Ανδροκρατούμενος ο ελληνικός τουρισμός

Η βιωσιμότητα, η λειτουργία, η ανταγωνιστικότητα και η κερδοφορία της ξενοδοχειακής βιομηχανίας ως βιομηχανίας εντάσεως εργασίας και διαπροσωπικών σχέσεων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους εργαζομένους της. Το υψηλό κόστος γης, λειτουργίας και εργασίας, η συνεχής απαίτηση για παροχή ποιοτικών υπηρεσιών (ιδίως στα ξενοδοχεία ανώτερης κατηγορίας), η αυξανόμενη είσοδος πολυεθνικών αλυσίδων, ο υψηλός ανταγωνισμός σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και η ανάγκη για εφαρμογή σύγχρονων και αποτελεσματικών συστημάτων διοίκησης καθιστούν τον ρόλο του γενικού διευθυντή κάθε ξενοδοχείου κρίσιμο για την επιτυχία του.

Η ξενοδοχειακή βιομηχανία, διεθνώς και στην Ελλάδα, αποτελεί έναν ιδιαίτερο χώρο για τη μελέτη της σταδιοδρομίας, αφού χαρακτηρίζεται από μεγάλο εύρος διοικητικών επιπέδων/ρόλων, τύπων οργανωτικής δομής, μεγέθους, τύπων ιδιοκτησίας και γεωγραφικής διασποράς, προσφέροντας έτσι ευκαιρίες για ανάπτυξη οριζόντιας και κάθετης σταδιοδρομίας.

Η ανάλυση της σταδιοδρομίας σε έναν τέτοιο κλάδο κρίθηκε και ενδιαφέρουσα και χρήσιμη για τη διαχείριση των ταλαντούχων στελεχών-Talent management. Αυτό διότι τα ξενοδοχεία, ιδίως της ανώτερης κατηγορίας, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουν δυσκολίες να προσελκύσουν και να αναπτύξουν στελεχιακό δυναμικό, ακόμη και να διατηρήσουν αυτό στον βαθμό του γενικού διευθυντή.

Από την ανάλυση των δεδομένων του δείγματος, στο οποίο συμμετείχαν 255 γενικοί διευθυντές ξενοδοχείων (52% σε 5* και 48% σε 4* ξενοδοχεία), προέκυψαν ουσιώδη συμπεράσματα:

– Οι περισσότερες θέσεις γενικών διευθυντών (ΓΔ) καταλαμβάνονται από άνδρες (86%), ενώ οι γυναίκες καταλαμβάνουν το 14% των θέσεων. Τα ποσοστά αυτά φαίνεται να έχουν αλλάξει εις βάρος των γυναικών, σε σχέση με προηγούμενη έρευνα του 2002, όταν ήταν 82% και 18% αντίστοιχα.

– Υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, ιδιαίτερα ξενοδοχειακής/τουριστικής, διαπιστώνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό των ΓΔ. Συγκεκριμένα, 91% των ΓΔ έχουν πτυχίο Πανεπιστημίου και 30% από αυτούς κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών. Από το σύνολο των ΓΔ το 73% έχουν εξειδίκευση στην τουριστική/ξενοδοχειακή εκπαίδευση.

– Η ανάληψη της θέσης του ΓΔ σε ξενοδοχείο, ανεξαρτήτως κατηγορίας, πραγματοποιείται στην ηλικία 31-40 ετών (53,2% των συμμετεχόντων στην έρευνα ΓΔ), ενώ στην ηλικία 20-30 ετών αναλαμβάνει κατώτερη θέση ευθύνης το 70% των στελεχών.

– Παρά τον σχετικά μεγάλο αριθμό ξενοδοχείων διεθνών αλυσίδων, μικρό είναι το ποσοστό των ΓΔ ξένης εθνικότητας (3,7%), ενώ είναι αρκετά υψηλό το ποσοστό των ΓΔ με ξενοδοχειακή προϋπηρεσία στο εξωτερικό (64,4%).

Για επιτυχή σταδιοδρομία, γενικά, σε ξενοδοχεία ανώτερης κατηγορίας όλοι οι συμμετέχοντες στην έρευνα ΓΔ κατέταξαν στην 1η πεντάδα ως πλέον κρίσιμους παράγοντες:

τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, τις ικανότητες κοινωνικών/διαπροσωπικών σχέσεων, την προϋπηρεσία ως επικεφαλής τμήματος, τις γενικές – Generic – ικανότητες και τις λειτουργικές/τεχνικές ικανότητες.

Στις επιμέρους γενικές ικανότητες το μεγαλύτερο ποσοστό ΓΔ (70%-74%) αξιολόγησαν ως πάρα πολύ σημαντικές τις ικανότητες: επίλυσης προβλημάτων, ηγεσίας, διαχείρισης κρίσεων και λήψης αποφάσεων.

*Η κυρία Αλεξάνδρα-Παρασκευή Χυτήρη είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Τουριστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς.