝜄𝜊 𝛫ί𝜈𝜂𝜎𝜂𝜍

Δείκτης Ικανότητας Αποπληρωμής Υποχρεώσεων

Μας υποδηλώνει το πόσο εύκολα ή δύσκολα η επιχείρηση αποπληρώνει τα συνολικά χρέη της. Στο συγκεκριμένο δείκτη επιζητούμε τιμές κάτω του 3 ως ικανοποιητικές καθώς έτσι η επιχείρηση παράγει ικανοποιητικά κέρδη και μπορεί να ανταπεξέλθει μακροπρόθεσμα.

𝛴ύ𝜈𝜊𝜆𝜊 𝛶𝜋𝜊𝜒𝜌𝜀ώ𝜎𝜀𝜔𝜈/𝛱𝜀𝜌𝜄𝜃ώ𝜌𝜄𝜊 𝛢𝜐𝜏𝜊𝜒𝜌𝜂𝜇𝛼𝜏𝜊𝛿𝜊𝜏ή𝜎𝜀𝜔𝜍

Δείκτης Κεφαλαίου Κίνησης

Ο συγκεκριμένος δείκτης, δείχνει κατά πόσο τα πάγια στοιχεία της επιχείρησης καλύπτονται από το σύνολο των διαρκών κεφαλαίων της (μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και ίδια κεφάλαια). Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη της μονάδας είναι αρκετά ικανοποιητική.

Ί𝛿𝜄𝛼 𝛫𝜀𝜑ά𝜆𝛼𝜄𝛼 + 𝛭𝛼𝜅𝜌𝜊𝜋𝜌ό𝜃𝜀𝜎𝜇𝜀𝜍 𝛶𝜋𝜊𝜒𝜌𝜀ώ𝜎𝜀𝜄𝜍/𝛫𝛼𝜃𝛼𝜌ό 𝛱ά𝛾𝜄𝜊 𝛦𝜈𝜀𝜌𝛾𝜂𝜏𝜄𝜅ό

Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα

Δείχνει κατά πόσο επιτεύχθηκε ο στόχος πραγματοποίησης ενός ικανοποιητικού αποτελέσματος για τους μετόχους. Υψηλή τιμή του δείκτη σημαίνει πως η επιχείρηση ευημερεί, κάτι που μπορεί να οφείλεται στην επιτυχημένη διοίκησή της και στην εύστοχη χρησιμοποίηση των δικών της κεφαλαίων.

𝛫𝛼𝜃𝛼𝜌ά 𝛫έ𝜌𝛿𝜂 𝜇𝜀𝜏ά 𝛷ό𝜌𝜔𝜈/ Ί𝛿𝜄𝛼 𝛫𝜀𝜑ά𝜆𝛼𝜄𝛼

Βιομηχανική Αποδοτικότητα

Μετράει τη συνολική αποτελεσματικότητα της επιχείρησης, δηλαδή το δίδυμο προϊόν-αγορά. Όσο πιο υψηλή είναι η τιμή του δείκτη αυτού, τόσο πιο σωστή είναι η διαχείριση της παραγωγικής της μηχανής.

𝛫έ𝜌𝛿𝜂 𝜋𝜌𝜊 𝛵ό𝜅𝜔𝜈 𝜅𝛼𝜄 𝛷ό𝜌𝜔𝜈/𝛴ύ𝜈𝜊𝜆𝜊 𝛦𝜈𝜀𝜌𝛾𝜂𝜏𝜄𝜅𝜊ύ

Καθαρό Περιθώριο Κέρδους

Ο δείκτης αυτός, προσδιορίζει το κέρδος της επιχείρησης που προέρχεται από τις λειτουργικές και μη δραστηριότητές της, δηλαδή το ποσοστό κέρδους που μένει στην επιχείρηση μετά την αφαίρεση από τις καθαρές πωλήσεις του κόστους πωληθέντων και των λοιπών εξόδων ( οργανικών και ανόργανων) . Όσο υψηλότερες οι τιμές, τόσο το καλύτερο καθώς συνεπάγεται ότι η επιχείρηση είναι επικερδής.

𝛫𝛼𝜃𝛼𝜌ά 𝛫έ𝜌𝛿𝜂 𝜇𝜀𝜏ά 𝛷ό𝜌𝜔𝜈/𝛱𝜔𝜆ή𝜎𝜀𝜄𝜍

Μικτό Περιθώριο Κέρδους

Προσδιορίζει τη λειτουργική αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης, καθώς και την πολιτική τιμών που εφαρμόζει. Όσο υψηλότερες οι τιμές, τόσο το καλύτερο καθώς υποδηλώνεται η ικανότητα της διοίκησης μιας επιχείρησης, να επιτυγχάνει φθηνές αγορές και υψηλές σε τιμές, πωλήσεις.

