Πόλεμος στην Ουκρανία: Ο Πούτιν προχωράει στο «Plan B» – Μπορούν Μπάιντεν και Ζελένσκι να τον σταματήσουν;

Αυτή την εβδομάδα θα συμπληρωθεί ένας μήνας από το ξημέρωμα της Πέμπτης 24 Φεβρουαρίου, όταν ρωσικές δυνάμεις εισέβαλλαν στην Ουκρανία. Διεθνείς αναλυτές έχουν προσπαθήσει από την πρώτη στιγμή να μπουν στο μυαλό του Βλαντιμίρ Πούτιν για να εξηγήσουν τον πόλεμο και να προβλέψουν το τέλος του.

Ο τρεις φορές βραβευμένος με Πούλιτζερ αρθρογράφος των New York Times, Τόμας Φρίντμαν, αναλύει την κατάσταση, εξηγεί ποια σενάρια έχουν «καεί» και περιγράφει ποια είναι τα δυνατά χαρτιά κάθε πλευράς.

My column: It’s Now Putin’s Plan B in Ukraine vs. Biden’s and Zelensky’s Plan Ahttps://t.co/ZSaNkNqYCq

— Thomas L. Friedman (@tomfriedman) March 20, 2022

Το άρθρο του στους New York Times

Έπειτα από έναν περίπλοκο μήνα, είναι πλέον σαφές ποιες στρατηγικές παίζονται στην Ουκρανία: Παρακολουθούμε το σχέδιο Β του Βλαντιμίρ Πούτιν έναντι των σχεδίων Α του Τζο Μπάιντεν και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Ας ελπίσουμε ότι ο Μπάιντεν και ο Ζελένσκι θα θριαμβεύσουν, γιατί το πιθανό σχέδιο Γ του Πούτιν είναι πραγματικά τρομακτικό -και δεν θέλω καν να γράψω αυτό που φοβάμαι ότι θα ήταν το σχέδιο Δ.

Δεν έχω καμία μυστική πηγή στο Κρεμλίνο, μόνο την εμπειρία να έχω παρακολουθήσει πώς λειτουργούσε ο Πούτιν στη Μέση Ανατολή επί πολλά χρόνια. Ως εκ τούτου, μου φαίνεται προφανές ότι ο Πούτιν, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι το σχέδιο Α απέτυχε -η προσδοκία του ότι ο ρωσικός στρατός θα έκανε παρέλαση στην Ουκρανία, θα αποκεφάλιζε τη «ναζιστική» ηγεσία της και μετά θα ανέμενε καθώς ολόκληρη η χώρα θα έπεφτε ειρηνικά στα χέρια της Ρωσίας- έχει στραφεί στο σχέδιο Β.

Το σχέδιο Β προβλέπει ότι ο ρωσικός στρατός στοχεύει σκόπιμα Ουκρανούς αμάχους, πολυκατοικίες, νοσοκομεία, επιχειρήσεις, ακόμη και καταφύγια -όλα αυτά συνέβησαν τις τελευταίες εβδομάδες- με σκοπό να προτρέψει τους Ουκρανούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, δημιουργώντας μια τεράστια προσφυγική κρίση στο εσωτερικό της Ουκρανίας και, ακόμη πιο σημαντικό, μια μαζική προσφυγική κρίση στις γειτονικές χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ.

Οι πρόσφυγες ως πολιορκητικός κριός

Ο Πούτιν υποπτεύομαι πως σκέφτεται ότι αν δεν μπορεί να καταλάβει και να διατηρήσει όλη την Ουκρανία με στρατιωτικά μέσα και απλώς να επιβάλει τους όρους του για ειρήνη, η επόμενη καλύτερη για αυτόν λύση θα ήταν να οδηγήσει 5 ή 10 εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες -κυρίως γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους- στην Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Δυτική Ευρώπη — με σκοπό τη δημιουργία τόσο έντονων κοινωνικών και οικονομικών βαρών που αυτά τα κράτη του ΝΑΤΟ θα πιέσουν τελικά τον Ζελένσκι να αποδεχθεί οποιουσδήποτε όρους θέτει ο Πούτιν για να σταματήσει ο πόλεμος.

Ρωσικό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και σιτάρι

Ο Πούτιν πιθανότατα ελπίζει ότι, αν και αυτό το σχέδιο ενδεχομένως περιλαμβάνει τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου που θα μπορούσαν να καταστήσουν τον ίδιο και το ρωσικό κράτος μόνιμους παρίες, η ανάγκη για ρωσικό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και σιτάρι -και για τη βοήθεια της Ρωσίας στην αντιμετώπιση περιφερειακών ζητημάτων όπως η επικείμενη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν- σύντομα θα ανάγκαζε τον κόσμο να επιστρέψει στις συναλλαγές με το «κακό παιδί Πούτιν», όπως συνέβαινε πάντα στο παρελθόν.

