Πούτιν: Με ποια «νίκη» συμβιβάζεται πλέον στην Ουκρανία – Ποιο σενάριο θα οδηγούσε στο τέλος του πολέμου

Το Reuters υποστηρίζει ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μιλήσει για τη «συντέλεια» του κόσμου στις 9 Μαΐου, στην επέτειο της νίκης απέναντι στη ναζιστική Γερμανία. Ωστόσο, άλλοι αναλυτές σημειώνουν ότι ο Ρώσος πρόεδρος ψάχνει μια διέξοδο για να υποστηρίξει ότι έφτασε σε μια «νίκη» στην Ουκρανία.

Ποια, όμως, μπορεί να είναι μια τόσο μεγάλη στρατιωτική επιτυχία που ο Πούτιν θα μπορούσε να την ονομάσει «νίκη»;

Σε αυτό το ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει το Al Jazeera, με τη βοήθεια τριών αναλυτών. Αρχικά το αραβικό Μέσο Ενημέρωσης αναφέρεται στην παρέλαση της 9ης Μαΐου για την οποία συνεχίζονται οι προετοιμασίες. Ανάμεσα σε άλλα, αναφέρεται ότι τα στρατιωτικά αεροπλάνα που θα πετάξουν πάνω από τη Μόσχα θα σχηματίσουν το «Ζ», δηλαδή το σύμβολο της ρωσικής εισβολής στα ουκρανικά εδάφη.

Δεν έχει και πολλά για να πανηγυρίσει ο Πούτιν

Ωστόσο, το Κρεμλίνο δεν έχει πολλά να γιορτάσει, σημειώνει το Al Jazeera. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απέτυχε στον στόχο του να καταλάβει την Ουκρανία, μια χώρα που λανθασμένα θεώρησε ότι θα ήταν εύκολη υπόθεση, τονίζεται στο άρθρο. Τα λάθη τακτικής οδήγησαν σε καταστροφικές ρωσικές απώλειες που το Ηνωμένο Βασίλειο υπολογίζει σε 15.000 μέσα σε μόλις δύο μήνες.

Αυτό που ο κόσμος πίστευε ότι ήταν ένας σχετικά σύγχρονος και καλά εξοπλισμένος στρατός είχε συγκλονιστικά κακές επιδόσεις. Οι γραμμές ανεφοδιασμού δέχθηκαν επιθέσεις και απομακρύνθηκαν η μία από την άλλη, καθώς τα στρατεύματα διασκορπίστηκαν σε πάρα πολλά μέτωπα.

Οι Ρώσοι υποτίμησαν τον πολύ μικρότερο αντίπαλό τους ή ότι μια ενωμένη Δύση θα έριχνε δισεκατομμύρια δολάρια στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία. Ηττημένοι από το Κίεβο, οι Ρώσοι ανασυντάχθηκαν στην περιοχή του Ντονμπάς στα νότια και ανατολικά για να εδραιώσουν εδάφη που κατέχουν από το 2014 και να κερδίσουν περισσότερα.

Ωστόσο, η εξασφάλιση αυτού του μετώπου μέχρι τις 9 Μαΐου για να κηρύξουν τον θρίαμβο μοιάζει απίθανη. Την τελευταία εβδομάδα, οι Ρώσοι δεν κατάφεραν να προελάσουν σημαντικά, σημειώνεται στη συγκεκριμένη ανάλυση.

Η νίκη σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Έχοντας αποτύχει να καταλάβει όλη την Ουκρανία, παραμένει ασαφές τι θα σήμαινε η νίκη για τον Πούτιν σε αυτό το σημείο. Οι Ουκρανοί, με υψηλό το ηθικό, συνεχίζουν να απολαμβάνουν τη Δυτική υποστήριξη και θα πολεμήσουν σθεναρά για να υπερασπιστούν το έδαφός τους. Σε κάποιο επίπεδο, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η Ουκρανία έχει ήδη κερδίσει στρατηγικά επειδή ένωσε το ΝΑΤΟ και επέδειξε αποτελεσματική ηγεσία σε καιρό πολέμου. Ο ουκρανικός στρατός που υπερείχε αριθμητικά απέτρεψε την πτώση της πρωτεύουσάς του και απώθησε τη μαζική δύναμη των ρωσικών στρατευμάτων, τονίζει το Al Jazeera.

