Αποπληρωμή δανείων: Ποια ποσά αποτελούν τεκμήριο και ποια όχι

Πολλές φορές ρωτάνε οι φορολογούμενοι πώς θα δηλωθούν ορισμένα εισοδήματα, ειδικών περιπτώσεων, και εάν αποτελούν τεκμήριο ή όχι.

Ας δούμε ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις.

i. Εξόφληση δανείου, μέσω πλειστηριασμού

Πολλοί φορολογούμενοι, έχουν περάσει από την βάσανο του πλειστηριασμού ενός ακινήτου, για να μπορέσουν να εξοφλήσουν ένα δάνειο σε μια τράπεζα.

Σε αυτή την περίπτωση ο φορολογούμενος θα δει στους κωδικούς 727-728 (Πίνακας 5.2 του εντύπου Ε1, που αφορούν τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων), να είναι συμπληρωμένο, το ποσό της ετήσιας δαπάνης που καταβλήθηκε το έτος 2021 για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων και πιστώσεων γενικά. Στο ποσό αυτό θα συμπεριλαμβάνεται και το ποσό που προέρχεται από τον πλειστηριασμό.

Πολλοί ρωτούν πως θα καλυφθεί αυτό το ποσό, ώστε να μην πληρωθεί φόρος μέσω τεκμηρίων.

Ο φορολογούμενος θα πρέπει να συμπληρώσει το αντίστοιχο ποσό, που προέρχεται από τον πλειστηριασμό στους κωδικούς 781 -782 επιλέγοντας την περίπτωση «Ποσό που προκύπτει από τον πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου (κωδικοί 727-728 του Πίνακα 5)»

ii. Αποζημίωση Covid ενοικίων

Στους κωδικού 781 -782, αναγράφεται και το ποσό της αποζημίωσης που καταβάλλεται στους λογαριασμούς των δικαιούχων σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 13 του ν. 4690/2020 (Α΄104), καθόσον σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 2 του ανωτέρω άρθρου,( διαφορά ενοικίων στους ιδιοκτήτες, λόγω μείωσης) το εν λόγω ποσό δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος, δεν υπόκειται σε οποιονδήποτε φόρο, τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43A ΚΦΕ κατά περίπτωση και συμπληρώνεται στον Πίνακα 6 (κωδ. 781-782).
Προσοχή: Να σημειώσουμε ότι όλα τα χρήματα από τις αποζημιώσεις αυτές , ακόμη και αυτά που αφορούσαν τις μειώσεις του φορολογικού έτους 2020, καταβλήθηκαν το 2021 και θα φορολογηθούν σε αυτό το φορολογικό έτος.

iii. Κοινωνικό μέρισμα , έκτακτη οικονομική ενίσχυση ευάλωτων συνταξιούχων (άρθρο 25 του Ν.4865/2021.

Η οικονομικοί ενίσχυση που πήραν οι συνταξιούχοι τα Χριστούγεννα του 2021, δεν αποτελούν φορολογείται εισόδημα και αναγράφονται στους κωδικούς 781 -782

iv. Ενίσχυση με το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ

Ειδική μεταχείριση έχει η ενίσχυση που πήραν οι φορολογούμενοι μέσω του προγράμματος «ΓΕΦΥΡΑ»
Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί, στους κωδικούς 727-728, που πίνακα 5.2 του εντύπου Ε1, αναγράφονται αθροιστικά τα ποσά που κατέβαλε ο ίδιος ο φορολογούμενος καθώς και η συνεισφορά του Δημοσίου της παρ.1 του άρθρου 71 του ν.4714/2020 (πρόγραμμα «Γέφυρα»), για τις δόσεις που αφορούν στην αποπληρωμή των πάσης φύσεως δανείων προς χρηματοδοτικούς φορείς, τα οποία εξασφαλίζονται με εμπράγματη ασφάλεια στην κύρια κατοικία του οφειλέτη. Η συνεισφορά του Δημοσίου με το πρόγραμμα «Γέφυρα» αναγράφεται και στους κωδικούς 781-782 του Πίνακα 6, στην επιλογή «Λοιπές περιπτώσεις».

v. Εξόφληση δανείου – πιστωτικών καρτών, ειδικές περιπτώσεις

Όπως έχουμε πει μέχρι τώρα στους κωδικούς 727-728 συμπληρώνεται το ποσό της ετήσιας δαπάνης που καταβάλατε το έτος 2021 για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων και πιστώσεων γενικά.

