Ουκρανία: Ενισχύεται ο αντάρτικος πόλεμος

Οι Ουκρανοί αντάρτες στις κατεχόμενες περιοχές της χώρας αυξάνουν τις επιθέσεις και τις προσπάθειες δολιοφθοράς κατά των ρωσικών δυνάμεων και των τοπικών συνεργατών τους, ενώ οι οργανωμένες υπόγειες προσπάθειες φαίνεται να εξαπλώνονται.

Έξι Ρώσοι συνοριοφύλακες φέρονται να σκοτώθηκαν την περασμένη εβδομάδα όταν η θέση τους δέχθηκε πυρά κοντά στο συνοριακό σημείο ελέγχου Zernovo στα βόρεια της Ουκρανίας. Δύο ημέρες αργότερα σημειώθηκε έκρηξη κοντά στο γραφείο του Yevgeny Balitsky, ενός φιλοκρεμλίνου Ουκρανού αξιωματούχου στη Μελιτόπολη.

Η αύξηση του αντάρτικου πολέμου, ιδίως στο νότιο τμήμα της χώρας γύρω από τη Χερσώνα, ακολουθεί τις προειδοποιήσεις που διατυπώθηκαν στην αρχή του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ότι σε κάθε περιοχή που βρισκόταν υπό κατοχή ήταν πιθανό να εμφανιστεί ανταρτοπόλεμος.

Το θέμα είναι ένα από τα πλέον θολά του πολέμου στην Ουκρανία. Και οι δύο πλευρές έχουν συμφέρον να υπερβάλουν για την επικράτηση του: οι Ρώσοι να δικαιολογήσουν την καταστολή στις περιοχές που κατέχουν και οι Ουκρανοί για να αποθαρρύνουν τα ρωσικά στρατεύματα.

Σύμφωνα με τον Guardian  το ζήτημα περιπλέκει επίσης και το κατά πόσο οι επιθέσεις πραγματοποιούνται από ομάδες δολιοφθοράς του ουκρανικού στρατού ή εγχώριες ομάδες αντίστασης.

Αντάρτες χαρακτηρίζονται συνήθως τα μέλη μιας ένοπλης ομάδας που σχηματίστηκε για να πολεμήσει κρυφά ενάντια σε μια κατοχική δύναμη, για παράδειγμα στην κατεχόμενη από τους Ναζί Ευρώπη. Ο όρος έχει περισσότερο θετική έννοια.

Το περιστατικό της Μελιτόπολης, που αφορούσε ένα αυτοκίνητο γεμάτο εκρηκτικά, ήταν αρκετά σημαντικό για να τραβήξει την προσοχή σε ένα φαινόμενο που συμβαίνει σχεδόν από την αρχή του πολέμου.

Κλιμάκωση της αντάρτικης δραστηριότητας

Ορισμένοι αναλυτές παρατηρούν πως η αντάρτικη δραστηριότητα στην Ουκρανία κλιμακώνεται. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Αλεξάντερ Μοτίλ ιστορικός και ειδικός στην Ουκρανία στο Πανεπιστήμιο Rutgers.

Γράφοντας για τον ιστότοπο 1945 που εστιάζει στην άμυνα την περασμένη εβδομάδα, ο Μοτίλ σημείωσε: «Συγκέντρωσα τα δεδομένα από ουκρανικές ιστοσελίδες που αναγνώρισαν τους δράστες αυτών των ενεργειών ως αντάρτες.

«Είναι, φυσικά, πιθανό οι ουκρανικές ειδικές δυνάμεις να έχουν εμπλακεί σε ορισμένες από αυτές τις ενέργειες. Είναι επίσης πιθανό τα στοιχεία να είναι ελλιπή, καθώς ορισμένες ενέργειες μάλλον δεν αναφέρθηκαν» λέει.

«Ακόμα κι έτσι, ο αριθμός των ανταρτικών ενεργειών είναι εντυπωσιακός και δείχνει μια τάση προς μια ολοένα μεγαλύτερη αντάρτικη δραστηριότητα», επισημαίνει.