Στη συνέχεια παρουσιάζει τις απόψεις τριών αναλυτών.

• Μαργαρίτα Κονάεφ, ερευνήτρια στο Κέντρο για την Ασφάλεια και την Αναδυόμενη Τεχνολογία του Georgetown

Η Μαργαρίτα Κονάεφ αναμένει ότι για να σώσει τα προσχήματα, ο Πούτιν θα προσπαθήσει να αποπροσανατολίσει από την πραγματικότητα του πολέμου και να διπλασιάσει την αφήγηση που έχει λειτουργήσει μέχρι τώρα: μια έκκληση στον εθνικισμό και το επιχείρημα ότι πρόκειται για έναν πόλεμο που επιβλήθηκε στους Ρώσους από την επέκταση του ΝΑΤΟ και ότι η Ουκρανία δεν είναι πραγματική χώρα.

«Θα επιμείνει ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είναι πρόθυμοι να διακινδυνεύσουν τη συνεχή βία και την οικονομική ύφεση σε όλο τον κόσμο μόνο και μόνο για να ταπεινώσουν τη Ρωσία και να περιορίσουν τη δύναμή της στη διεθνή τάξη», τονίζει.

«Δεδομένου ότι είναι 9 Μαΐου, θα θυμίσουν τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο και θα παρουσιάσουν αυτή τη στιγμή ως μια ακόμη στιγμή κατά την οποία ο ρωσικός λαός πρέπει να είναι ακλόνητος και ηρωικός ενώ δέχεται επίθεση», λέει.

«Ικανός να διαστρεβλώνει την αλήθεια»

«Ο Πούτιν έχει αποδείξει ότι είναι αρκετά ικανός να διαστρεβλώνει αλήθειες και να αλλάζει το αφήγημά του με τρόπο που μπορεί να φαίνεται λογικά αβάσιμος, αλλά παρ’ όλα αυτά έχει απήχηση.

Δεν είναι το πρώτο του παιχνίδι – ούτε της Ρωσίας – με την προπαγάνδα».

Όσον αφορά την εξέλιξη του πολέμου, η Κονάεφ αναμένει ότι οι μάχες θα συνεχιστούν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, για μικρής έκτασης εδάφη που μπορεί να αλλάζουν χέρια μπρος – πίσω, με μικρά χωριά και πόλεις να καταστρέφονται στην πορεία και τη Ρωσία να βομβαρδίζει περιστασιακά πόλεις για να τρομάξει τον πληθυσμό και να επιδείξει ισχύ. Από πολιτικής πλευράς, δεν βλέπει κανένα πραγματικό κίνητρο για καμία από τις δύο πλευρές να συμβιβαστεί.

Η Ουκρανία έχει πολλά πλεονεκτήματα, λέει η ερευνήτρια. Μπορεί να μεταφέρει οπλισμό στην πρώτη γραμμή ταχύτερα από τους Ρώσους, παρόλο που αυτά που χρειάζονται προέρχονται από το εξωτερικό της χώρας στη δυτική πλευρά. Έχουν το πλεονέκτημα των εσωτερικών γραμμών ανεφοδιασμού και, με τη βοήθεια των Δυτικών υποστηρικτών τους, μπορούν να συλλέγουν καλές πληροφορίες για να αποφεύγουν, να αποτρέπουν και να ανταποδίδουν τις επιθέσεις.

Καθεστωτικό στιλ διοίκησης

Επιπλέον, η Ρωσία μέχρι στιγμής υποφέρει από ένα καθεστωτικό στυλ διοίκησης από πάνω προς τα κάτω που δεν επιτρέπει στην ηγεσία στο πεδίο της μάχης να είναι ευέλικτη. «Οι Ουκρανοί χτυπούν όπως εξελίσσεται η κατάσταση στο πεδίο, σε αντίθεση με αυτό που περιμένουν», λέει η Κονάεφ.

Ωστόσο, θα ήταν τεράστια πρόκληση να εκδιωχθούν οι ρωσικές δυνάμεις εντελώς από την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, την οποία κατέχει από το 2014, και των αυτονομιστικών περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.

Η Ρωσία διαθέτει αεροπορική δύναμη και ευνοϊκές θέσεις στα ανατολικά. Έχει επίσης τα μαθηματικά στο πλευρό της: 900.000 ενεργό προσωπικό και δύο εκατομμύρια εφέδρους.

