Γαλλία: Μόνο 20% των ψηφοφόρων εγκρίνουν την αύξηση του ορίου ηλικίας από τα 62 στα 64 έτη

Η πανδημία φαίνεται πως άλλαξε τους ανθρώπους. Η ρελάνς του θανάτου άλλαξε τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη ζωή. Μοιάζουν να το φιλοσοφούν και να γίνονται οπαδοί του «carpe diem», που έλεγαν οι Ρωμαίοι. Να προσπαθούν δηλαδή να εκμεταλλεύονται τη μέρα τους για να εστιάσουν στα ουσιώδη, όπως είναι οι ανθρώπινες σχέσεις και η τέχνη, για να δημιουργήσουν, αλλά και για να απολαύσουν την κάθε στιγμή. Μάλλον είναι η χειρότερη περίοδος για να αποφασίζει ένας πολιτικός την παράταση του εργασιακού βίου των ψηφοφόρων του. Διότι κακά τα ψέμματα: η δουλειά είναι απόλαυση για λίγους τυχερούς. Για τους περισσότερους είναι μαγκανοπήγαδο. Και εσχάτως πηγή άγχους. Αμφίβολο εργαλείο επιβίωσης και όχι πια μέσο προσωπικής ανέλιξης και ευημερίας.

Μια μεγάλη συζήτηση ταλανίζει, εν μέσω θέρους, τη γαλλική κυβέρνηση καθώς ο Εμμανουέλ Μακρόν μοιάζει αποφασισμένος να προχωρήσει το δίχως άλλο το Σεπτέμβρη, αμέσως μετά την επιστροφή από τις διακοπές δηλαδή, στη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση και την αύξηση του κατώτατου ορίου ηλικίας των Γάλλων για σύνταξη από τα 62 στα 64 έτη. Ταλανίζει την κυβέρνηση η συζήτηση για το συνταξιοδοτικό, επειδή απλούστατα την έχει διχάσει. Ακόμα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Ζαν Καστέξ εκφράζει τον σκεπτικισμό του αν το φθινόπωρο, κατά την έναρξη ουσιαστικά της προεκλογικής περιόδου για τις προεδρικές εκλογές του Απριλίου 2022, είναι πολιτικά σκόπιμο να ανοίξει η κυβέρνηση ένα τόσο «ντελικάτο» θέμα, όπως επιμένει να γίνει μια ομάδα υπουργών του με επικεφαλής τον επί τον Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ.

Είναι προδήλως «ντελικάτο» και δύσκολο θέμα το συνταξιοδοτικό, ειδικά στην παρούσα συγκυρία που η πανδημία έχει εισβάλει στη ζωή των ανθρώπων υπενθυμίζοντάς τους πόσο ευάλωτη αυτή είναι. Όλα αυτά καταγράφονται στην πρώτη μετά-Covid δημοσκόπηση για το συνταξιοδοτικό, που διενήργησε η εταιρεία ερευνών Elabe για λογαριασμό της οικονομικής εφημερίδας «Les Echos», του Radio classique και του Ινστιτούτου Montaigne.

Vox populi

Ποιο είναι το πρώτο κομβικό εύρημα της έρευνας; Ότι μόνο το 20% των Γάλλων συμφωνεί σε μια αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης συμμεριζόμενο την «αναγκαιότητα να δουλεύουμε για περισσότερο χρόνο», που επανειλημμένως έχει υποστηρίξει η κυβέρνηση και ο προσωπικά ο πρόεδρος Μακρόν. Μόνο οι ψηφοφόροι του Φρανσουά Φιγιόν (πρώην πρωθυπουργός του Σαρκοζί, μέλος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος) στις προεδρικές του 2017 υποστηρίζουν κατά πλειοψηφία (53%) την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Ίσως επειδή πολλοί ψηφοφόροι του είναι ήδη συνταξιούχοι (δεν το αναφέρει αυτό η δημοσκόπηση της Elabe, άλλες έρευνες το έχουν καταγράψει).

Αντίθετα, το 48% των Γάλλων επιθυμεί να διατηρηθεί το κατώτατο όριο συνταξιοδότησης στα 62 χρόνια – αυτή είναι η θέληση εξάλλου του 51% των ψηφοφόρων του Εμμανουέλ Μακρόν στον πρώτο γύρο το 2017. Επίσης, η έρευνα κατέγραψε ένα 32% των Γάλλων πολιτών (ένας στους τρεις δηλαδή), που επιθυμεί μείωση του ορίου συνταξιοδότησης! Είναι εξάλλου μια από τις προτάσεις της Μαρίν Λεπέν, της ηγέτιδος του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού που πιθανότατα θα κονταροχτυπηθεί με το Μακρόν στο δεύτερο γύρο των επόμενων εκλογών για την προεδρία, μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 60 έτη. Σημειωτέον ότι τον Απρίλιο του 2019, που είχε διενεργηθεί η προηγούμενη έρευνα της κοινής γνώμης για το συνταξιοδοτικό, μόνο 24% των ερωτηθέντων είχε ταχθεί υπέρ της μείωσης του ορίου.

