Μεγάλη πετρελαιοκηλίδα πριν 42 χρόνια στον Κόλπο του Μεξικού – Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Μια έκρηξη το 1979 στην πλατφόρμα Ixtoc I, που βρίσκεται 80 χιλιόμετρα από την ακτή του Κόλπου του Μεξικού, προκάλεσε τη μεγαλύτερη διαρροή πετρελαίου που υπήρξε ποτέ σε καιρό ειρήνης.

Η Pemex, η κρατική εταιρεία πετρελαίου του Μεξικού, χρειάστηκε περισσότερο από εννέα μήνες για να σταματήσει τη διαρροή, κατά τη διάρκεια των οποίων περίπου 3,3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου χύθηκαν στη θάλασσα. Η τεράστια πετρελαιοκηλίδα ταξίδεψε μέχρι τις ακτές του Τέξας.

Τα αποτελέσματα της οικολογικής καταστροφής δεν περιοριορίστηκαν στα επόμενα χρόνια, και ακόμη και σήμερα οι αλιείς της επαρχίας Καμπέτσε αποδίδουν τις φτωχές ψαριές σε εκείνη τη σημαδιακή μέρα.

Η πλατφόρμα χάνει λάσπη

Το Ixtoc I ήταν ένα φρεάτιο πετρελαίου το οποίο δημιουργήθηκε από την ημι-υποβρύχια εξέδρα γεώτρησης Sedco 135 στον κόλπο του Campeche του Κόλπου του Μεξικού, περίπου 100 χλμ. Βορειοδυτικά του Ciudad del Carmen, Campeche σε νερά 50 μέτρων βάθους.

Στις 3 Ιουνίου 1979, το πηγάδι υπέστη έκρηξη με αποτέλεσμα μια από τις μεγαλύτερες πετρελαιοκηλίδες στην παγκόσμια ιστορία.

Η κρατική εταιρεία πετρελαίου του Μεξικού, η Pemex (Petróleos Mexicanos), διενεργούσε γεώτρηση με τρυπάνι σε βάθος 3 χιλιομέτρων, όταν η εγκατάσταση γεώτρησης Sedco 135 απώλεσε την λειτουργία διοχέτευσης της λάσπης γεώτρησης (γεωτρητική ιλύς) που εξασφάλιζε τη μέγιστη δυνατή απομάκρυνση των θραυσμάτων. Χωρίς την αντίθετη πίεση που παρείχε η λάσπη, η πτώση της πίεσης επέτρεψε στο πετρέλαιο να γεμίσει το φρεάτιο, διαλύοντας την γεώτρηση. Το πετρέλαιο έπιασε φωτιά και η Sedco 135 κάηκε και κατέρρευσε στη θάλασσα.

Κατά τη στιγμή του ατυχήματος, το Sedco 135 είχε φτάσει σε βάθος περίπου 3.600 μέτρων κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας. Οι εκτονώσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου εξερράγησαν όταν ήρθαν σε επαφή με τους κινητήρες της αντλίας λειτουργίας, προκαλώντας πυρκαγιά που οδήγησε στην κατάρρευση του πύργου γεώτρησης. Η κατάρρευση προκάλεσε ζημιά σε υποκείμενες δομές φρεατίων και οδήγησε στην απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων πετρελαίου στον Κόλπο.

Συνολικά, περίπου 3,3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου χύθηκαν καθ ‘όλη τη διάρκεια των 10 μηνών που χρειάστηκε για να σταματήσει η διαρροή.

Το πετρέλαιο που χάθηκε κατά τη διάρκεια της έκρηξης μόλυνε σημαντικό μέρος της υπεράκτιας περιοχής στον Κόλπο του Μεξικού, καθώς και σε μεγάλο μέρος της παράκτιας ζώνης, η οποία αποτελείται κυρίως από αμμώδεις παραλίες και νησιά φραγμού που συχνά περικλείουν εκτεταμένες ρηχές λιμνοθάλασσες.

Το πετρέλαιο στις παραλίες του Μεξικού στις αρχές Σεπτεμβρίου υπολογίστηκε σε περίπου 6000 τόνους. Οι έρευνες κατά μήκος των ακτών του Τέξας δείχνουν ότι περίπου 4000 τόνοι πετρελαίου ή λιγότερο από 1 τοις εκατό εναποτέθηκαν εκεί. Το υπόλοιπο πετρέλαιο, περίπου 120.000 τόνοι ή 25 τοις εκατό, βυθίστηκε στον πυθμένα του Κόλπου.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Το πετρέλαιο είχε σοβαρό αντίκτυπο στα καβούρια και τα μαλάκια των παραλιών που είχαν μολυνθεί. Οι πληθυσμοί των καβουριών  σχεδόν εξαλείφθηκαν σε μια ευρεία περιοχή. Οι πληθυσμοί των καβουριών στα κοραλλιογενή νησιά κατά μήκος της ακτής μειώθηκαν επίσης σε μόνο κλάσμα των κανονικών πληθυσμών μετά τη διαρροή.

Μια μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα πιο επίμονα προβλήματα ήταν οι παράκτιες λιμνοθάλασσες που καλύπτουν τον κόλπο, καθώς και η ρύπανση των εκβολών. Συγκεκριμένα, είχαν προβληματικές επιπτώσεις στην αναπαραγωγή και την ανάπτυξη διαφόρων ειδών ψαριών και της τροφικής τους αλυσίδας.

Το πετρέλαιο πότισε την ξηρά, σε βάθος 30 εκατοστών, και ωθούμενο βόρεια από ανέμους και ρεύματα διέσχισε τα σύνορα του Τέξας δύο μήνες αργότερα και τελικά κάλυψε σχεδόν 270 χλμ αμερικανικών παραλίων. Η παραλία που προκάλεσε τη μεγαλύτερη ανησυχία σε διεθνές επίπεδο στο Μεξικό ήταν το Rancho Nuevo, βασικός τόπος φωλιάσματος για τις θαλάσσιες χελώνες του είδους Kemp’s ridley που κινδύνευσαν με αφανισμό, οι οποίες είχαν ήδη μετακινηθεί στην ενδοχώρα κατά χιλιάδες για να γεννήσουν τα αυγά τους. Όταν τα αυγά εκκολάφθηκαν, το πετρέλαιο είχε φτάσει στην ακτή.

Η αλιεία απαγορεύτηκε ή περιορίστηκε από τις μεξικανικές αρχές σε μολυσμένες περιοχές βόρεια και νότια του πηγαδιού. Τα ψάρια και τα χταπόδια μειώθηκαν κατά 50 έως 70% από τα επίπεδα του 1978 .  Άλλα είδη με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να ανακάμψουν, και χρειάστηκε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ο πληθυσμός των χελωνών Kemp’s ridley να αρχίσει να ανακάμπτει. Οι χελώνες Kemp’s ridley παράγουν μόνο μερικές εκατοντάδες αυγά κάθε χρόνο, σε αντίθεση με τα εκατομμύρια των αυγών που παράγουν οι γαρίδες. Υπάρχουν πολύ λιγότερες πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο της διαρροής Ixtoc I στα βενθικά είδη (κατοίκους πυθμένα).