Κτηματολόγιο: Ποιοι χάνουν την περιουσία τους, ποιοι έχουν ένα χρόνο παράταση

Στα 14.484 ανέρχονται τα ακίνητα που «περιήλθαν» στο Δημόσιο  σε 36 περιοχές σε όλη τη χώρα στις οποίες οι κτηματολογικές εγγραφές οριστικοποιήθηκαν το 2018.

Τα συνολικά δικαιώματα που καταγράφηκαν στις περιοχές αυτές ανέρχονται στα 199.013 με το 7,28% (δηλαδή 14.484) να χαρακτηρίζονται ως « αγνώστου ιδιοκτήτη».

Πλήρης εικόνα σχετικά σε ποιον ανήκουν αυτά τα ακίνητα δεν υπάρχει. Η εκτίμηση ωστόσο είναι πως οκτώ στα δέκα ανήκουν ήδη στο δημόσιο.

Ένας επιπλέον χρόνος παράταση

Στο μεταξύ, για τις περιοχές όπου η κτηματογράφηση είναι σε εξέλιξη, μέχρι σήμερα, από τα 7.090.110 δικαιώματα ( ιδιοκτησίες), τα 389.836 (ποσοστό 5,50%) είναι «αγνώστου ιδιοκτήτη». Γι’ αυτά τα ακίνητα θα δοθεί ακόμη ένα έτος παράταση έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 προκειμένου να γίνει διόρθωση των ανακριβών πρώτων εγγραφών.

Αν δεν το κάνουν χάνουν οριστικά κάθε αδήλωτο ιδιοκτησιακό δικαίωμα, και μετά οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια –αλλά μόνο για διεκδικήσουν χρηματική αποζημίωση και όχι για να ανακτήσουν το ακίνητο, εκτός κι αν το δικαστήριο προκρίνει  αντί της αποζημίωσης τη λύση της επανάκτησης.

Εκτός από τις προαναφερόμενες 36 περιοχές όπου οριστικοποιήθηκαν οι εγγραφές το 2018, στην υπόλοιπη χώρα, ένα ακίνητο χαρακτηρίζεται ως « αγνώστου ιδιοκτήτη», για τις περιοχές των παλαιών προγραμμάτων αν δεν έχει δηλωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022, και για τα νέα (από το 2008 και μετά), αν δεν δηλωθεί σε οκτώ χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας του Κτηματολογικού Γραφείου.

Τι πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες

Πάμε τώρα στις 36 περιοχές. Εδώ, το ερώτημα που τίθεται είναι τι μπορούν να κάνουν οι ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων; Όπως εξηγούν από το Κτηματολόγιο, ο ιδιοκτήτης που δεν συμπεριλήφθηκε στις αρχικές εγγραφές, μπορεί να διεκδικήσει δικαστικά μόνο χρηματική αποζημίωση (επικαλούμενος ζημία από αδικοπραξία). Ωστόσο, στην περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για την καταβολή χρηματικής αποζημίωσης εκ μέρους του κράτους μπορεί να διεκδικήσει αυτούσια την απόδοση του ακινήτου (εν είδει αποζημίωσης).

Σημειώνεται πως στην περίπτωση που διαταχθεί (από το δικαστήριο) η αυτούσια απόδοση του ακινήτου, οι ενδιαφερόμενοι προσέρχονται σε συμβολαιογράφο για την υπογραφή της σχετικής σύμβασης και στη συνέχεια το ακίνητο εγγράφεται στο Κτηματολόγιο, ως μεταγενέστερη εγγραφή (και όχι ως διόρθωση της αρχικής εγγραφής).

Μόνο δικαστικά

‘Oπως εξηγούν από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, από το 1998 έως σήμερα, παρατηρείται πως οι εγγραφές «αγνώστου ιδιοκτήτη» διορθώνονται – κατά κύριο λόγο- δικαστικά.

Αυτό συμβαίνει για δυο λόγους:  πρώτον επειδή το Δημόσιο δεν συναινούσε στις σχετικές διορθώσεις, ακόμη κι αν δεν διατηρούσε δικαιώματα επί των ακινήτων. Και δεύτερον, διότι οι προϊστάμενοι των Κτηματολογικών Γραφείων δεν αποδέχονταν τις σχετικές αιτήσεις και παρέπεμπαν τις υποθέσεις στα δικαστήρια.

Τι αλλάζει

Αυτό πλέον αλλάζει και από εδώ και πέρα, όπως προβλέπεται και μέσα στο νέο σχέδιο νόμου (« για τον εκσυγχρονισμό του Κτηματολογίου») οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα υποβάλλουν αίτηση για διόρθωση πρόδηλου σφάλματος για εγγραφή «αγνώστου ιδιοκτήτη», την οποία θα πρέπει  να κοινοποιήσουν στο Δημόσιο.

Έτσι, αν εντός 60 ημερών το Δημόσιο δεν αντιδράσει εγγράφως, τότε ο προϊστάμενος του Κτηματολογικού Γραφείου (εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου), θα οφείλει να διορθώσει τη σχετική εγγραφή. Στην περίπτωση όμως που μέσα στο προαναφερόμενο διάστημα το Δημόσιο προβάλει δικαιώματα, τότε η αίτηση διόρθωσης θα απορρίπτεται και ο ιδιώτης θα πρέπει να προσφύγει στη Δικαιοσύνη.

Εφέτης στο Κτηματολόγιο

Όπως λένε από το  Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γιώργος Στύλιος, με τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που προωθούνται θεσπίζεται και ο θεσμός  του Κτηματολογικού Εφέτη , προκειμένου να αντιμετωπιστούν και νομικά τα θέματα που θα προκύπτουν σε δεύτερο βαθμό (δηλαδή στο Εφετείο).

Τα ανοιχτά μέτωπα

Στο μεταξύ, όπως υποστηρίζει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) Στράτος Παραδιάς, « εκτός του ότι παραμένει άλυτο πρόβλημα των διεκδικήσεων του Δημοσίου, εξακολουθούν να παραμένουν ανοιχτά δυο μέτωπα.

» Το πρώτο αφορά τα προβλήματα με τις χιλιάδες θέσεις πάρκινγκ σε πυλωτές πολυκατοικιών που έχουν κτιστεί τις δεκαετίες του ’70, του ’80 και του ‘90 επειδή το Κτηματολόγιο απορρίπτει τις δηλώσεις τους.

»Το δεύτερο,  τον «αέρα» (δηλαδή του δικαίωμα «υψούν»): πολλοί ιδιοκτήτες εξαιτίας –κυρίως- της οικονομικής κρίσης διέγραψαν τα χιλιοστά τους από το Ε9 και δεν τα δήλωσαν στο Κτηματολόγιο. Έτσι, τώρα, προϊούσης της ολοκλήρωσης του Κτηματολογίου το Δημόσιο θα μπει «καπέλο» ως συνιδιοκτήτης των αδήλωτων χιλιοστών του οικοπέδου σε χιλιάδες πολυκατοικίες σε όλη τη χώρα, με δικαίωμα συμμετοχής στις Γενικές Συνελεύσεις και εμπλοκή του στις τυχόν τροποποιήσεις των κανονισμών».