Κτηματολόγιο – «Οδηγός επιβίωσης» στο νέο τοπίο

Τι ισχύει για τη συλλογή δηλώσεων, την προανάρτηση και την ανάρτηση στο Κτηματολόγιο; Τι σημαίνει η αναστολή των προστίμων για ένα χρόνο; Τι θα συμβεί αν ένα ακίνητο δεν δηλωθεί το Κτηματολόγιο; Υπάρχουν έξυπνες εφαρμογές όπου ένας γονιός για παράδειγμα, θα μπορεί να διευκολυνθεί στην επιλογή σχολείου για τα παιδιά του, όπως γίνεται σήμερα στο Λονδίνο, και παράλληλα να έχει πλήρη εικόνα για όλα τα δρομολόγια των ΜΜΜ που υπάρχουν στον τόπο εγκατάστασής του;

Στα προαναφερόμενα ερωτήματα, αλλά και σε άλλα, δίνει απαντήσεις ο οδηγός επιβίωσης του «ΟΤ» στον οποίο υπάρχουν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες προκειμένου οι ιδιοκτήτες ακινήτων, να έχουν πλήρη εικόνα σε ό,τι  ερώτημα τους απασχολεί, προκειμένου να κινηθούν με ασφάλεια στο νέο σκηνικό που έχει διαμορφωθεί στο Κτηματολόγιο, και να μην κινδυνέψουν να χάσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία.

Διαβάστε επίσης: Το Κτηματολόγιο άργησε… 24 χρόνια

Για όσους δεν το γνωρίζουν, το  2022 είναι η τελευταία χρονιά που οι ιδιοκτήτες ακινήτων μπορούν να δηλώσουν την περιουσία τους –έστω και με καθυστέρηση- χωρίς να πληρώσουν πρόστιμο.

Επιπλέον, είναι η τελευταία χρονιά που μπορούν να κάνουν διόρθωση των ανακριβών πρώτων εγγραφών ώστε να μην χαρακτηριστούν τα ακίνητά τους ως  «αγνώστου ιδιοκτήτη» και να περιέλθουν στο Δημόσιο.

Είναι η χρονιά που ολοκληρώνεται σε όλη την Ελλάδα η συλλογή δηλώσεων, με εξαίρεση την Κέρκυρα και τη Θεσπρωτία όπου αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη του ’22. Είναι επίσης το τελευταίο έτος των υποθηκοφυλακείων αφού ξεκινά η ψηφιοποίηση τους, ενώ για πρώτη φορά ανοίγουν σε όλη τη χώρα τα γεωχωρικά δεδομένα.

Τι ισχύει για τη συλλογή δηλώσεων

Στο  Ρέθυμνο δόθηκε παράταση έως τις 30 Δεκεμβρίου 2021. Στις Κυκλάδες η παράταση που δόθηκε είναι μέχρι την 5η Ιανουαρίου 2022. Στα Χανιά ( αφορά τους Δήμους Χανίων, Αποκορώνου, Σφακίων, Καντάνου-Σελίνου, Πλατανιά και Κισσάμου) η συλλογή των δηλώσεων λήγει στις 18 Ιανουαρίου 2022 (και τρεις μήνες αργότερα για τους ιδιοκτήτες που μένουν μόνιμα στο εξωτερικό). Στο Ηράκλειο ( και ειδικότερα για τους Δήμους Ηρακλείου, Μαλεβιζίου και Χερσονήσου) η συλλογή δηλώσεων λήγει στις 22 Ιανουαρίου, ενώ για Κέρκυρα και Θεσπρωτία, όπως προαναφέρθηκε, η συλλογή δηλώσεων αρχίζει στα τέλη του ’22.

Τι ισχύει για την προανάρτηση

-Το επόμενο δίμηνο αναμένεται να ξεκινήσει η προανάρτηση σε Ροδόπη, Καβάλα (Θάσος), Χαλκιδική, Φωκίδα, Βοιωτία, Μαγνησία και Αχαΐα. Εκκρεμεί επίσης η επανέναρξη της προανάρτησης στο Δήμο Τριφυλίας στη Μεσσηνία,  επειδή παρατηρήθηκαν λάθη στην καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων.

