Πού στοχεύει η Ρωσία;

Ποιοι είναι ακριβώς οι στόχοι της Ρωσίας στην Ουκρανία; Ενα ερώτημα με εξαιρετικά δυσχερή ξεκάθαρη απάντηση. Οσοι γνωρίζουν αρκετά καλά τη ρωσική πολιτική σκηνή και τους διεθνείς της προσανατολισμούς δυσκολεύονται αφάνταστα να βρουν μια λογική εξήγηση στην εισβολή στην Ουκρανία. Κι όλα πηγάζουν από το γεγονός πως μεσομακροπρόθεσμα δεν διαφαίνονται κάποια κέρδη για τη Ρωσία. Ακόμα κι αν τελικά κατακτηθεί ολόκληρη η Ουκρανία, της οποίας η σθεναρή αντίσταση μέχρι τώρα εντυπωσίασε θετικά τους πάντες, δύσκολα προκύπτει κάποιο ουσιαστικό κέρδος για τη Μόσχα.

Το επιχείρημα πως η εισβολή πραγματοποιήθηκε ώστε να αποκλεισθεί μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν ευσταθεί. Μολονότι αναγνωρίζω τις ευαισθησίες των Ρώσων ενάντια σε κάθε τέτοια προοπτική, θεωρώ πως μετά την αναγνώριση των δύο κρατιδίων του Ντονμπάς από τη Μόσχα κάθε τέτοια επικίνδυνη για το Κρεμλίνο προοπτική είχε εκλείψει. Οπως έχουν αναγνωρίσει και ρώσοι ειδικοί (λ.χ. η καθηγήτρια στο MGIMO – Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων στη Μόσχα, δίπλα στο υπουργείο Εξωτερικών – Γιούλια Νικίτινα), το ΝΑΤΟ δεν δέχεται χώρες με ανοιχτά εδαφικά ζητήματα. Αρα το σημερινό αίτημα της Μόσχας για αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας ήταν έκτοτε λυμένο. Και μπορούσε μέσω διαπραγμάτευσης παραπέρα να διευκρινιστεί και να συμφωνηθεί.

Διεκδίκηση μεγαλύτερου κύρους και ουσιαστικότερης πολιτικής οντότητας για τη Μόσχα δεν μπορεί να αποτελεί το ζητούμενο. Με την κίνησή του ο πρόεδρος Πούτιν ένωσε εναντίον του άμεσα τις δυτικές δημοκρατίες, ενώ μούδιασε αμήχανα και όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Ακόμα και η Γερμανία, που κρατούσε μια διαλλακτικότερη στάση απέναντί του, σε μία ημέρα αντέστρεψε την πολιτική 70 ετών και προχώρησε σε εξοπλισμούς. Κάποιοι μίλησαν και για ευκαιρία που περίμενε για να το κάνει δίχως αντιδράσεις! Η ουσία πάντως είναι πως όλοι βλέπουν πλέον τη Ρωσία με δυσμένεια και καχυποψία. Ο αποκλεισμός της από κάθε κίνηση γενικότερης συνεργασίας με τις υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες υπονομεύει παρά ενισχύει πλέον το κύρος της.

Στον οικονομικό τομέα τα πράγματα φαίνονται εκ πρώτης όψεως πολύ χειρότερα. H αποβολή της Ρωσίας από το τραπεζικό σύστημα Swift σημαίνει αδυναμία αποπληρωμής του αερίου που εξάγει προς την Ευρώπη. Επειδή ακόμη ο αγωγός The Power of Siberia 2 θέλει κάπου δύο χρόνια να ολοκληρωθεί, δεν θα είναι η Κίνα σε θέση να αναπληρώσει τα έσοδα που χάνει το Κρεμλίνο. Μαζί με τα υπόλοιπα μέτρα που έχουν ήδη κλονίσει το ρούβλι, η οικονομία της Ρωσίας θα κλονιστεί άσχημα και η τιμή του αερίου μέσα στη χώρα υποχρεωτικά θα εκτοξευθεί. Γεγονότα τότε σαν αυτά του Καζακστάν θα ακολουθήσουν. Παράλληλα βέβαια και η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει εφιαλτικές προοπτικές. Είναι όμως πιθανό κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να παραβιάσουν αυτό το μέτρο για να μην υποστούν τις συνέπειες της διακοπής της ροής του ρωσικού αερίου. Πληρώνοντας την Gazprom μέσω των ρωσικών τραπεζών που έχουν εξαιρεθεί από την αποβολή από το Swift. Γι’ αυτό μάλλον κι έγινε…

Παρά όμως έτσι την όποια αποφυγή της ολοκληρωτικής οικονομικής καταστροφής, η Ρωσία θα υποστεί έναν σοβαρότατο οικονομικό κλονισμό. Γιατί λοιπόν έγινε η εισβολή; Αυτό που δείχνουν μέχρι τώρα τα πράγματα είναι πως ο στόχος είναι η βίαιη απόσχιση μεγάλου μέρους της Ουκρανίας και η αλλαγή των συνόρων. Κάτι τέτοιο όμως οδηγεί σε κατάλυση του Συστήματος της Βεστφαλίας και πανευρωπαϊκά σε συνακόλουθο άνοιγμα του ασκού του Αιόλου. Δύσκολα θα γίνει από το παγκόσμιο σύστημα ανεκτή μια τέτοια προοπτική. Ακόμα και με την έκρηξη ενός γενικότερου πολέμου. Εκτός αν δεχθούμε πως ο Πούτιν έπεσε σε παγίδα, με στόχο την περιθωριοποίηση της Ρωσίας ώστε να μείνει μόνο η Κίνα ως δύναμη απέναντι στις ΗΠΑ (εκδοχή Μ. Ψύλου στο «Militaire News» και εμμέσως του Αnatol Lieven στο «American Prospect»).