Η Ουκρανία στην ΕΕ με εγγυήσεις ασφαλείας

Η επανάληψη των διά ζώσης διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Ρώσους και Ουκρανούς στην Κωνσταντινούπολη ξεκίνησαν με καθυστέρηση και «με ένα ψυχρό καλωσόρισμα, χωρίς χειραψίες», όπως μετέδωσαν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία.

Ολοκληρώθηκαν δε ύστερα από περίπου τρεις ώρες, ήτοι μία λιγότερη σε σχέση με τον προγραμματισμό, και χωρίς να συνεχιστούν σήμερα, όπως προβλεπόταν αρχικά. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται ότι για πρώτη φορά από τη ρωσική εισβολή υπήρξαν απτά αποτελέσματα και προσέγγιση σε συγκεκριμένα ζητήματα, που επιτρέπουν συγκρατημένη αισιοδοξία.

Κι αυτό είναι κάτι που, αν και ουδείς αναμένει να υπάρξουν άμεσα εξελίξεις, αποτυπώθηκε εύγλωττα στην πτώση της τιμής του πετρελαίου και την άνοδο των χρηματιστηριακών δεικτών στις διεθνείς αγορές.

«Η μεγαλύτερη πρόοδος συντελέστηκε στη διάρκεια των σημερινών συνομιλιών», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, για να προσθέσει ότι εναπόκειται στους υπουργούς Εξωτερικών Ουκρανίας και Ρωσίας, Ντμίτρο Κουλέμπα και Σεργκέι Λαβρόφ, «να διαμορφώσουν συγκεκριμένα τα σημεία συμφωνίας».

«Τα αποτελέσματα της σημερινής συνάντησης είναι επαρκή για (να ακολουθήσει) μια συνάντηση σε επίπεδο ηγετών», ισχυρίστηκε από την πλευρά του ο σύμβουλος του προέδρου της Ουκρανίας Μιχαΐλο Ποντόλιακ.

«Μετά τις σημερινές ουσιαστικές συνομιλίες, συμφωνήσαμε και προτείνουμε μια λύση, με βάση την οποία μια συνάντηση ανάμεσα στους επικεφαλής των κρατών είναι δυνατή», είπε και ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας Βλαντίμιρ Μεντίνσκι.

Ποιο ήταν, όμως, το αντικείμενο των σημερινών διαπραγματεύσεων και τι επέτρεψε την προσέγγιση;

Σύμφωνα με τους «Financial Times», που επικαλέστηκαν τέσσερις πηγές με γνώση του περιεχομένου των διαπραγματεύσεων, το προσχέδιο για την εκεχειρία – αυτή, σύμφωνα με τους Ουκρανούς, αποτελεί τον «μέγιστο στόχο» αυτού του γύρου – το οποίο συζητήθηκε χθες δεν περιελάμβανε οτιδήποτε αναφορικά με τρία από τα βασικότερα αιτήματα που προβλήθηκαν αρχικά από τη Ρωσία και αποτέλεσαν τον καμβά της ομιλίας του Πούτιν τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου: την «αποναζιστικοποίηση» και την αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, καθώς και τη νομική προστασία της ρωσικής γλώσσας στη χώρα.

Από την πλευρά της, η ουκρανική αντιπροσωπεία φανέρωσε για πρώτη φορά τόσο καθαρά τις προθέσεις της για τις υποχωρήσεις που είναι διατεθειμένο να κάνει το Κίεβο. Ετσι, με βάση το σχέδιο που συζητείται, η Ουκρανία θα εγκαταλείψει το αίτημά της για ένταξη στο ΝΑΤΟ και θα δεσμευτεί για τη μη ανάπτυξη πυρηνικών όπλων και ξένων στρατιωτικών βάσεων στο έδαφός της – όχι όμως και τον στόχο ένταξης στην ΕΕ, τον οποίο αποδέχεται πλέον και η Ρωσία.

Σε αντάλλαγμα, θα λάβει εγγυήσεις – «με διατύπωση που θα θυμίζει το Αρθρο 5 του ΝΑΤΟ», σύμφωνα με τον Νταβίντ Αρακχάμια, επικεφαλής του κόμματος του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη Βουλή και της διαπραγματευτικής ομάδας – για την ασφάλειά της από μια σειρά χωρών, στις οποίες θα περιλαμβάνονται οι Ρωσία, ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Κίνα, Ιταλία, Πολωνία, Ισραήλ και Τουρκία. Ολες, δηλαδή, οι οποίες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν ενεργό συμμετοχή σε αυτή την κρίση.