Παρενθετικά να υπενθυμίσουμε εδώ ότι πρόθεση του Μακρόν είναι να συμπεριλάβει τις αλλαγές στις συντάξεις στον προϋπολογισμό για την κοινωνική ασφάλιση το 2022, που θα ψηφιστεί από την Εθνοσυνέλευση τον επόμενο Οκτώβριο. Η αύξηση των ορίων προβλέπεται σταδιακή από το 2022-2023 και η πρώτη γενιά που αφορά η μεταρρύθμιση είναι όσοι γεννήθηκαν το 1961. Αυτοί θα κατοχυρώσουν δικαίωμα σύνταξης ένα εξάμηνο αργότερα, μόλις συμπληρώσουν δηλαδή τα 62 χρόνια και έξι μήνες του βίου τους. Καθεμιά από τις επόμενες τρεις γενιές θα εργάζεται ακόμα ένα εξάμηνο επιπλέον και οι γεννηθέντες το 1964 θα συνταξιοδοτηθούν το 2028-2029. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι ο μέσος όρος που βγαίνουν σήμερα οι Γάλλοι στη σύνταξη είναι τα 62,7 έτη, ελάχιστοι δηλαδή αποφασίζουν να εργαστούν για αρκετά χρόνια ακόμη.

Ο ρόλος της υγειονομικής κρίσης

«Πρόκειται αναμφίβολα για το αποτέλεσμα της εξέλιξης της σχέσης των ανθρώπων με την εργασία, που προκάλεσε η υγειονομική κρίση. Διότι οι Γάλλοι εξουθενώθηκαν ψυχικά κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής και επίσης άρχισαν να αναθεωρούν την θεώρησή τους για τη ζωή. Οι σκέψεις αυτές τους έκαναν να μην επιθυμούν να περάσουν ολόκληρη τη ζωή τους δουλεύοντας», δήλωσε στη «Les Echos» ο Βενσάν Τιμπό, επικεφαλής της ομάδας των επιστημόνων της Elabe που διενήργησε την έρευνα.

Ενδιαφέρον εμφανίζει η σύγκριση της παρούσας μελέτης με εκείνη του 2019. Τώρα οι Γάλλοι μοιάζουν πιο θετικοί απέναντι στο ισχύον σύστημα συνταξιοδότησής τους, καθώς το 52% (9 εκατοστιαίες μονάδες περισσότεροι από το 2019) εκτιμά ότι αυτό λειτουργεί καλά. Μόνο 47% πιστεύει το αντίθετο, ενώ το 2019 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 57%. Παρά ταύτα, αναγνωρίζουν ότι από οικονομικής απόψεως το σημερινό σύστημα δεν είναι βιώσιμο – σε ποσοστό 57%, δύο μονάδες αυξημένο από το 2019.

Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει η πεποίθηση των Γάλλων (σε ποσοστό 62%) ότι καλό θα ήταν να αυξάνονταν οι φόροι στα πιο ευκατάστατα νοικοκυριά για να χρηματοδοτηθούν οι συντάξεις. Μια ιδέα που απορρίπτει κατηγορηματικά η σημερινή κυβέρνηση. Δεν αποτελεί έκπληξη, βέβαια, το ότι το 91% των ερωτηθέντων απορρίπτει ασυζητητί το ενδεχόμενο να μειωθούν οι συντάξεις για να «σωθεί» το σύστημα. Επίσης δεν αποτελεί έκπληξη το ότι το 65% των ερωτηθέντων υποστηρίζει την κατάργηση των «ειδικών ρυθμίσεων» και του προνομιακού καθεστώτος συνταξιοδότησης που απολαμβάνουν κάποιες επαγγελματικές ομάδες στη Γαλλία.

Θα τολμήσει ο πρόεδρος;

«Vox populi suprema lex esto» υποστήριζαν στην αρχαία Ρώμη, δηλαδή «υπέρτατος νόμος είναι η φωνή του λαού». Ασφαλώς μια δημοσκόπηση, όσο και αντικειμενική και αντιπροσωπευτική να είναι, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι η «φωνή του λαού». Αποτυπώνει, όμως, τις τάσεις και τις απόψεις της κοινωνίας στη χρονική συγκυρία που διενεργείται. Το ερώτημα που τίθεται εν προκειμένω είναι αν ο Εμμανουέλ Μακρόν θα τολμήσει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού λίγους μήνες προτού εκτεθεί στη λαϊκή βούληση για την επανεκλογή του.

Σε κάθε περίπτωση ο Μακρόν δεν θα είναι ο πρώτος που θα λάβει ή έστω θα εξαγγείλει αντιλαϊκά μέτρα σε προεκλογική περίοδο. Διότι στο κάτω-κάτω οι ψηφοφόροι γνωρίζουν τις προθέσεις του και είναι βέβαιοι ότι, και αν ακόμη αναβάλει τη μεταρρύθμιση για μετά τις εκλογές, εφόσον επανεκλεγεί θα προχωρήσει πάραυτα στην αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης. Φτάνοντας στην κάλπη δηλαδή και ψηφίζοντας τον Μακρόν γνωρίζουν ότι δίνουν ταυτόχρονα και την ψήφο τους για σύνταξη στα 64.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτικού που υποσχέθηκε αντιλαϊκά μέτρα και εξελέγη πανηγυρικά η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Το 2005 η Μέρκελ κέρδισε και το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα διαχέχθηκε το Σοσιαλδημοκρατικό έχοντας προεκλογικά εξαγγείλει την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ από το 16% στο 19%. Η προαναγγελία της αύξησης ενός σαφώς άδικου και αντιλαϊκού έμμεσου φόρου, που καθιστά ακριβότερα τα αγαθά και τις υπηρεσίες πρώτης ανάγκης και η ουσιαστική επιβάρυνσή του στους καταναλωτές είναι αντιστρόφως ανάλογη με την αγοραστική τους δύναμη, ουδόλως απέτρεψε τους Γερμανούς από το να εκλέξουν τη Μέρκελ. Αλλά οι Γάλλοι ευτυχώς ή δυστυχώς δεν είναι Γερμανοί.