Πώς η Τουρκία «σύρθηκε» στη διάσκεψη για τη Λιβύη – Τα 3 σημεία-κλειδιά

Με την παρουσία και της Τουρκίας θα διεξαχθεί τελικώς η σημερινή διεθνής διάσκεψη για τη Λιβύη στο Παρίσι. Υπενθυμίζεται ότι ο Ταγίπ Ερντογάν είχε αρχικά αποφασίσει να την μποϊκοτάρει, διαμαρτυρόμενος για την πρόσκληση προς Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία – αλλά και λόγω των σοβαρών διαφωνιών του με τον Εμανουέλ Μακρόν.

Τελικά, μετά από πιο… ψύχραιμη και ώριμη σκέψη, αποφασίστηκε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν σε βάρος των συμφερόντων της Τουρκίας, η οποία θα εμφανιζόταν απομονωμένη. Ειδικά καθώς έχουμε εισέλθει στην τελική ευθεία προς τις εκλογές της 24^ης Δεκεμβρίου και σε μια στιγμή που οι υπόλοιποι συμμετέχοντες θα επιχειρήσουν να καθορίσουν τους κανόνες διεξαγωγής τους.

«Βαριά» ονόματα

Στην αλλαγή στάσης βάρυναν και ο αριθμός των χωρών και τα ονόματα εκείνων που θα τις εκπροσωπήσουν, ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση Μακρόν: Η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, η Ανγκελα Μέρκελ και ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντελφατάχ αλ-Σίσι, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ και οι ηγέτες αρκετών αφρικανικών χωρών.

Έτσι, την Πέμπτη το απόγευμα επιβεβαιώθηκε ότι στο Παρίσι θα μεταβεί ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Σεντάτ Ονάλ. Σήμερα, ωστόσο, οι πληροφορίες δημοσιογραφικών Μέσων, όπως το Politico της Γαλλίας, αναφέρουν ότι το επίπεδο της τουρκικής συμμετοχής αναβαθμίστηκε, με τη μετάβαση στο Παρίσι του Μαβλούτ Τσαβούσογλου (κάτι, πάντως, που δεν έχει επιβεβαιωθεί επισήμως, ενώ μέχρι το μεσημέρι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ήταν στην Κωνσταντινούπολη).

Το σίγουρο, σε κάθε περίπτωση, είναι ότι το διακύβευμα της διάσκεψης είναι σημαντικό. Κι αυτό διότι παρά την εκεχειρία και τη συγκρότηση της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, τον περασμένο Μάρτιο, η απόσταση ανάμεσα στην ειρήνη και τον πόλεμο είναι κυριολεκτικά ελάχιστη.

Οι κανόνες των εκλογών

Ουσιαστικά δε, τρία είναι τα επίμαχα σημεία που αναμένεται να κρίνουν πολλά ενόψει εκλογών και για την επόμενη ημέρα.

Το πρώτο, όπως προαναφέρθηκε, αφορά στην ίδια την εκλογική διαδικασία. Η εμπειρία δείχνει ότι, καθώς οι διάφοροι πολέμαρχοι και οι φυλές έχουν δημιουργήσει άβατα σε περιοχές που ελέγχουν, δεν θα διστάσουν να υιοθετήσουν πρακτικές ανοιχτής τρομοκρατίας ή και νοθείας προκειμένου να διασφαλίσουν ότι το αποτέλεσμα που θα βγάλουν οι κάλπες θα είναι το επιθυμητό γι’ αυτούς.

Κατά συνέπεια, η παρουσία και ο ρόλος των διεθνών παρατηρητών είναι ιδιαιτέρως κρίσιμος. Κι εδώ, όμως, υπάρχει ένα λεπτό σημείο – οι χώρες από τις οποίες θα προέρχονται και η σύνθεση των ομάδων, καθώς είναι γνωστό ότι οι ξένες δυνάμεις υποστηρίζουν διαφορετικά στρατόπεδα.

Οι υποψήφιοι

Το δεύτερο σημείο έχει να κάνει με τις υποψηφιότητες στις εκλογές, ειδικά για τη θέση του νέου προέδρου. Οι φήμες αναφέρουν ότι στις κάλπες θα βρεθούν αντιμέτωποι οι βασικοί πρωταγωνιστές του εμφυλίου – ο πολέμαρχος Χαλίφα Χαφτάρ, ο Σαΐφ αλ-ισλάμ Καντάφι (γιος του πρώην δικτάτορα), ο πρόεδρος της απερχόμενης βουλής Ακίλα Σάλεχ και ο μεταβατικός νυν πρωθυπουργός Αμπντουλχαμίντ αλ-Ντμπεϊμπά.

Εφόσον επιβεβαιωθούν, τότε είναι προφανές ότι η πόλωση που θα επικρατήσει θα δυσκολέψει πολύ τη διεξαγωγή δίκαιων εκλογών, σε ομαλό κλίμα. Ειδικά δε όσον αφορά τον αλ-Ντμπεϊμπά, στενό σύμμαχο της Άγκυρας, εγείρεται και ένα ακόμη θέμα: Όταν διορίστηκε στη θέση του, δεσμεύτηκε να μην είναι υποψήφιος στις εκλογές – κάτι που τώρα είναι έτοιμος να αναιρέσει, προκαλώντας αντιδράσεις.

Η παρουσία των μισθοφόρων

Τέλος, το τρίτο σημείο έχει να κάνει με την παρουσία χιλιάδων ξένων μισθοφόρων στο έδαφος της Λιβύης. Ο ΟΗΕ τους υπολογίζει σε περίπου 20.000, προερχόμενους σε σημαντικό ποσοστό από τους συμμάχους της Τουρκίας στη Συρία και από την ρωσική «Ομάδα Βάγκνερ», καθώς και από άλλες γειτονικές αραβικές και αφρικανικές χώρες.

Δεν χωράει αμφιβολία, λοιπόν, ότι εφόσον δεν υπάρξει ουσιαστική συμφωνία για άμεση αποχώρησή τους, τότε ο κίνδυνος να ξεσπάσει ένας νέος γύρος ένοπλων συγκρούσεων θα είναι πολύ πιο μεγάλος. Εξάλλου, όλοι γνωρίζουν από τώρα πως, ό,τι και αν αποφασιστεί στο Παρίσι σήμερα, η επόμενη ημέρα των εκλογών θα είναι πολύ δύσκολη, με εξαιρετικά εύθραυστες ισορροπίες.

Το στοίχημα, λοιπόν, που έχουν απέναντί τους οι συμμετέχοντες στη σημερινή διάσκεψη είναι μεγάλο. Η όποια συμφωνία δε είναι αμφίβολο εάν θα τηρηθεί από όλους – πολύ περισσότερο από τη Μόσχα και την Άγκυρα, οι οποίες βρέθηκαν αντίπαλες στα πεδία των μαχών και συνεχίζουν να κρατούν «αποστάσεις» από τη διάσκεψη του Παρισιού.

Πάντως, το σχέδιο ανακοινωθέντος προβλέφθηκε να περιλαμβάνει και το «μαστίγιο» – την απειλή κυρώσεων σε όποιον υπονομεύσει την πορεία προς τις εκλογές. Με την ελπίδα αυτό να αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα για όσους σχεδιάζουν κάτι τέτοιο.