Χρησιμοποιώντας το μεγαλύτερο διαθέσιμο δείγμα δεδομένων ελληνικών επιχειρήσεων για τη περίοδο 1998-2014, μελετάμε και ποσοτικοποιούμε πόσο πιο ευάλωτες ήταν οι μικρές ή νεοφυείς επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της ελληνικής οικονομικής κρίσης, εξετάζοντας παράλληλα τόσο τις πιθανές αιτίες όσο και τις συνέπειες για τη συνολική οικονομία.
Αρχικά, δείχνουμε ότι η κρίση ήταν πιο επιζήμια για τις νεοφυείς (εν συγκρίσει με τις παλαιότερες) και για τις μικρές (εν συγκρίσει με τις μεγάλες) επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα, η πτώση του ρυθμού μεγέθυνσης των πωλήσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης ήταν περίπου 6,6 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη στις νεοφυείς απ’ ό,τι στις παλαιότερες επιχειρήσεις. Αντιστοίχως, η πτώση του ρυθμού μεγέθυνσης των πωλήσεων ήταν περίπου 9,8 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη στις μικρές απ’ ό,τι στις μεγάλες επιχειρήσεις.
Εν συνεχεία, δείχνουμε πως ενώ η υπερβάλλουσα πτώση των ρυθμών ανάπτυξης των μικρών επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης οφείλεται τόσο σε χρηματοδοτικούς περιορισμούς όσο και σε μη αναμενόμενες διαταραχές στη ζήτηση, η υπερβάλλουσα πτώση στους ρυθμούς ανάπτυξης των νεοφυών επιχειρήσεων οφείλεται μεν σε περιορισμούς χρηματοδότησης, αλλά όχι σε μη αναμενόμενες διαταραχές στη ζήτηση.
Τέλος, αναλύουμε τις επιπτώσεις των παραπάνω φαινομένων στη συνολική οικονομία.
Το 13% της πτώσης της συνολικής παραγωγής της ελληνικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της κρίσης οφείλεται στην υπερβάλουσα ευπάθεια των μικρών επιχειρήσεων, με τους χρηματοδοτικούς περιορισμούς και τις μη αναμενόμενες διαταραχές στη ζήτηση να συμβάλλουν σχεδόν εξίσου στη πτώση αυτή.
Αντιστοίχως, το 14% της πτώσης της συνολικής παραγωγής οφείλεται στην υπερβάλλουσα ευπάθεια των νέων επιχειρήσεων, με περισσότερο από το ήμισυ αυτής της πτώσης αυτής να απορρέει από τους χρηματοδοτικούς περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αυτές.
Τα ευρήματά μας μπορεί να φανούν χρήσιμα στη συζήτηση που εξελίσσεται – μεσούσης της κρίσης λόγω COVID-19 και στον απόηχο της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης που προηγήθηκε – για την κατάλληλη πολιτική στήριξης των επιχειρήσεων σε περιόδους υφέσεων ή οικονομικών κρίσεων.
Κυβερνητικές πολιτικές που προσπαθούν να αμβλύνουν τους χρηματοδοτικούς περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις υιοθετήθηκαν και υιοθετούνται ευρέως σε πολλές χώρες της Ε.Ε. (τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο).
Μέχρι τώρα οι περισσότερες από αυτές τις δράσεις εστίαζαν σε επιχειρήσεις συγκεκριμένου μεγέθους, παραμελώντας τον ρόλο της ηλικίας. Η μελέτη μας δείχνει ότι -τουλάχιστον για την περίπτωση της Ελλάδας – οι χρηματοδοτικοί περιορισμοί που αντιμετωπίζουν οι νέες επιχειρήσεις έχουν πιο σημαντικές μακροοικονομικές επιπτώσεις από αυτές των μικρών επιχειρήσεων. Επομένως, η ηλικία δεν πρέπει να αγνοείται στη χάραξη δράσεων οικονομική πολιτικής.
Βρήκαμε επίσης πως οι μη αναμενόμενες διαταραχές στη ζήτηση που αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη συνολική οικονομία.
Ως εκ τούτου, οι δημόσιες πολιτικές που στοχεύουν στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα πρέπει επίσης να επικεντρωθούν σε παρεμβάσεις που τονώνουν τη ζήτηση, όπως σε φοροελαφρύνσεις ή μέτρα ενίσχυσης της καινοτομίας
*Ο Στ. Γιαννουλάκης είναι Μεταδιδάκτορας στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Πλ. Σακελλάρης είναι Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
https://www.dept.aueb.gr/sites/default/files/econ/allWP-07-22-Giannoulakis-Sakellaris-24-3-2022-Finance-Demand-Excess-Sensit-ofFirms.pdf