Στο καυτό θέμα των εδαφών της Ουκρανίας που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Ρωσίας ή των φιλορώσων, όπως ανέφεραν οι πληροφορίες των «New York Times» από την Κωνσταντινούπολη, η αντιπροσωπεία του Κιέβου πρότεινε μια 15ετή περίοδο διαπραγμάτευσης γύρω από το καθεστώς της Κριμαίας, την οποία η Μόσχα έχει προσαρτήσει από το 2014.

Οσον αφορά το Ντονμπάς, τις δύο «Λαϊκές Δημοκρατίες» που έχουν αυτοανακηρυχθεί εκεί (και αναγνωριστεί από τον Πούτιν λίγο πριν από την εισβολή), καθώς και τα εδάφη που έχουν περιέλθει υπό τον έλεγχο του ρωσικού στρατού, υπάρχει ένα σενάριο που θέλει το συγκεκριμένο θέμα να συζητιέται απευθείας ανάμεσα σε Πούτιν και Ζελένσκι, όταν και εφόσον συναντηθούν.

Η παρουσία του Ρόμαν Αμπραμόβιτς στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων ήταν και χθες αισθητή. Μάλιστα, όπως έγραψε ο ανταποκριτής της «Guardian» στην Κωνσταντινούπολη, αμέσως μετά το πέρας των επίσημων συνομιλιών ανάμεσα στις δύο αντιπροσωπείες, ο ρώσος ολιγάρχης αποσύρθηκε στο πολυτελές εστιατόριο που βρίσκεται στην ταράτσα του πολυτελούς ξενοδοχείου Σάνγκρι-Λα, με θέα τον Βόσπορο, συνοδευόμενος από τον Αρακχάμια και τον βουλευτή Ρούστεμ Ουμέροφ, όπου συνέχισαν τις συνομιλίες τους.

Λίγο αργότερα, στη «συντροφιά» προστέθηκε και ο υπουργός Αμυνας της Ουκρανίας Ολέξι Ρεζνίκοφ, φορώντας στρατιωτική στολή – με τους τέσσερις να αποσύρονται (χωρίς την παρουσία του Ποντόλιακ) σε σημείο μακριά από την κοινή θέα.

Ανεβάζει τον πήχη η Τουρκία

Το άνοιγμα του χθεσινού γύρου της διαπραγμάτευσης από τον ίδιο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η ενεργός παρέμβαση τόσο του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου όσο και του στενού συμβούλου του προέδρου Ιμπραήμ Καλίν αποδεικνύουν τη σημασία που απέδωσε η τουρκική πολιτική ηγεσία στη συγκεκριμένη διαδικασία, αλλά και συνολικά στον διαμεσολαβητικό ρόλο που έχει αναλάβει η χώρα σε αυτή την κρίση. «Η συνάντηση αποδεικνύει την εμπιστοσύνη και των δύο χωρών στην Τουρκία», είπε ο Τσαβούσογλου.

Υπενθυμίζεται ότι στην Αττάλεια πραγματοποιήθηκε, στις 10 Μαρτίου, η συνάντηση ανάμεσα στους Λαβρόφ και Κουλέμπα, ενώ η Αγκυρα δεν έχει κρύψει τη φιλοδοξία της να φιλοξενήσει και την – πιο πιθανή, πλέον – σύνοδο ανάμεσα στους Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Βλαντίμιρ Πούτιν για την υπογραφή της συμφωνίας που θα βάζει τέλος σε αυτή τη φάση του πολέμου.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης

«Είναι απλώς αδύνατο να φανταστούμε πόση καταστροφή έχει προκαλέσει αυτή η αποτρόπαιη εισβολή για τον λαό της Ουκρανίας και ολόκληρο τον κόσμο», δήλωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος σε συνέντευξη Τύπου στη Βαρσοβία. Πρόσθεσε δε ότι η αλληλεγγύη με τους Ουκρανούς «είναι το μοναδικό πράγμα που μπορεί να υπερβεί το κακό και το σκοτάδι στον κόσμο».