Τι ισχύει για την ανάρτηση

Στον Έβρο, στους Δήμους Διδυμότειχου και Ορεστιάδας, η ανάρτηση λήγει την 21η Δεκεμβρίου και αναμένεται να δοθεί παράταση έως τις 21 Φεβρουαρίου. Στους Δήμους Αλεξανδρούπολης, Σαμοθράκης και Σουφλίου, η ανάρτηση λήγει στις 9 Φεβρουαρίου 2022 (και δυο μήνες αργότερα για τους κατοίκους εξωτερικού). Στην Αχαΐα, στο Δήμο Αιγιαλείας, η ανάρτηση λήγει στις 8 Ιανουαρίου 2022 (και δυο μήνες αργότερα για τους ιδιοκτήτες που μένουν μόνιμα στο εξωτερικό).

Τι σημαίνει η αναστολή προστίμων

Σημειώνεται πως σε όλη τη χώρα ( με εξαίρεση την Κέρκυρα και τη Θεσπρωτία όπου δεν λειτουργεί Κτηματολογικό Γραφείο μια και η συλλογή δηλώσεων αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη του 2022), οι ιδιοκτήτες ακινήτων μπορούν έως την 31 Δεκεμβρίου 2022 να δηλώσουν την  ακίνητη περιουσία τους χωρίς να καταβάλλουν πρόστιμο για την καθυστέρηση.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί, πως μέχρι να δηλώσουν την περιουσία τους στο Κτηματολόγιο δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν καμία συναλλαγή με το ακίνητό τους (αγοραπωλησία, μεταβίβαση, γονική παροχή), αλλά ούτε και να εκδώσουν οικοδομική άδεια, καθώς τόσο σε κάθε συμβόλαιο όσο και στην άδεια οικοδομής θα πρέπει να μνημονεύεται και να επισυνάπτεται στο συμβόλαιο, το αποδεικτικό υποβολής δήλωσης στο Κτηματολόγιο.

«Τα αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα

Σήμερα, για τις περιοχές όπου η κτηματογράφηση είναι σε εξέλιξη, από τα 7.090.110 δικαιώματα (ιδιοκτησίες), τα 389.836 (ποσοστό 5,50%) είναι «αγνώστου ιδιοκτήτη». Γι’ αυτά τα ακίνητα έχει δοθεί παράταση έως το τέλος του 2022 προκειμένου να γίνει διόρθωση των ανακριβών πρώτων εγγραφών.

Αν οι ιδιοκτήτες τους δεν το κάνουν οριστικά κάθε αδήλωτο ιδιοκτησιακό δικαίωμα, και μετά οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια –αλλά μόνο για να διεκδικήσουν χρηματική αποζημίωση και όχι για να ανακτήσουν το ακίνητο, εκτός κι αν το δικαστήριο προκρίνει αντί της αποζημίωσης τη λύση της επανάκτησης.

Σημειώνεται πως ήδη στο Δημόσιο ήδη «περιήλθαν» 14.484 ακίνητα που χαρακτηρίστηκαν ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» και βρίσκονται σε 36 περιοχές σε όλη τη χώρα στις οποίες οι κτηματολογικές εγγραφές οριστικοποιήθηκαν το 2018. Πλήρης εικόνα  σχετικά σε ποιον ανήκουν αυτά τα ακίνητα δεν υπάρχει. Η εκτίμηση ωστόσο είναι πως 8 στα 10 ανήκουν στο Δημόσιο.

Οι βαθμολογίες των περιοχών

Α) Οι περιοχές με την υψηλότερη και τη χαμηλότερη συμμετοχή 

«Πρωταθλήτρια» περιοχή, σύμφωνα με τα στοιχεία του Κτηματολογίου, έχουν αναδειχθεί τα Τρίκαλα (145%), και ακολουθούν η Κοζάνη (134%), το Κιλκίς (124%), η Φθιώτιδα (121%), οι Σέρρες (113%), η Κάλυμνος, η Κάρπαθος, η Κως και η Ρόδος (110%), η Μαγνησία (107%) και η Πέλλα (102%).

Πολύ μεγάλη συμμετοχή στη συλλογή δηλώσεων (άνω του 90%) έχουν: η Λάρισα, η Καρδίτσα, η Πιερία, η Δράμα, η Άρτα, η Πρέβεζα, η Λευκάδα, και ενώ ακολουθούν με ποσοστό άνω του 80%, η Εύβοια, η Θεσσαλονίκη, η Ημαθία, το Λασίθι, το Ηράκλειο, τα Ιωάννινα, η Καστοριά, η Φλώρινα και η Χαλκιδική.

