Η Ευρώπη έκλεισε το προηγούμενο έτος με τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών να καταγράφουν δημοσιονομικά ελλείμματα. Μόλις δύο από τις 27 χώρες της ΕΕ (Δανία και Λουξεμβούργο) κατέγραψαν δημοσιονομικά πλεονάσματα, ενώ τα υπόλοιπα 25 μέλη κινήθηκαν σε αρνητικά επίπεδα. Η Ελλάδα σημείωσε το δεύτερο μεγαλύτερο έλλειμμα στην Ευρώπη το οποίο διαμορφώθηκε στο 7,4% του ΑΕΠ της. Την πρωτιά κατέχει η Μάλτα με 8% ενώ η Λετονία, η Ιταλία και η Ρουμανία κινούνται επίσης σε επίπεδα άνω του 7%.
Δεν αποτελεί έκπληξη πως το 2021 βρήκε τα Ευρωπαϊκά κράτη με ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, καθώς η πανδημία υποχρέωσε τις ανά την Ευρώπη κυβερνήσεις να προβούν σε μία επεκτατική δημοσιονομική πολιτική και την ίδια στιγμή προκάλεσε σημαντική μείωση του ΑΕΠ. Το ζητούμενο είναι πως θα διαμορφωθεί η δημοσιονομική εικόνα των κρατών το 2022 μιας χρονιάς που αντί της προσδοκώμενης ανάκαμψης από την πανδημική κρίση, φέρνει συνεχείς διεθνείς οικονομικές αναταράξεις λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Ήδη η Ευρωζώνη δοκιμάζεται από τον «κατακερματισμό» της δημοσιονομικής κατάστασης των χωρών μελών της. Υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία αντιμετωπίζουν υψηλά κόστη δανεισμού τα οποία επιβαρύνουν την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους τους. Την ίδια στιγμή υπάρχει ο κίνδυνος οι αγορές, ανησυχώντας για τη σταθερότητα των χωρών αυτών, να στραφούν σε ασφαλέστερα κρατικά ομόλογα, όπως π.χ. της Γερμανίας με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται ο κατακερματισμός της Ευρωζώνης και να αυξάνεται η διάσταση μεταξύ Ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου.
Το φαινόμενο αυτό δυσχεραίνει το έργο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην προσπάθεια της να τιθασεύσει τις πληθωριστικές πιέσεις λόγω των αυξανόμενων τιμών ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΚΤ την προηγούμενη εβδομάδα ανακοίνωσε την εφαρμογή ενός νέου μηχανισμού (Transmission Protection Instrument – TPI) με ξεκάθαρη στόχευση να θωρακίσει τις υπερχρεωμένες οικονομίες οι οποίες δοκιμάζονται στην άντληση κεφαλαίων από τις διεθνείς αγορές. Συγκεκριμένα, το TPI θα επιτρέπει στην ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα χωρών για τις οποίες το υψηλό κόστος δανεισμού δεν ανταποκρίνεται στα θεμελιώδη μεγέθη των οικονομιών τους.
Η συμμετοχή ωστόσο στο πρόγραμμα TPI έρχεται υπό όρους. Οι χώρες οι οποίες θα επωφεληθούν από το πρόγραμμα θα πρέπει να συμμορφώνονται με το Ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο το οποίο θέτει όρια στο μέγεθος των δημοσιονομικών ελλειμμάτων που μπορούν να έχουν, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών τους μεγεθών και να διορθώνουν τις όποιες μακροοικονομικές ανισορροπίες. Η Ευρώπη λοιπόν βρίσκεται σε μία δύσκολη συνθήκη στην οποία τα κράτη καλούνται να συγκρατήσουν τις δημόσιες δαπάνες τους εξερχόμενες από μία πανδημική κρίση και εισερχόμενες σε μία περίοδο που η διαφαινόμενη ύφεση επιτάσει μεγαλύτερη ευχέρεια στη δημοσιονομική πολιτική.
Γιώργος Μανάλης
Μεταδιδακτορικός Ερευνητής,
Υπότροφος της Ερευνητικής Έδρας Α. Γ. Λεβέντη
Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)
Μάνος Ματσαγγάνης
Κύριος Ερευνητής, Επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Οικονομίας, Υπότροφος της Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος», Καθηγητής, Politecnico di Milano
Latest News
ΕΝΦΙΑ: Πότε και πώς εξοφλείται ο φόρος – Τα συχνότερα λάθη
Τι πρέπει να προσέξουμε - Πώς γίνεται η διόρθωση
Μια δεύτερη ευκαιρία για τη δίκαιη παραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα
Το γαϊτανάκι των λαθών ξεκινάει πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία
Κατά κεφαλήν ΑΕΠ και αγοραστική δύναμη των μισθών στην Ελλάδα
Σε τιμές αγοραστικής δύναμης η Ελλάδα είναι προτελευταία στην ΕΕ με τιμή 67%, υπερβαίνοντας μόνο τη τελευταία Βουλγαρία
Η δημογραφική κρίση και η ελληνική ανάπτυξη
Δεκαέξι σημεία από την παρουσίαση στη «Μεγάλη Συζήτηση» για τη Δημογραφική Κρίση στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών
Στην τραπεζική ισχύουν και κακοί κανόνες
Η αδυναμία των δημοκρατιών μας να αντισταθούν στην επιρροή των ισχυρών εταιρειών και των ηγετών τους είναι ανησυχητική
Ηλεκτρονική τιμολόγηση δημοσίου (B2G)
Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής – Τι πρέπει να προσέξουν οι επιχειρήσεις
Απαιτείται αύξηση παραγωγικότητας
Οι βασικοί μοχλοί της οικονομικής ανάπτυξης περιλαμβάνουν την εργασία, το κεφάλαιο και το πόσο αποτελεσματικά χρησιμοποιούνται αυτοί οι δύο πόροι, μια έννοια γνωστή ως συνολική παραγωγικότητα
Πώς μπορεί η Κίνα να πιάσει τον στόχο για ανάπτυξη 5%
Η κυβέρνηση της Κίνας θα πρέπει να συνεχίσει να προωθεί την κατανάλωση, κυρίως για να κάνει την κατανομή του εισοδήματος πιο δίκαιη
Διοικητικές κυρώσεις για τη διαβίβαση δεδομένων στην πλατφόρμα myDATA
Τι πρέπει να γνωρίζετε
Μια Τομεακή Ερμηνεία της Έξαρσης του Πληθωρισμού στην Ελλάδα
Από το συνολικό δείκτη τιμών καταναλωτή αλλά και τις τιμές σε διάφορους τομείς, φαίνεται ότι οι τάσεις στην Ελλάδα και την ευρωζώνη κινούνται με διαφορετικό ρυθμό και ένταση