Ας δούμε όμως μερικές περιπτώσεις που αφορούν την εξόφληση των πιστώσεων αυτών.

α) Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από φυσικό πρόσωπο για αγορά ή ανέγερση ακινήτου που χρησιμοποιείται ως έδρα ατομικής επιχείρησης βαρύνεται με τεκμήριο, διότι η αγορά ή ανέγερση ακινήτου από φυσικό πρόσωπο προσμετράται στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, ακόμη κι αν αφορά την ατομική του επιχείρηση. Το δάνειο αυτό θεωρείται στεγαστικό και η αποπληρωμή του βαρύνεται με τεκμήριο.

β) Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από φυσικό πρόσωπο για την (αποδεδειγμένη) αγορά ταξί δεν βαρύνεται με τεκμήριο, διότι το ταξί που αγοράστηκε με το δάνειο χρησιμοποιείται ως πάγιο ατομικής επιχείρησης κι όχι ως επιβατικό ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο που σε κάθε περίπτωση θα προσμετρούνταν στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Το δάνειο αυτό, κατά το μέρος που αντιστοιχεί στην αξία αγοράς του αυτοκινήτου και της άδειας, όπως αυτή προκύπτει από τα λογιστικά αρχεία του εκμεταλλευτή, θεωρείται επιχειρηματικό, οπότε δεν αναγράφεται στη δήλωση. Τυχόν υπερβάλλον ποσό δανείου δεν αντιμετωπίζεται ως επαγγελματικό δάνειο.

γ) Οι καταβληθείσες δόσεις επιχειρηματικών δανείων που έχουν καταχωρηθεί στα λογιστικά αρχεία των ατομικών επιχειρήσεων και αφορούν σε δανειακές συμβάσεις που συνήψαν τα εν λόγω πρόσωπα για επιχειρηματικούς σκοπούς, δεν αποτελούν δαπάνη απόκτησης κατά τις διατάξεις του άρθρου 32 (περίπτωση στ’ της παρ. 1 του άρθρου αυτού), οπότε δεν αναγράφονται στους κωδικούς 727-728 του εντύπου Ε1. Το ίδιο ισχύει και για τις δόσεις που καταβάλλονται από τα παραπάνω πρόσωπα στο πλαίσιο συμβάσεων που χαρακτηρίζονται από τα πιστωτικά ιδρύματα ως «δάνεια κεφαλαίου κίνησης» ή ως «σύμβαση πίστωσης δι’ ανοιχτού λογαριασμού». (ΠΟΛ.1034/2017 Απόφαση).

δ) Αμφισβήτηση είδους δανείου με βεβαίωση από το πιστωτικό ίδρυμα:

Ο φορολογούμενος που δεν συμφωνεί με τον χαρακτηρισμό που έχει γίνει για το δάνειό του κατά την ηλεκτρονική αποστολή των αρχείων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή θεωρεί ότι εμφανίζεται λανθασμένα ως υπόχρεος ή θεωρεί ότι τα ποσοστά που βαρύνουν τον κάθε συνοφειλέτη του δανείου είναι διαφορετικά ή θεωρεί ότι έχει γίνει λάθος στο καταβληθέν ποσό κλπ., έχει τη δυνατότητα καταρχήν να απευθυνθεί στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που έστειλε τα στοιχεία για λογαριασμό του, προκειμένου να του χορηγηθεί έντυπη βεβαίωση. Η βεβαίωση της τράπεζας, ή οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέσο που αποδεικνύει τους ισχυρισμούς του φορολογούμενου, προσκομίζεται ή αποστέλλεται στη Δ.Ο.Υ., η οποία έχει την αρμοδιότητα του ελέγχου των δικαιολογητικών, της οριστικοποίησης της δήλωσης και της ορθής εκκαθάρισής της.

Προσοχή: Στις περιπτώσεις που η Φορολογική Διοίκηση έχει ηλεκτρονική πληροφόρηση για τα ποσά που καταβλήθηκαν το έτος 2021 για την τοκοχρεωλυτική απόσβεση δανείων δύναται να εμφανίζεται μήνυμα στους φορολογούμενους που να τους καθοδηγεί για τη συμπλήρωση αυτών των ποσών. Σε κάθε περίπτωση ο φορολογούμενος συμπληρώνει το πραγματικά καταβαλλόμενο ποσό και προσκομίζει τα προβλεπόμενα έγγραφα στις φορολογικές αρχές αν αυτά ζητηθούν ή αν υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος με επιφύλαξη.

*Ο Αποστόλης Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.