Η Αθήνα στέλνει επιστολή ενδιαφέροντος για τα F-35

Η Ελλάδα αναμένεται να στείλει άμεσα στην αμερικανική κυβέρνηση επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος (Letter of Request) με σκοπό να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την αγορά από την Πολεμική Αεροπορία μίας μοίρας υπερσύγχρονων αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35. Αυτό ξεκαθάριζαν χθες στην Ουάσιγκτον ανώτερες κυβερνητικές πηγές μετά το πέρας της άκρως επιτυχημένης, όπως προκύπτει τουλάχιστον από τις δημόσιες δηλώσεις και το κλίμα που επικράτησε, επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο και τη συνάντησή του με τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

Οι ίδιες πηγές πρόσθεσαν, εξειδικεύοντας ορισμένες από τις πτυχές της συζήτησης που είχε ο Έλληνας Πρωθυπουργός με τον κ. Μπάιντεν, ότι ο σχετικός σχεδιασμός προβλέπει την άμεση αποστολή της LoR, ώστε «να μπει στις ράγες» η διαπραγμάτευση για την απάντηση της αμερικανικής κυβέρνησης που διαρκεί περί τους 18-24 μήνες. Η Αθήνα κινείται με έναν ορίζοντα που προβλέπει ότι η προμήθεια των F-35 θα μπορούσε να εκκινήσει από το 2028 και έπειτα όταν θα ολοκληρώνονται οι πληρωμές που αφορούν στην αναβάθμιση των αεροσκαφών F-16 στην έκδοση Viper. Η Αθήνα όμως οφείλει να κινηθεί άμεσα διότι στο τραπέζι υπάρχουν πολλές παραγγελίες από σειρά χωρών και για μεγάλο αριθμό αεροσκαφών. Πηγές με γνώση του παρασκηνίου έλεγαν αργότερα στο «Βήμα» ότι η ελληνική πλευρά εξετάζει την προμήθεια και άλλων αμερικανικών συστημάτων είτε για εκσυγχρονισμό είτε για εμπλουτισμό του σημερινού της οπλοστασίου.

Ικανοποίηση

Παράλληλα, η ελληνική πλευρά εκφράζει την ικανοποίησή της διότι υπάρχει πλέον στο τραπέζι έγγραφη πρόταση της εταιρείας Lockheed Martin για να αγοράσει επενδυτικό μερίδιο στην Ελληνική Αεροπορική Βομηχανία (ΕΑΒ), αν και όχι σε πλειοψηφικό ποσοστό – ένδειξη, όπως λέγεται, της σαφούς βελτίωσης της οικονομικής βιωσιμότητας της εταιρείας.

Τόσο από τα όσα είπαν οι δύο ηγέτες στο Οβάλ Γραφείο στη Δυτική Πτέρυγα του Λευκού Οίκου όσο και από τις αντιφωνήσεις στη δεξίωση που ακολούθησε λίγο αργότερα (σσ. σημειώνεται ότι οι συνομιλίες σε επίπεδο αντιπροσωπειών ξεπέρασαν τη μία ώρα), οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις διάγουν «μήνα του μέλιτος». Οι δε αναφορές του Προέδρου Μπάιντεν, με έμφαση στη δημοκρατία και στη μάχη κατά του αυταρχισμού, υπήρξαν πολύ θερμές και ειλικρινείς και θα έλεγε κανείς ότι υπήρξε μία βαθιά συγκίνηση στις δημόσιες παρεμβάσεις του, ιδιαίτερα στη δεξίωση, όπου έδωσαν το παρόν επιφανείς Ελληνοαμερικανοί, ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος (που προσφώνησε τους δύο ηγέτες), αλλά επίσης οι Νάνσι Πελόζι και Ρόμπερτ Μενέντεζ.

Σκοπός

Όπως σημείωναν και κυβερνητικές πηγές, αλλά τόνισε και ο Πρωθυπουργός δημοσίως, η επίσκεψη είχε σκοπό να αναδείξει τον νέο ρόλο της Ελλάδος ως μίας χώρας που διαθέτει μία ανθεκτική δημοκρατία και ξεπέρασε την οικονομική κρίση, ενώ αποτελεί παράλληλα τον πιο αξιόπιστο εταίρο των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η αμυντική συνεργασία είναι μεν η κορωνίδα της διμερούς σχέσης που βρίσκεται στο «ιστορικά υψηλότερο επίπεδο που ήταν ποτέ», κατά τη σχετική έκφραση του Πρωθυπουργού, αλλά διαφαίνονται ισχυρές προοπτικές συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα.

«Ενεργειακό χαρτί»

Η Αθήνα «θα παίξει» ακόμη πιο δυνατά το «ενεργειακό χαρτί» στο προσεχές διάστημα, καθώς θα προχωράει η προσπάθεια απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ο κ. Μητσοτάκης εμφανίστηκε ρεαλιστής λέγοντας νωρίτερα ότι η Ευρώπη «δεν μπορεί να πυροβολήσει τα πόδια της», καθώς είναι αδύνατη η άμεση απεξάρτηση, αλλά η Αθήνα εμφανίζεται διατεθειμένη να εμβαθύνει τη συνεργασία της με τις ΗΠΑ ώστε μέσω των εγκαταστάσεων υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ελληνική επικράτεια να γίνει η βασική πύλη που θα προμηθεύσει με αμερικανικό αέριο – και όχι μόνο – τις χώρες των Βαλκανίων αλλά και της Ανατολικής Ευρώπης. Παράλληλα, δεν αποκλείεται να υπάρξει και κάποιο αμερικανικό επενδυτικό ενδιαφέρον για συμμετοχή στην κατασκευή των υποθαλασσίων καλωδίων ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ελλάδα («κλειδί» αποτελεί εδώ η σύνδεση με την Αίγυπτο), αν και ακόμη είναι πρόωρο να ειπωθεί κάτι συγκεκριμένο.

Σύμφωνα επίσης με πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να ορίσει ως ειδικό σύμβουλό του για την ενέργεια τον Νίκο Τσάφο, μέχρι σήμερα στέλεχος της πολύ γνωστής δεξαμενής σκέψης Center for Strategic and International Studies (CSIS) με σκοπό να διαμορφωθεί συγκεκριμένη στρατηγική επί του ζητήματος. Για τον Πρωθυπουργό, κομβική λύση στο θέμα των υψηλών τιμών παραμένει η επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου. Πρόκειται για ένα ζήτημα που απασχολεί την Αθήνα και συζητείται εκτενώς στην ΕΕ. Ωστόσο, διαφαίνεται, όπως έλεγαν και αρμόδιες πηγές, μία απόπειρα συντονισμού ΕΕ και ΗΠΑ σε μία προσπάθεια να επιτευχθεί μία ευρύτερη λύση.