Ικανοποιητική συμμετοχή ( άνω του 70%) έχουν: Κορινθία, Αρκαδία, Αχαΐα, Αιτωλοακαρνανία, Ηλεία, Γρεβενά, Φωκίδα καθώς και ορισμένες περιοχές της Ανατολικής και Δυτικής Αττικής.

Μέτρια συμμετοχή και κυρίως πάνω από το όριο του 55% (που απαιτείται προκειμένου να περάσει η κτηματογράφηση την επόμενη φάση της προανάρτησης) καταγράφεται σε μέρος της Θεσπρωτίας, στη Ροδόπη, στη Θάσο, στην Ευρυτανία, στη Μεσσηνία, στη Ζάκυνθο, στην Κεφαλονιά, στην Ιθάκη, την Αργολίδα, τη Λακωνία, τη Σάμο, τη Χίο και την Ικαρία.

Β) Ποιες περιοχές πήραν κάτω από τη βάση… 

Στη Λήμνο και τη Λέσβο οι μισοί ιδιοκτήτες δεν έχουν δηλώσει την ακίνητη περιουσία τους, ενώ σε Κύθηρα, Πόρο, Σπέτσες και Ύδρα δυο στους τρεις ιδιοκτήτες δεν έχουν εμφανιστεί. Ακόμη χαμηλότερα, είναι τα ποσοστά στις Κυκλάδες, όπου μόνο ένας στους πέντε ιδιοκτήτες συμμετείχε στη διαδικασία η οποία παρατάθηκε και λήγει στις 5 Ιανουαρίου 2022, αλλά και στο Ρέθυμνο όπου εννέα στους 10 ιδιοκτήτες μέχρι σήμερα, όπως λένε πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, «αδιαφορούν» για το Κτηματολόγιο.

Τα ανοιχτά δεδομένα

Φανταστείτε ότι θέλετε να εγκατασταθείτε σε μια νέα πόλη ή περιοχή και την ίδια ώρα πρέπει να γράψατε και το παιδί σας στο σχολείο. Μέσω μιας έξυπνης ψηφιακής εφαρμογής θα μπορείτε, όπως ήδη γίνεται στο Λονδίνο, να δείτε όλα τα σχολεία (ακόμη και τις επιδόσεις τους) και να διευκολυνθείτε τόσο στην επιλογή σχολείου όσο και του τόπου εγκατάστασής σας ενώ θα έχετε και πλήρη εικόνα για όλα τα δρομολόγια των ΜΜΜ.

Πως θα γίνει αυτό; Μέσω των ανοιχτών δεδομένων, όπως εξηγεί, ο καθηγητής του ΕΜΠ  Μιχάλης Βαφόπουλος, μέλος του Δ.Σ του Κτηματολογίου.

Όπως προαναφέρθηκε, το Κτηματολόγιο, προχωράει στο άνοιγμα, για πρώτη φορά όλων των γεωχωρικών δεδομένων. Μάλιστα, σήμερα, στο πλαίσιο της ετήσιας συνδιάσκεψης της Σύμπραξης για την Ανοιχτή Διακυβέρνηση (OGP) που φέτος διοργανώνεται στην Κορέα, μαζί με τον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) θα παρουσιάσουν τη νέα πύλη data.ktimatologio.gr, και θα συζητήσουν τις προτάσεις που θα υποβληθούν με το κοινό (πληροφορίες ΕΔΩ ) .

Σημειώνεται πως ως ανοιχτά δεδομένα, περιγράφονται τα δεδομένα τα οποία είναι προσβάσιμα μέσω του διαδικτύου σε όλους, και δεν υφίστανται τεχνολογικοί, νομικοί ή άλλοι περιορισμοί στην πρόσβαση και στη χρήση τους.

Όπως εξηγούν πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, θα μπορούσε για παράδειγμα, ένας Δήμος να λάβει δωρεάν όλα τα δεδομένα που αφορούν την περιοχή του, και στη συνέχεια, να προχωρήσει στη δημιουργία μιας έξυπνης εφαρμογής, μέσω της οποίας θα μπορεί να γνωρίζει ένας ενδιαφερόμενος πόσες θέσεις στάθμευσης υπάρχουν , και πόσες είναι διαθέσιμες την ώρα που θέλει να παρκάρει στη συγκεκριμένη περιοχή.