Σχολιάζοντας την έκρηξη στη Μελιτόπολη, οι φιλο-ρωσικές αρχές της πόλης, σύμφωνα με τον Guardian, κατηγόρησαν ρητά τους Ουκρανούς αντάρτες. Η Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσίας έκανε λόγο για «Ουκρανούς σαμποτέρ».

Η επίθεση στη Μελιτόπολη σημειώθηκε λίγες μέρες μετά την αναφερόμενη απόπειρα δολοφονίας κατά του Andriy Shevchyk, ενός φιλο- ρώσου και αυτοαποκαλούμενου δήμαρχου του Ενερχοτάρ, στην περιοχή της Ζαπορίζια που τραυματίστηκε σοβαρά σε μία έκρηξη.

Σε άλλα περιστατικά, οι σιδηροδρομικές γραμμές στις κατεχόμενες περιοχές έχουν υποστεί ζημιές, ενώ κυκλοφόρησαν φυλλάδια που απειλούν τα ρωσικά στρατεύματα και τους συνεργάτες τους.

Τι περιμένουν οι Ρώσοι

Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, ένα think tank των ΗΠΑ, υποστήριξε ότι οι ρωσικές αρχές στην περιφέρεια Λουγκάνσκ –η οποία υπήρξε το σκηνικό των πιο σφοδρών πρόσφατων συγκρούσεων– προετοιμάζονταν για αύξηση των ανταρτικών επιθέσεων στην περιοχή.

«Οι ρωσικές αρχές αναμένουν πιθανώς την πίεση των ανταρτών στο Λουγκάνσκ», ανέφερε στην ενημέρωση της 1ης Ιουνίου για τις μάχες.

«Η  Ουκρανική Διεύθυνση Πληροφοριών (GUR) ανακοίνωσε την 1η Ιουνίου την έναρξη του σχεδίου «Λουγκάνσκ αντάρτικο» για να κινητοποιήσει την αντίσταση στις ρωσικές προσπάθειες να εδραιώσουν τον έλεγχο τους στην εν λόγω περιφέρεια.

«Ένα ρωσικό κανάλι στο Telegram ανέφερε ότι το ρωσικό υπουργείο Εσωτερικών στέλνει μια ειδική ομάδα υπαλλήλων του σε «αποστολή» στην [αυτοαποκαλούμενη αυτονομιστική] Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ (LNR), η οποία είναι μια πιθανή προσπάθεια ενίσχυσης της ρωσικής διοικητικής παρουσίας στην LNR μπροστά στην αυξανόμενη εσωτερική και αντάρτικη δυσαρέσκεια».

Μύθοι και πραγματικότητα

Μερικά από τα φερόμενα ως περιστατικά των τελευταίων μηνών στα οποία εμπλέκονται αντάρτες είναι πιθανώς μία φανταχτερή παραπληροφόρηση, στο ίδιο πνεύμα με τον ανύπαρκτο άσο πιλότου μαχητικών «Το φάντασμα του Κιέβου» – ο οποίος αποδείχθηκε ότι ήταν ένας προσεκτικά κατασκευασμένος μύθος.

Ορισμένοι ισχυρισμοί υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των στρατιωτών που σκοτώθηκαν από αντάρτες μέχρι στιγμής μπορεί να είναι λίγες εκατοντάδες.

Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι το σχέδιο για αντάρτικο πόλεμο ήταν μακρύ και καλά προετοιμασμένο.

Οι ουκρανικές αντάρτικες δυνάμεις άρχισαν να εκπαιδεύονται μετά τη ρωσική επέμβαση το 2014, αλλά έγιναν μέρος των κρατικών δομών της Ουκρανίας το περασμένο καλοκαίρι, σύμφωνα με τον Σερχίι Κουζάν, επικεφαλής του Ουκρανικού Κέντρου Ασφάλειας και Συνεργασίας, ενός ουκρανικού think tank που ειδικεύεται στη στρατιωτική ανάλυση.