Αντίθετα, ολόκληρος ο μόνιμος στρατός της Ουκρανίας, αποτελούμενος από εν ενεργεία στρατιώτες και εφέδρους, αριθμεί λιγότερους από 300.000 (χωρίς να υπολογίζονται οι πολίτες που έχουν ενταχθεί στην πολεμική προσπάθεια). Οι ρωσικές δυνάμεις θα επεκταθούν ακόμη περισσότερο αν ο Πούτιν κηρύξει μαζική κινητοποίηση, αν και οι νεοεισερχόμενοι θα χρειαστούν χρόνο για να καταστούν ετοιμοπόλεμοι.

Ενώ η Ουκρανία λαμβάνει όπλα που της δίνουν τη δυνατότητα να επιτίθεται σε άρματα μάχης και γραμμές ανεφοδιασμού, όπως Howitzer (οβιδοβόλα) και μη επανδρωμένα αεροσκάφη με συστήματα ραντάρ συλλογής πληροφοριών, η δυνατότητα επιβίωσης του εξοπλισμού είναι επίσης σημαντική. «Δεν είναι σαφές αν έχουν αρκετά ανταλλακτικά και δεξιότητες για να τα συντηρήσουν καθώς φθείρονται», σημειώνει η Κονάεφ.

Αλλά σε έξι μήνες από τώρα, «ποιος ξέρει πού θα βρισκόμαστε», προσθέτει. «Συνεχίζουμε να εκπλησσόμαστε από την ανικανότητα του ρωσικού στρατού και την άμυνα των Ουκρανών», τονίζει.

• Τρέισι Τζέρμαν, καθηγήτρια Συγκρούσεων και Ασφάλειας στο King’s College του Λονδίνου

H Τρέισι Τζέρμαν σημείωσε ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ μιας στρατιωτικής και μιας πολιτικής νίκης. Κάποιος μπορεί να νικήσει στα πεδία των μαχών αλλά όχι πολιτικά. «Και απέχουν πολύ από το να κερδίσουν στρατιωτικά», σημειώνει η ίδια.

Για το λόγο αυτό, πιστεύει, οι Ρώσοι έχουν προχωρήσει σε μεγάλες φανφάρες στο εσωτερικό της χώρας για την «απελευθέρωση» της Μαριούπολης, του στρατηγικού λιμανιού που έχει ισοπεδωθεί από τη χειρότερη σφαγή του πολέμου.

Το σκεπτικό του Πούτιν για την εισβολή ήταν να απελευθερώσει τους Ουκρανούς από μια «γενοκτονική» κυβέρνηση και να τους επαναφέρει στη Μητέρα Ρωσία. Σίγουρα, ο έλεγχος αυτού του στρατηγικού λιμανιού θα περιόριζε τις βιομηχανικές και γεωργικές εξαγωγές της Ουκρανίας και θα βοηθούσε τη Ρωσία να δημιουργήσει μια χερσαία γέφυρα μεταξύ των αυτονομιστικών περιοχών και της Κριμαίας.

Το αφήγημα της «αποναζιστικοποίησης»

Σημειώνει επίσης μια νίκη για την προπαγάνδα. Ένα άλλο πρόσχημα για τον πόλεμο ήταν η «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας, και στην άμυνα της πόλης συμμετείχαν μέλη του νεοναζιστικού Τάγματος Αζόφ.

Αλλά «απελευθέρωση» από τι; Ο βομβαρδισμός μιας πόλης που, μέχρι σήμερα εξακολουθεί να προβάλλει αντίσταση, έχει διαλύσει το 90% των κτιρίων της και έχει αφήσει 20.000 νεκρούς. Περισσότεροι από τα τρία τέταρτα των 450.000 κατοίκων έχουν φύγει. Όσοι παραμένουν παλεύουν να βρουν φαγητό, νερό, θέρμανση και ηλεκτρικό ρεύμα, σημειώνει η καθηγήτρια.

Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι οι Ρώσοι περίμεναν να έχουν να πανηγυρίσουν για κάτι, σημειώνει η Τζέρμαν.

