Ζητείται (Τεχνολογική) Ελπίς για την Κλιματική Αλλαγή!

Η διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στην Αίγυπτο αποτελεί πλέον παρελθόν. Υπήρξε κάποιο πρόοδος (το “loss and damage” fund για τις ευάλωτες χώρες) αλλά προς το παρόν κυρίως υποσχέσεις.. Ασφαλώς, η ρητορική είναι πράξη από μόνη της –είναι χρήσιμη– αλλά πλέον δεν υπάρχει χρόνος για ζυμώσεις και ασφαλώς ούτε για greenwashing (να μην τηρείς τις κλιματικές σου υποσχέσεις). Για παράδειγμα, μεγάλη εταιρεία πληροφορικής (από τις μεγαλύτερες) υποσχέθηκε να μειώσει το 60% των εκπομπών που σχετίζονται με τις λειτουργίες της έως το 2022 (συγκριτικά με το 2007).

Περήφανα ανακοίνωσε πρόσφατα ότι έχει προχωρήσει ακόμη περισσότερο και τις μείωσε κατά 61%. Ωστόσο, το μόνο που έκανε ήταν να ξοδέψει $600.000 για την αγορά Carbon Credits, κάτι που δεν έχει κυριολεκτικά καμία επίδραση στον πλανήτη. Οι εκπομπές της έχουν αυξηθεί κατά 22% κατά τη χρονική περίοδο . Και ασφαλώς οι πλούσιες χώρες δεν έχουν τηρήσει τις χρηματοδοτικές τους δεσμεύσεις προς τις αναπτυσσόμενες χώρες για δίκαιη ενεργειακή μετάβαση. Ζητάμε από ανθρώπους που επιβιώνουν (;) με $5 την ημέρα αισιόδοξα να νοιαστούν για την κλιματική αλλαγή (η οποία βέβαια αφορά πρώτα εκείνους).

Ακόμα όμως και εάν οι υποσχέσεις για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου τηρηθούν, φαίνεται ότι θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια αύξηση της θερμοκρασίας περίπου 3 βαθμών.

Είμαστε, δηλαδή πλέον πολύ κοντά στο «κακό» σενάριο που προέκρινε το 2021 το IPCC . H αύξηση αυτή θα επηρεάσει κυρίως τον πλανήτη και τους κατοίκους του (χλωρίδα και πανίδα) μετά το 2080. Στο πλαίσιο αυτό, πολλοί ακόμα ελπίζουν σε αλλαγές καταναλωτικής συμπεριφοράς. Δυστυχώς (και πάλι) κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί· και αυτό γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελικτικά προτάσσει ακόμα το τώρα, το εδώ, το χειροπιαστό, το προσωπικό και τη ρουτίνα/συνήθεια. Οι πόλεμοι και οι τοξικές πολιτικές ηγεσίες ενισχύουν αυτές τις αρχέγονες λογικές (οι οποίες όμως εμπεριέχουν και τη λογική της συνεργασίας, μην το ξεχνάμε – είναι αχτίδα φωτός).

Αποφυγή ή και ακόμα προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή απαιτεί ακριβώς αντίθετες λογικές (η κλιματική αλλαγή αφορά στο μέλλον, αφορά κυρίως άλλους όχι «έμενα», απαιτεί εμπιστοσύνη και «ξεβόλεμα» από καθημερινές ρουτίνες κατανάλωσης). Απαιτεί να απαιτήσουμε να μην μας πνίγουν, π.χ., πλέον τα αυτοκίνητα, και να κινηθούμε πεζοί ή με ποδήλατο (που απαιτεί «ξεβόλεμα).

Για παράδειγμα, πρόσφατη μελέτη στο Earth & Communications διαπιστώνει, μεταξύ άλλων, ότι εάν μετακινούμασταν κατά μέσο όρο 1,6 χιλιόμετρα με ποδήλατο κάθε μέρα, ο κόσμος θα μπορούσε να εξοικονομήσει 414 εκατομμύρια τόνους CO2 το χρόνο – ισοδύναμο με τις ετήσιες εκπομπές της Βρετανίας. Αν κάναμε 2,6 χλμ. καθημερινά, αυτό θα συνεπαγόταν περίπου 700 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως (το 60% των καθημερινών μετακινήσεων είναι λιγότερο από 5 χλμ). Λάβετε υπόψη και τα ακόλουθα στοιχεία: η Αθήνα μονάχα έχει 16.615 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο (5 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Βερολίνου), οι οποίοι διαθέτουμε 13.275 αυτοκίνητα. Πολλαπλασιάστε αυτό τον αριθμό με τα 17 τετραγωνικά μέτρα που καλύπτει ένα (και ηλεκτρικό…) αυτοκίνητο κατά μέσο όρο, και αν συνυπολογιστούν κτίρια, φαίνεται ότι εμείς οι σύγχρονοι Αθηναίοι αποφασίσαμε να δώσουμε στα αυτοκίνητα το 60% του δωρεάν δημόσιου χώρου .

Επομένως, και δυστυχώς για τους λόγους που περιέγραψα προηγούμενα, η κλιματική αλλαγή φαίνεται ότι είναι αναπόφευκτή (πάνω από 2 βαθμούς). Επομένως, τι κάνουμε, τουλάχιστον στο κομμάτι της κλιματικής προσαρμογής και της προσπάθειας συγκράτησης της αύξησης (πέρα από τη μικρο-κινητικότητα); H λύση βρίσκεται στην τεχνολογία και την επιστήμη (καμία έκπληξη εδώ).

Για παράδειγμα, τόσο ο ιδιωτικός, όσο και ο δημόσιος τομέας πρέπει να χρηματοδοτήσουν μαζικά έρευνα και ανάπτυξη σε τεχνολογίες δέσμευσης (και αποθήκευσης) άνθρακα (CCUS), και στο εργοστάσιο, αλλά και άμεσα από την ατμόσφαιρα. Δυστυχώς, ελάχιστο ποσοστό επενδύεται σε αυτές τις τεχνολογίες. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας αναφέρει για το 2021 ότι μόνο το 0,5% των παγκόσμιων επενδύσεων σε καθαρή ενέργεια έχει γίνει σε τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα .

Οι δενδροφυτεύσεις από μόνες τους, ως «τεχνολογίες» δέσμευσης άνθρακα και αυτές, δεν αρκούν (απαιτούν νερό και χρήση γης). Υπάρχει ασφαλώς και άλλη επιλογή, που όπως φαίνεται έχει πολύ ρίσκο, αλλά τελικά ίσως χρειαστεί να πάμε εκεί (geoengineering). Άλλως, η γη γοργά θα μετατραπεί τελικώς σε «φλεγόμενη σφαίρα» επιβεβαιώνοντας τον Stephen Hawking,

Δρ. Παύλος Βλάχος, Αναπληρωτής καθηγητής Marketing, κάτοχος της ακαδημαϊκής έδρας «Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και Βιωσιμότητας Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος» στο ALBA Graduate Business School, The American College of Greece