Οι δυνάμεις των ανταρτών, μαζί με τον στρατό της Ουκρανίας, ήταν μέρος των νέων μέτρων αυτοάμυνας που εισήχθησαν σε ολόκληρη τη χώρα, είπε ο Κουζάν.

Ενώ χιλιάδες είχαν ενταχθεί στον στρατό, εκατοντάδες είχαν επίσης προσφερθεί εθελοντικά να εκπαιδευτούν ως Ουκρανοί αντάρτες παρτιζάνοι, σημείωσε. Και τα δύο Σώματα αποτελούνται από ανθρώπους μιας δεδομένης περιοχής.

Οι ουκρανικές αντάρτικες δυνάμεις εκπαιδεύτηκαν να είναι ένα υπόγειο κίνημα αντίστασης σε περίπτωση που η περιοχή τους καταληφθεί, είπε ο Κουζάν. Καθήκον τους είναι να δημιουργήσουν δίκτυα πληροφοριοδοτών, να ξεκινήσουν εκστρατείες ενημέρωσης κατά των κατακτητών, να διαβιβάσουν πληροφορίες στις ουκρανικές αρχές και να σκοτώσουν πολιτικούς συνεργάτες υψηλού επιπέδου και τους κατοχικούς διοικητές, πρόσθεσε.

Ουκρανοί αντάρτες καθοδηγήθηκαν και εκπαιδεύτηκαν από ειδικές δυνάμεις της χώρας, οι οποίες ήταν υπεύθυνες για τη διεξαγωγή δράσεων υψηλότερου επιπέδου.

«Να μην αισθάνονται ασφαλείς»

«Η ιδέα είναι ο κατακτητής να νιώθει πάντα την παρουσία των ανταρτών και να μην αισθάνεται ποτέ ασφαλής», είπε ο Κουζάν. «Πρόσφατα, οι αντάρτικες δυνάμεις στις περιοχές Χάρκοβο, Ζαπορίζια και Χερσώνα πραγματοποίησαν μια συντονισμένη εκστρατεία που περιλάμβανε διακίνησης αυτοκόλλητων και φυλλαδίων κατά του αποκαλούμενου ρωσικού κόσμου».

«Καθώς οι Ουκρανοί αντάρτες μαχητές αποτελούν νόμιμα μέρος των αμυντικών δυνάμεων της χώρας, το ουκρανικό κράτος είναι υποχρεωμένο να τους φροντίζει. Οι οικογένειες των περισσότερων ανταρτών εκκενώθηκαν από περιοχές που θα μπορούσαν να καταληφθούν πριν ή αμέσως μετά την εισβολή», συμπλήρωσε ο Κουζάν.

Οι Ουκρανοί αντάρτες έδρασαν μόνο στα κατεχόμενα εδάφη και δεν πέρασαν τα σύνορα, γιατί αυτό θα θεωρούνταν πρόσχημα για κλιμάκωση από τη Ρωσία, είπε ο Κουζάν.

Αλλά είναι σαφές ότι κάποια δραστηριότητα δολιοφθοράς διεξάγεται στην άλλη πλευρά των συνόρων. Εκτός από την επίθεση στους συνοριοφύλακες, φαίνεται να έχουν γίνει στόχος από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο ρωσικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου, σιδηροδρομικές γραμμές και τα κτίρια του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, κοντά στα ουκρανικά σύνορα.

«Όλοι καταλαβαίνουμε ότι οι αποθήκες πετρελαίου και οι στρατιωτικές βάσεις στη Ρωσία ανατινάζονται τους τελευταίους μήνες», σχολίασε ο Κουζάν. «Αλλά η επίσημη απάντηση της Ουκρανίας είναι «κάποιος κάπνιζε σε λάθος μέρος και πρέπει να το έκαναν μόνοι τους». Αστειεύονται γι’ αυτό και ξεκαθαρίζουν ότι δεν είναι δουλειά κανενός».