Ανάλυση: Ρωσικό αέριο και ρούβλια – Σε αυτά τα 4 «χαρτιά» ποντάρει ο Πούτιν

Πολύ πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, ήταν γνωστό ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν διέθετε δύο ισχυρά όπλα στη φαρέτρα του. Το ένα ήταν ο στρατός της Ρωσίας, που θεωρούνταν ασύγκριτα πιο ισχυρός έναντι εκείνου της Ουκρανίας. Το άλλο ήταν η ενέργεια, κυρίως δηλαδή το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, που καλύπτουν μεγάλο μέρος των αναγκών της Ευρώπης (και άλλων χωρών).

Διαβάστε ακόμη: Τι σημαίνει για την Ελλάδα η απόφαση του Πούτιν

Σε στρατιωτικό επίπεδο, η πράξη απέδειξε ότι τα πράγματα ήταν δυσκολότερα από ό,τι πιθανώς φανταζόταν το Κρεμλίνο. Αν και ο ρωσικός στρατός έχει κερδίσει εδάφη και στρατηγικές περιοχές, η αλήθεια είναι ότι οι νίκες που έχει σημειώσει είναι «πύρρειες» και έχουν συνοδευτεί από επώδυνες απώλειες.

Η ώρα της αλήθειας

Τώρα, λοιπόν, φαίνεται πως ήρθε η ώρα να δοκιμαστεί στον πόλεμο και το δεύτερο όπλο. Με στόχο, αυτή τη φορά, όχι την Ουκρανία, αλλά την ίδια την ΕΕ. Έτσι, σύμφωνα με το διάταγμα που υπέγραψε ο Πούτιν και τίθεται σε ισχύ από αύριο, το τελικό ποσό που θα φτάνει στα ρωσικά ταμεία για τις εξαγωγές φυσικού αερίου (σε πρώτη φάση) προς τις «μη φιλικές χώρες» θα είναι σε ρούβλια.

Το σκεπτικό του Πούτιν φαίνεται πως είναι αρκετά απλό και ξεκάθαρο, παρά το γεγονός ότι η γερμανική Handelsblatt γράφει πως έχει προκαλέσει σύγχυση. Ιδού, λοιπόν, τα τέσσερα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν και στα οποία ποντάρει ο Ρώσος πρόεδρος για να στηρίξει την οικονομία του και, ταυτόχρονα, να στριμώξει τους Ευρωπαίους και να τους αναγκάσει να υποχωρήσουν.

1. Χρέωση χωρίς επιβάρυνση

Από τα ταμεία των αγοραστών – Γερμανίας, Ιταλίας, Αυστρίας, Ολλανδίας Γαλλίας και άλλων – θα συνεχίσουν να βγαίνουν ακριβώς τα ίδια ποσά που προβλέπονται από τα συμβόλαια τα οποία ήδη ισχύουν. Και μάλιστα, στα νομίσματα που αναφέρονται σε αυτά – ευρώ, δολάρια, στερλίνες, ελβετικά φράγκα κ.λπ. Έτσι, ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει κανενός είδους παραβίαση των όρων και δεν θα επιβαρυνθούν σε καμία περίπτωση οι προϋπολογισμοί των Ευρωπαίων, επιχειρώντας να απαντήσει προκαταβολικά στις κατηγορίες των Ευρωπαίων.

2. Ο «ειδικός λογαριασμός»

Ρόλο-κλειδί στο σχέδιο θα έχει ένας «ειδικός λογαριασμός» που θα πρέπει να ανοιχτεί από τους αγοραστές του ρωσικού αερίου στην GazpromBank – τη θυγατρική του ενεργειακού ομίλου, η οποία (σκοπίμως) έχει μείνει εκτός των κυρώσεων. Θα είναι, μάλιστα, ένας λογαριασμός ο οποίος έχει διπλή «όψη»: Στη μία θα μεταφέρονται οι πληρωμές σε «σκληρό νόμισμα», ενώ στην άλλη θα μετατρέπονται αυτομάτως σε ρούβλια. Το ποσό που θα προκύπτει θα πιστώνεται στον «ειδικό λογαριασμό» του αγοραστή και αυτός, στη συνέχεια, θα κάνει την τελική πληρωμή, με μεταφορά στον αντίστοιχο λογαριασμό του πωλητή. Με άλλα λόγια, τους διαμηνύει πως η «βρόμικη δουλειά» μπορεί να γίνει γρήγορα και αθόρυβα, εάν δεν το κάνουν μεγάλο θέμα.

3. «Ένεση» στο ρούβλι

Αυτή η διαδικασία, όμως, θα αποτελέσει μια σημαντική τονωτική ένεση για το ρούβλι, το οποίο δέχεται σοβαρές πιέσεις μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Πολύ απλά: Εφόσον θα υπάρχει διαρκής και μεγάλη ζήτηση για το ρωσικό νόμισμα από τα αντίστοιχα «σκληρά», για τους αρκετούς επόμενους μήνες, η ισοτιμία του θα ενισχυθεί περαιτέρω στις διεθνείς αγορές. Κι αυτό, σε συνδυασμό με τα capital controls που έχουν ήδη επιβληθεί και άλλα μέτρα (όπως η μαζική αγορά χρυσού από την κεντρική τράπεζα), θα ενισχύσει τα συναλλαγματικά αποθέματα, θα θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό και θα στηρίξει την αγοραστική δύναμη των Ρώσων.

4. Η… ύφεση στον λαιμό σας

Στην περίπτωση που οι Ευρωπαίοι αρνηθούν αυτή τη διαδικασία, τότε ο Πούτιν είναι έτοιμος για το επόμενο βήμα, με την καταγγελία των συμβολαίων και τη διακοπή της ροής του αερίου, εκτιμώντας ότι αυτοί θα πληρώσουν το μεγαλύτερο κόστος. Αφενός, επειδή ενώ η Ρωσία είναι ήδη βέβαιο ότι θα γνωρίσει βαθιά ύφεση φέτος, με την κίνηση αυτή θα προκληθεί ένα μεγάλο σοκ στις οικονομίες της Γερμανίας και άλλων χωρών. Και αφετέρου, επειδή οι κυβερνήσεις τους θα κληθούν να αιτιολογήσουν πειστικά την ενδεχόμενη άρνησή τους, σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ειδικά καθώς ουσιαστικά θα συνεχίσουν να πληρώνουν στο αρχικό νόμισμα και χωρίς επιβαρύνσεις.

Ζήτημα πολιτικής απόφασης

Όπως είναι φανερό, λοιπόν, όλα είναι πλέον ζήτημα πολιτικής απόφασης και όχι του «ποιος θα πάρει τον μουντζούρη», σπάζοντας τα ισχύοντα συμβόλαια. Οι επόμενες δέκα ημέρες – τόσο είναι το περιθώριο μέχρι να οριστικοποιηθούν όλες οι λεπτομέρειες του νέου μηχανισμού – θα είναι κρίσιμες, για όλους. Στο μεταξύ δε, μπορεί να έχουν προχωρήσει σημαντικά οι διαπραγματεύσεις για εκεχειρία, οπότε τα δεδομένα θα επανεξεταστούν…

Και μια «λεπτομέρεια»: Σε συνθήκες πολέμου, είναι λογικό και αναμενόμενο ο Πούτιν να «χτυπήσει» τώρα, όσο οι Ευρωπαίοι δεν έχουν καταφέρει να μειώσουν τις προμήθειες αερίου, βρίσκοντας εναλλακτικούς παρόχους.