Κομισιόν: Σε ισχύ το νέο πλαίσιο για τις ξένες επιδοτήσεις

Σε ισχύ τέθηκε σήμερα Πέμπτη ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις.

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χάρη σε αυτή τη νέα δέσμη κανόνων για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων που προκαλούνται από ξένες επιδοτήσεις, η ΕΕ θα παραμείνει ανοικτή σε εμπορικές συναλλαγές και επενδύσεις και, παράλληλα, θα εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για όλες τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά.

Ο κανονισμός προτάθηκε από την Επιτροπή τον Μάιο του 2021 και συμφωνήθηκε σε χρόνο ρεκόρ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2022.

Οι νέοι κανόνες

Ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις εφαρμόζεται σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες στην ΕΕ: καλύπτει τις συγκεντρώσεις (συγχωνεύσεις και εξαγορές), τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων και όλες τις άλλες καταστάσεις της αγοράς.

Στην ανακοίνωση τονίζεται ότι οι νέοι κανόνες δίνουν στην Κομισιόν την εξουσία να διερευνά τις χρηματοδοτικές συνεισφορές που χορηγούνται από τρίτες χώρες προς εταιρείες που ασκούν οικονομική δραστηριότητα στην ΕΕ και να επανορθώνει, αν χρειάζεται, τις επιπτώσεις που προκαλούν στρεβλώσεις.

Τα τρία εργαλεία

Ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις αποτελείται από τρία εργαλεία προς χρήση από την Επιτροπή:

• Υποχρέωση των εταιρειών να κοινοποιούν στην Επιτροπή συγκεντρώσεις στις οποίες υπάρχει χρηματοδοτική συνεισφορά από κυβέρνηση τρίτης χώρας, όταν i) είτε η εξαγοραζόμενη εταιρεία, είτε μία από τις συγχωνευόμενες επιχειρήσεις, είτε η κοινή επιχείρηση παράγει κύκλο εργασιών στην ΕΕ τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ και ii) η ξένη χρηματοδοτική συνεισφορά ισούται με τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ·
• Υποχρέωση των εταιρειών να κοινοποιούν στην Επιτροπή συμμετοχή σε διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, όταν i) η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης ισούται με τουλάχιστον 250 εκατ. ευρώ και ii) η εκάστοτε ξένη χρηματοδοτική συνεισφορά ισούται με τουλάχιστον 4 εκατ. ευρώ ανά τρίτη χώρα· σε αυτές τις διαδικασίες η Επιτροπή δύναται να απαγορεύσει την ανάθεση συμβάσεων σε εταιρείες που ωφελούνται από στρεβλωτικές επιδοτήσεις.
• Για όλες τις άλλες καταστάσεις της αγοράς, η Επιτροπή μπορεί να κινεί έρευνες με δική της πρωτοβουλία (αυτεπάγγελτα), αν υποψιάζεται την ύπαρξη στρεβλωτικής ξένης επιδότησης. Μπορεί επίσης να ζητεί ad-hoc κοινοποιήσεις για διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων και μικρότερες συγκεντρώσεις.

Εξουσίες και διαδικασίες έρευνας

Μια κοινοποιηθείσα συγκέντρωση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί, ούτε μπορεί να ανατεθεί μια δημόσια σύμβαση σε υπό έρευνα προσφέροντα όσο εκκρεμεί η έρευνα από την Επιτροπή. Σε περίπτωση παράβασης αυτής της υποχρέωσης, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα, τα οποία μπορεί να φθάσουν έως και το 10 % του ετήσιου συνολικού κύκλου εργασιών της εταιρείας. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να απαγορεύσει την ολοκλήρωση επιδοτούμενης συγκέντρωσης ή την ανάθεση δημόσιας σύμβασης σε επιδοτούμενο προσφέροντα.

Ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις παρέχει στην Επιτροπή ευρείες εξουσίες έρευνας ώστε να συλλέγει τις απαραίτητες πληροφορίες, για παράδειγμα, με τους εξής τρόπους: i) την αποστολή αιτήσεων παροχής πληροφοριών σε εταιρείες, ii) τη διεξαγωγή διερευνητικών αποστολών εντός και εκτός της Ένωσης, και iii) τη διενέργεια ερευνών αγοράς σε συγκεκριμένους τομείς ή τύπους επιδοτήσεων. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να βασίζεται σε πληροφορίες της αγοράς που υποβάλλουν εταιρείες, κράτη μέλη ή οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση.

Εάν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι υπάρχει ξένη επιδότηση και ότι αυτή στρεβλώνει την ενιαία αγορά, μπορεί να εξισορροπεί τις αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά τη στρέβλωση με τις θετικές επιπτώσεις της επιδότησης στην ανάπτυξη της σχετικής επιδοτούμενης οικονομικής δραστηριότητας. Εάν οι αρνητικές επιπτώσεις υπερτερούν των θετικών επιπτώσεων, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει στις εταιρείες διαρθρωτικά ή μη διαρθρωτικά επανορθωτικά μέτρα ή να τα αποδεχθεί ως δεσμεύσεις για την αποκατάσταση της στρέβλωσης (π.χ. εκποίηση ορισμένων περιουσιακών στοιχείων ή απαγόρευση συγκεκριμένης συμπεριφοράς στην αγορά).

Επιδοτήσεις που δεν υπερβαίνουν τα 4 εκατ. ευρώ για περίοδο τριών ετών, κατά γενικό κανόνα, θεωρείται απίθανο ότι θα προκαλέσουν στρεβλώσεις, ενώ επιδοτήσεις που δεν υπερβαίνουν τα ενωσιακά όρια κρατικών ενισχύσεων ήσσονος σημασίας θεωρούνται μη στρεβλωτικές.

Για κοινοποιήσεις και διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων που χρήζουν κοινοποίησης, η Επιτροπή μπορεί να εξετάζει ξένες επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν κατά την τριετία πριν από τη συναλλαγή. Ωστόσο, ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε συγκεντρώσεις που συνήφθησαν και σε δημόσιες συμβάσεις που ξεκίνησαν πριν από τις 12 Ιουλίου 2023.

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να εξετάζει επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν πριν από 10 έτη. Ωστόσο, ο κανονισμός εφαρμόζεται σε επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν εντός των πέντε ετών πριν από τις 12 Ιουλίου 2023, όταν αυτές οι επιδοτήσεις προκαλούν στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά μετά την έναρξη εφαρμογής.

Επόμενα βήματα

Με την έναρξη ισχύος του, ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις θα εισέλθει στην κρίσιμη φάση υλοποίησής του και θα αρχίσει να εφαρμόζεται σε έξι μήνες, δηλαδή στις 12 Ιουλίου 2023. Από αυτή την ημερομηνία και έπειτα, η Επιτροπή θα μπορεί να κινεί αυτεπάγγελτες έρευνες. Η υποχρέωση κοινοποίησης για τις εταιρείες θα αρχίσει στις 12 Οκτωβρίου 2023.

Εντός των προσεχών εβδομάδων, η Επιτροπή θα υποβάλει σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού στο οποίο θα αποσαφηνίζονται οι εφαρμοστέοι κανόνες και διαδικασίες, όπως οι μορφές κοινοποίησης συγκεντρώσεων και διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ο υπολογισμός των προθεσμιών, οι διαδικασίες πρόσβασης στον φάκελο και η εμπιστευτικότητα των πληροφοριών. Στη συνέχεια, τα ενδιαφερόμενα μέρη θα έχουν 4 εβδομάδες για να υποβάλουν παρατηρήσεις επί των εν λόγω σχεδίων πριν από την οριστικοποίηση και την έκδοση των εκτελεστικών κανόνων έως τα μέσα στου 2023.