Το σχέδιο Β του Πούτιν φαίνεται να εκτυλίσσεται όπως έχει προγραμματιστεί. Το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων, AFP, ανέφερε από το Κίεβο την Κυριακή: «Περισσότεροι από 3,3 εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία από την έναρξη του πολέμου – η ταχύτερα εξελισσόμενη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – η συντριπτική τους πλειονότητα είναι γυναίκες και παιδιά, σύμφωνα με στον ΟΗΕ. Άλλα 6,5 εκατομμύρια πιστεύεται ότι έχουν εκτοπιστεί εντός της χώρας».

Το AFP συνέχισε: «Σε ενημέρωση το βράδυ του Σαββάτου, το υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας ανέφερε ότι η Ουκρανία συνεχίζει να υπερασπίζεται αποτελεσματικά τον εναέριο χώρο της, αναγκάζοντας τη Ρωσία να βασιστεί σε όπλα που εκτοξεύονται από τον δικό της εναέριο χώρο. Ανέφερε ότι η Ρωσία αναγκάστηκε “να αλλάξει την επιχειρησιακή της προσέγγιση και τώρα ακολουθεί μια στρατηγική φθοράς. Αυτό είναι πιθανό να περιλαμβάνει τη χρήση αδιακρίτως της δύναμης πυρός με αποτέλεσμα αυξημένες απώλειες αμάχων, καταστροφή ουκρανικών υποδομών και ενίσχυση της ανθρωπιστικής κρίσης”».

Το σχέδιο Α του Ζελένσκι

Το σχέδιο Β του Πούτιν, ωστόσο, προσκρούει στον Μπάιντεν και τον Ζελένσκι. Το σχέδιο Α του Ζελένσκι, το οποίο υποπτεύομαι ότι εκτυλίσσεται ακόμα καλύτερα από ό,τι ήλπιζε, είναι να πολεμήσει τον ρωσικό στρατό μέχρι την ισοπαλία στο έδαφος, να διαρρήξει τη βούλησή του και να αναγκάσει τον Πούτιν να συμφωνήσει με τους όρους του Ζελένσκι για μια ειρηνευτική συμφωνία — με μόνο ελάχιστο να κρατά τα προσχήματα για τον ηγέτη του Κρεμλίνου.

Παρά τη βάρβαρη αιματοχυσία και τους βομβαρδισμούς από τις ρωσικές δυνάμεις, ο Ζελένσκι -σοφά- εξακολουθεί να ρίχνει ματιές σε μια διπλωματική λύση, πιέζοντας πάντα για διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν ενώ συσπειρώνει τις δυνάμεις και τον λαό του.

Οι Times ανέφεραν την Κυριακή ότι «ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει φτάσει σε αδιέξοδο έπειτα από περισσότερες από τρεις εβδομάδες συγκρούσεων, με τη Ρωσία να καταγράφει μόνο οριακά κέρδη και να στοχεύει ολοένα και περισσότερο αμάχους, σύμφωνα με αναλυτές και Αμερικανούς αξιωματούχους. “Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν κερδίσει την αρχική ρωσική εκστρατεία αυτού του πολέμου”, ανέφερε σε ανάλυσή του το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, ένα ερευνητικό ινστιτούτο με έδρα την Ουάσιγκτον. Οι Ρώσοι δεν έχουν το ανθρώπινο δυναμικό ή τον εξοπλισμό για να καταλάβουν το Κίεβο, την πρωτεύουσα ή άλλες μεγάλες πόλεις όπως το Χάρκοβο και την Οδησσό, κατέληξε η μελέτη».

Το σχέδιο Α του Μπάιντεν

Το σχέδιο Α του Μπάιντεν, για το οποίο προειδοποίησε ρητά τον Πούτιν πριν από την έναρξη του πολέμου, σε μια προσπάθεια να τον αποτρέψει, ήταν να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, όμοιες των οποίων δεν έχουν επιβληθεί ποτέ πριν από τη Δύση — με στόχο να κονιορτοποιήσει τη ρωσική οικονομία. H στρατηγική του Μπάιντεν -η οποία περιλάμβανε επίσης την αποστολή όπλων στους Ουκρανούς για να πιέσουν και στρατιωτικά τη Ρωσία- κάνει ακριβώς αυτό.

Πετυχαίνει πιθανώς πέρα ​​από τις προσδοκίες του Μπάιντεν, επειδή ενισχύθηκε από εκατοντάδες ξένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία, οι οποίες επίσης ανέστειλαν τις δραστηριότητές τους εκεί — οικειοθελώς ή υπό την πίεση των εργαζομένων τους.