Η νέα επίθεση πήγε τόσο άσχημα που δυσκολεύεται να υποθέσει κανείς πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια νίκη του Πούτιν. Ο σκοπός του επαναπροσδιορισμού της εστίασης προς τα ανατολικά και τα νότια ήταν να σταθεροποιηθεί και να κερδίσει περισσότερα εδάφη για να περικυκλώσει την Ουκρανία από όλες τις πλευρές. «Αν κάτι από αυτά είναι εφικτό αυτή τη στιγμή, ποιος ξέρει», τονίζει.

Το ένστικτό της λέει ότι ο Πούτιν θα καταφέρει να κρατηθεί στην εξουσία, ακόμη και αν οι κυρώσεις αρχίσουν να «δαγκώνουν» σε λίγους μήνες και αν συγκαλέσει μια αντιλαϊκή μαζική στρατιωτική κινητοποίηση για να ενισχύσει τον στρατό του που εξαντλείται.

Ο Πούτιν έχει περιβάλει τον εαυτό του με πιστούς που τον φοβούνται και είναι εξίσου παρανοϊκοί όσον αφορά τις απειλές τόσο για τον ίδιο ως ηγέτη όσο και για το καθεστώς ευρύτερα.

Πιστεύουν στην πεποίθησή του ότι μια δαιμονική Δύση θέλει να διαλύσει τη χώρα, γεγονός που καθιστά απίθανο ένα πραξικόπημα στο περιβάλλον του, πιστεύει. «Νομίζω ότι ο Πούτιν γνωρίζει, αν ανατρέξει κανείς στη σοβιετική αυτοκρατορική ιστορία, ότι υπάρχει μια μακρά ιστορία ηγετών που πεθαίνουν εν ενεργεία».

Ο εσωτερικός κύκλος του Πούτιν

• Ματιέ Μπουλέγκ, ερευνητής στο think tank Chatham House στο Λονδίνο

Ο Ματιέ Μπουλέγκ πιστεύει ότι, αφού αρχικά έλαβε λάθος πληροφορίες, ο Πούτιν τελικά συνειδητοποίησε ότι οι δυνάμεις του είναι υπερεκτεταμένες. Γνωρίζει τώρα ότι, συνολικά, ο στρατός του μπορεί να πετύχει μόνο τόσα όσα. Αλλά δεν μπορεί να φανεί ότι δείχνει απελπισμένος.

«Ο Πούτιν δεν θα παραδεχτεί την ήττα του. Το Κρεμλίνο δεν θα συμβιβαστεί», λέει ο Μπουλέγκ. «Ακριβώς πριν από τις 9 Μαΐου θα υπάρξει μια μεγάλη στιγμή για τον Πούτιν να πει, αποστολή εξετελέσθη, αυτή είναι η δική μου εκδοχή της ιστορίας. Αυτή είναι η κληρονομιά μου. Πρέπει να παρουσιαστεί ως μια αποστολή που επιτεύχθηκε. Ξεχάστε την κατάληψη του Κιέβου.

Ισοπεδώσαμε τη Μαριούπολη, απελευθερώσαμε περισσότερα τμήματα του Ντονμπάς. Ίσως ανακοινώσουν μια δημοκρατία στη Χερσώνα (μια πόλη στον νότο που βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή από τον Μάρτιο», σημειώνει ο Μπουλέγκ.

Για το μέλλον, προβλέπει έναν πόλεμο φθοράς που θα διαρκέσει «όσο ο Πούτιν είναι στη θέση του». Ο συγκεκριμένος ερευνητής επισημαίνει ότι πολλά είναι άγνωστα για την ψυχική του κατάσταση και για το πόσο έτοιμος είναι να συμπαρασύρει τη χώρα μαζί του.

Για την ψυχική κατάσταση του Πούτιν και τα πυρηνικά

«Είναι ένας εξαντλημένος 70χρονος Ρώσος», υποστηρίζει ο Μπουλέγκ. «Μπορεί να υπάρχει κάτι που δεν γνωρίζουμε για την ψυχική ή σωματική του υγεία. Πρόκειται για την ύβρη ενός ανθρώπου που θέλει να κάνει μια στάση, να έχει μια κληρονομιά. Και τυχαίνει να είναι στην Ουκρανία».

Θα κατέφευγε σε πυρηνικά; «Σε ό, τι με αφορά, είναι καταστροφικός αλλά όχι αυτοκτονικός», λέει ο Μπουλέγκ. «Εκτός αν αποδειχθεί το αντίθετο. Όλα τα σενάρια είναι στο τραπέζι», τονίζει.