Η ματαιοδοξία των πολιτικών

Εάν καθίσει κανείς να παρακολουθήσει τον τρόπο διεξαγωγής του δημόσιου πολιτικού διαλόγου στην Ελλάδα, θα διαπιστώσει ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα κατανόησης των θεσμών, των διαδικασιών και πολλές φορές και της ίδιας της καθημερινότητας των πολιτών.

Αυτή η διαπίστωση δεν αφορά μόνο ένα κόμμα, αλλά ισχύει για πολύ μεγάλο κομμάτι του πολιτικού συστήματος. Π.χ. η δημόσια αντιπαράθεση για τη ρήτρα αναπροσαρμογής και το θέμα των λογαριασμών της ΔΕΗ αλλά και συνολικά για το ζήτημα της ακρίβειας δείχνει άγνοια ή αδυναμία κατανόησης των συνθηκών.

Με τσιτάτα από τη μια πλευρά ή με αοριστολογίες, χωρίς πρακτικές απαντήσεις σε απλά ερωτήματα των πολιτών από την άλλη πλευρά, δεν λύνονται τα προβλήματα. Εξάλλου, πολιτικοί που δεν έχουν επαφή με την καθημερινότητα των πολιτών ζουν επί της ουσίας σε… γυάλα και δεν αντιλαμβάνονται πολλά βασικά ζητήματα που έχουν και σχέση με τον βιοπορισμό.

Και αυτή η διαπίστωση είναι κυρίαρχη σε ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων και είναι ουτοπία να πιστεύει κανείς ότι δύναται να υπάρξει συμφωνία σε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα, έστω στον ελάχιστο δυνατό βαθμό.

Υπάρχουν βεβαιότητες αρκετές (μια βασική της περιόδου περί της αντοχής του λαϊκισμού πάσης φύσεως και μορφής), αν και ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, εκ των μελών της επιτροπής που συνέταξε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, όπου και θα βρεθεί σε λίγες ώρες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, έλεγε: «Σε αυτόν τον κόσμο τίποτα δεν είναι βέβαιο εκτός από τους φόρους και τον θάνατο».

Και ναι μεν τον θάνατο δεν μπορεί κανείς να τον αποφύγει, καθώς δεν υπάρχει το φάρμακο της αθανασίας, εντούτοις όμως οι φόροι μπορεί να περιοριστούν για να αντιμετωπιστεί και ο λαϊκισμός που τρώει σαν το σαράκι το πολιτικό σύστημα.

Για να συμβεί όμως αυτό, φθάνει οι πολιτικοί μας να έχουν πλήρη επίγνωση της κατάστασης και να αποκωδικοποιούν τα μηνύματα των καιρών. Μόνο που αυτό δεν γίνεται, ενώ βασική αρχή είναι να εξουδετερώσουν ή να μειώσουν τον βαθμό της ματαιοδοξίας τους.

Ο κορυφαίος κοινωνικός επιστήμονας Μαξ Βέμπερ το 1919, στην περίφημη διάλεξή του με τίτλο «Η πολιτική ως κάλεσμα και επάγγελμα» – το για πολλούς σημαντικότερο πολιτικό κείμενο του 20ού αιώνα – μιλάει για το αρνητικό στοιχείο της ματαιοδοξίας, σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Κάθε μέρα, κάθε ώρα, λοιπόν, ο πολιτικός έχει να υπερνικήσει έναν εχθρό εντελώς τετριμμένο αλλά τόσο, μα τόσο ανθρώπινο: την κοινή ματαιοδοξία, τον θανάσιμο εχθρό κάθε αφοσίωσης και κάθε απόστασης, σε αυτή δε την περίπτωση: της απόστασης απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό» (εκδόσεις Δώμα, 2019).

Δυστυχώς όμως, πολλές φορές οι πολιτικοί μας δείχνουν ότι λησμονούν πού απευθύνονται και δίνουν την αίσθηση πως μιλάνε στον… καθρέφτη τους. Μόνο που αυτός δεν μπορεί να τους μιλήσει για την πραγματικότητα και το μόνο που βλέπουν είναι το είδωλό τους και η ματαιοδοξία τους αυξάνεται. Και αυτό είναι το χειρότερο!