Τα ρωσικά εργοστάσια πρέπει τώρα να κλείσουν επειδή δεν μπορούν να προμηθευτούν μικροτσίπ και άλλες πρώτες ύλες που χρειάζονται από τη Δύση. Τα αεροπορικά ταξίδια προς και γύρω από τη Ρωσία περιορίζονται επειδή πολλά από τα εμπορικά αεροπλάνα της ανήκαν στην πραγματικότητα σε ιρλανδικές εταιρείες μίσθωσης, ενώ η Airbus και η Boeing δεν θα κάνουν συντήρηση σε αυτά που κατέχει η Ρωσία. Στο μεταξύ, χιλιάδες νέοι Ρώσοι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας τάσσονται κατά του πολέμου και απλώς εγκαταλείπουν τη χώρα – όλα αυτά μέσα σε ένα μόνο μήνα από τότε που ο Πούτιν ξεκίνησε αυτόν τον απερίσκεπτο πόλεμο.

«Περισσότερα από τα μισά αγαθά και υπηρεσίες που εισρέουν στη Ρωσία προέρχονται από 46 ή περισσότερες χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις ή εμπορικούς περιορισμούς, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση να πρωτοστατούν», ανέφερε η Washington Post, επικαλούμενη την εταιρεία οικονομικής έρευνας Castellum, ενώ πρόσθεσε: «Σε τηλεοπτική ομιλία του την Πέμπτη, ένας εριστικός Ρώσος πρόεδρος φαινόταν να αναγνωρίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα. Είπε ότι οι εκτεταμένες κυρώσεις θα οδηγήσουν σε δύσκολες “βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία μας”, αλλά υποσχέθηκε ότι η Ρωσία θα ξεπεράσει “τις προσπάθειες ενός οικονομικού πολέμου-αστραπή”. Ο Πούτιν πρόσθεσε: “Είναι δύσκολο για εμάς αυτή τη στιγμή. Οι ρωσικές χρηματοπιστωτικές εταιρείες, οι μεγάλες επιχειρήσεις, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν άνευ προηγουμένου πίεση”».

Το ερώτημα που προκύπτει

Λοιπόν, το ερώτημα είναι: Η πίεση στις χώρες του ΝΑΤΟ από τους πρόσφυγες που δημιουργεί η πολεμική μηχανή του Πούτιν -όλο και περισσότερο κάθε μέρα- θα υπερισχύσει της πίεσης που ασκείται στον στρατό του στο έδαφος της Ουκρανίας και στην η οικονομία του στη Ρωσία – όλο και περισσότερο κάθε μέρα;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα πρέπει να καθορίσει πότε και πώς θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος – είτε με ξεκάθαρο νικητή και ηττημένο είτε, ίσως πιο πιθανό, με κάποιο είδος βρώμικου συμβιβασμού που να γέρνει υπέρ ή κατά του Πούτιν.

Λέω «ίσως» γιατί ο Πούτιν μπορεί να αισθάνεται ότι δεν μπορεί να ανεχθεί κανένα είδος ισοπαλίας ή βρώμικου συμβιβασμού. Μπορεί να αισθάνεται ότι οτιδήποτε άλλο εκτός από μια ολοκληρωτική νίκη είναι μια ταπείνωση που θα υπονόμευε την αυταρχική του λαβή στην εξουσία. Σε αυτή την περίπτωση, θα μπορούσε να επιλέξει ένα σχέδιο Γ — το οποίο, υποθέτω, θα συνεπαγόταν αεροπορικές ή πυραυλικές επιθέσεις σε γραμμές ανεφοδιασμού του ουκρανικού στρατού πέρα ​​από τα σύνορα στην Πολωνία.

Η Πολωνία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και οποιαδήποτε επίθεση στο έδαφός της θα απαιτούσε από κάθε άλλο μέλος του ΝΑΤΟ να υπερασπιστεί τη Βαρσοβία. Ο Πούτιν μπορεί να πιστεύει ότι εάν μπορέσει να επιβάλει αυτή την ατζέντα, και ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ δείξουν δισταγμό να υπερασπιστούν την Πολωνία, το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να διαρραγεί. Σίγουρα θα πυροδοτούσε έντονες συζητήσεις σε κάθε χώρα του ΝΑΤΟ —ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες— σχετικά με την άμεση ανάμειξη σε έναν πιθανό Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη Ρωσία. Ό,τι κι αν συμβεί στην Ουκρανία, εάν ο Πούτιν μπορούσε να διασπάσει το ΝΑΤΟ, αυτό θα ήταν ένα επίτευγμα που θα μπορούσε να κρύψει όλες τις άλλες απώλειές του.

Αν τα σχέδια Α, Β και Γ του Πούτιν αποτύχουν, όμως, φοβάμαι ότι θα ήταν σαν ένα ζώο που έχει στριμωχτεί στη γωνία και θα μπορούσε να επιλέξει το σχέδιο Δ – χρήση είτε χημικών όπλων, είτε της πρώτης πυρηνικής βόμβας μετά το Ναγκασάκι. Αυτές είναι δύσκολες λέξεις για να γράψει κανείς, και ακόμη πιο δύσκολο να τις συλλογιστεί. Αλλά θα ήταν ακραία αφελές να το αγνοήσουμε ως πιθανότητα.

Πηγή: New York Times