𝛱𝜔𝜆ή𝜎𝜀𝜄𝜍 − 𝛫ό𝜎𝜏𝜊𝜍 𝛱𝜔𝜆ή𝜎𝜀𝜔𝜈 /𝛱𝜔𝜆ή𝜎𝜀𝜄𝜍

Δείκτης Κυκλοφορίας Ενεργητικού

Ο συγκεκριμένος δείκτης παρέχει ενδείξεις για το πόσο η επιχείρηση χρησιμοποιεί εντατικά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να πραγματοποιεί έσοδα. Η τιμή είναι αποδεκτή αρκεί να είναι άνω της μονάδας και όσο πιο μεγάλη γίνεται.

𝛱𝜔𝜆ή𝜎𝜀𝜄𝜍/ 𝛴ύ𝜈𝜊𝜆𝜊 𝛦𝜈𝜀𝜌𝛾𝜂𝜏𝜄𝜅𝜊ύ

Δείκτης Κυκλοφορίας Ιδίων Κεφαλαίων

Ο δείκτης αυτός υποδεικνύει κατά πόσο τα ίδια κεφάλαια ανταμείβονται ικανοποιητικά από τη δραστηριότητα της επιχείρησης. Κατά συνέπεια σε αυτή την περίπτωση, επιζητούμε τιμές μεγαλύτερες από τη μονάδα.

𝛴ύ𝜈𝜊𝜆𝜊 𝛫ύ𝜅𝜆𝜊𝜐 𝛦𝜌𝛾𝛼𝜎𝜄ώ𝜈/ Ί𝛿𝜄𝛼 𝛫𝜀𝜑ά𝜆𝛼𝜄𝛼

Δείκτης Κυκλοφορίας Υποχρεώσεων

Το ίδιο συμβαίνει και για το δείκτη αυτό. Αν τα ξένα κεφάλαια ανταμείβονται ικανοποιητικά από τη δραστηριότητα της επιχείρησης. Η τιμή του δείκτη, για να είναι ικανοποιητικός πρέπει να είναι μεγαλύτερος από τη μονάδα.

𝛱𝜔𝜆ή𝜎𝜀𝜄𝜍/𝛴ύ𝜈𝜊𝜆𝜊 𝛶𝜋𝜊𝜒𝜌𝜀ώ𝜎𝜀𝜔𝜈

Περισσότερες πληροφορίες για μια εμπεριστατωμένη χρηματοοικονομική ανάλυση των επιχειρήσεων, ο αναγνώστης μπορεί να βρει στο βιβλίο του Καθηγητή Κ. Ζοπουνίδη (2013).

Με βάση την παραπάνω χρηματοοικονομική ανάλυση, μπορούν εύκολα να αξιολογηθούν και να καταταγούν οι 29 επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν το τρίπτυχο ESG.

Ποιές επιχειρήσεις, δηλαδή, επιτυγχάνουν ικανοποιητικές τιμές σε όλους σχεδόν τους δείκτες, αποδοτικότητας, ρευστότητας, ικανότητας δανεισμού και αποπληρωμής, ανακύκλωσης και περιθωρίου κέρδους, δηλαδή υπερβαίνουν τις διεθνείς τιμές-νόρμες των δεικτών.

Ο στόχος του Εργαστηρίου Financial Engineering του Πολυτεχνείου Κρήτης είναι να αναπτύξει στο άμεσο διάστημα ένα ευφυές σύστημα αξιολόγησης επιχειρήσεων με κριτήρια ESG και χρηματοοικονομικά που θα βοηθούν τις τράπεζες στις αποφάσεις χρηματοδότησής τους (ESG Rating System).

Συμπερασματικά

Ενώ σε άλλες χώρες του εξωτερικού, το φαινόμενο ESG έχει πλέον καθιερωθεί και θεωρείται δεδομένο, στη χώρα μας άργησε πολύ να κάνει την εμφάνισή του, καθώς πολλοί ήταν αυτοί που είχαν φόβο για αυτού του είδους τις επενδυτικές κινήσεις.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα της παρούσας ανάλυσης αποδεικνύουν πως οι επιχειρήσεις με την αποτελεσματικότερη διαχείριση των πόρων και με τις υψηλότερες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διακυβερνητικές επιδόσεις, οδηγούν σε καλύτερη χρηματοοικονομική απόδοση. Πρέπει επομένως το παράδειγμα των συγκεκριμένων εταιρειών να ακολουθήσουν και άλλες, στο ευρύ επιχειρηματικό περιβάλλον της Ελλάδας και να κάνουν μια προσπάθεια όχι μόνο στην αύξηση της αξίας των μετοχών τους, αλλά και στη βελτίωση του αντικτύπου τους, σε όλη την κοινωνία και περιβάλλον.

*Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School

*Υποψήφια Δρ. Μαριάννα Εσκαντάρ, Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering Πολυτεχνείο Κρήτης

*Παύλος Χούρλιας, Τελειόφοιτος Φοιτητής Σχολής Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Πολυτεχνείου Κρήτης

*Βασίλης Ντινούδης,Τελειόφοιτος Φοιτητής Σχολής Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Πολυτεχνείου Κρήτης

*Κωνσταντίνα Τζίκα, Τελειόφοιτη Φοιτήτρια Σχολής Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Πολυτεχνείου Κρήτης