Τα ανοιχτά κυβερνητικά δεδομένα

Κατά τις ίδιες πηγές, μια σημαντική υποκατηγορία των ανοιχτών δεδομένων συνιστούν τα ανοιχτά κυβερνητικά δεδομένα. Αυτά, περιλαμβάνουν τα δεδομένα που δημοσιοποιούν οι κυβερνητικοί οργανισμοί, και θα πρέπει να διέπονται από 10 βασικές αρχές.

Ποιες είναι αυτές;  Είναι η επικαιρότητα, η ευκολία φυσικής και ηλεκτρονικής πρόσβασης, το είναι «μηχαναγνώσιμα», η  προστασία χωρίς διακριτική μεταχείριση,η  χρήση ανοιχτών προτύπων, η ανοιχτή άδεια χρήσης, το να είναι στην ίδια θέση για πάντα και τα ελάχιστα έξοδα χρήσης.

Στο μεταξύ, η προώθηση των τεχνολογιών των μεγάλων δεδομένων αλλά και η διάθεση όλο και περισσότερων ανοιχτών δεδομένων αποτελούν, όπως λένε πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, κορυφαία οριζόντια ευρωπαϊκή προτεραιότητα με κάθετες προβολές στην επιστήμη, στην επιχειρηματικότητα, στην καθημερινότητα αλλά και στη διακυβέρνηση.

Τι συμβαίνει σήμερα στο Λονδίνο

Ο καθηγητής του ΕΜΠ και μέλος του Δ.Σ του Κτηματολογίου Μιχάλης Βαφόπουλος, στέκεται ιδιαίτερα  στην περίπτωση του Λονδίνου. Όπως λέει, ο φορέας ΜΜΜ του Λονδίνου διαθέτει πάνω από 200 τύπους με βάση τα οποία 12.000 εγγεγραμμένοι μηχανικοί λογισμικού έχουν αναπτύξει 600 εφαρμογές με ετήσιο όφελος 116 εκατομμυρίων στερλινών.

Επιπλέον, όπως προαναφέρθηκε, ο Σχολικός ‘Άτλαντας του Λονδίνου απεικονίζει όλα όλα τα σχολεία με τις επιδόσεις τους, και μέσα από μια σειρά έξυπνων λειτουργιών διευκολύνει από την επιλογή του σχολείου και του τόπου εγκατάστασης μιας οικογένειας έως την καθημερινή μετάβαση.

Κτηματολόγιο: τι έκανε έως τώρα και τι θα κάνει από εδώ και πέρα

Σε ό,τι αφορά το Κτηματολόγιο, κατά τον Μιχάλη Βαφόπουλο, έως τώρα, αναρτούσε μερικούς πίνακες σε pdf στη Διαύγεια για να εκπληρώσει τυπικά την υποχρέωση ανοίγματος των δεδομένων του.

Τώρα όμως τα πράγματα αλλάζουν, με την τρέχουσα στρατηγική να είναι αρχικά η επιλογή δεδομένων με υψηλή προστιθέμενη αξία και η διαρκής δημοσίευσή τους σε μια οργανωμένη πύλη ανοιχτών δεδομένων.

Πρόσφατα η Ελλάδα, στον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας DESI για το 2021 σημείωσε βαθμολογία 85% στα ανοιχτά δεδομένα ενώ η ΕΕ βρίσκεται στο 78%. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Μιχάλης Βαφόπουλος, από το Κτηματολόγιο, το στοίχημα για το μέλλον είναι η διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για τα ανοιχτά δεδομένα σε συνεργασία με μη κυβερνητικούς φορείς η οποία θα ομογενοποιήσει τα διασκορπισμένα δεδομένα. Επίσης, κατά τον ίδιο, θα διασφαλίσει τη συμμόρφωση με διεθνή ποιοτικά πρότυπα, ενώ θα δώσει προτεραιότητα σε σύνολα δεδομένων υψηλής αξίας με στόχο την αντιμετώπιση κεντρικών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών προβλημάτων.