Φυσικό αέριο: Ο καλός καιρός αποτρέπει την κρίση

Η μεγάλη πτώση στις τιμές του φυσικού αερίου, συνέπεια των ιστορικά υψηλών θερμοκρασιών αλλά και των ακόμα γεμάτων αποθηκών στην Ευρώπη, ενισχύει την αισιοδοξία αρκετών, οι οποίοι μιλούν για το τέλος της ενεργειακής κρίσης στην ήπειρο.

Κάποιοι εν τούτοις, θεωρούν επιπόλαιο να μιλάμε για το τέλος του χειμώνα, καθώς είμαστε ακόμα στον Ιανουάριο και έχουμε ακόμα μπροστά μας τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο.

Και μπορεί για τους μετεωρολόγους οι κρύοι μήνες να είναι μπροστά, όμως για την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου τα πράγματα φαίνεται να έχουν κάπως ξεκαθαρίσει, τουλάχιστον για φέτος: αυτή την εβδομάδα, η Ευρώπη διασχίζει το μισό του τριμήνου της θέρμανσης και κατά μέσο όρο, οι επόμενες μέρες είναι συνήθως οι πιο κρύες του χρόνου.

Φυσικό αέριο: Γιατί ο καλός καιρός μπορεί να μην κρύβει μόνο καλά νέα

Και όπως γράφει το Bloomberg, «σχεδόν σαν ρολόι, ο χειμωνιάτικος καιρός επιστρέφει και το χιόνι πλαισιώνει την ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο αλπικό θέρετρο του Νταβός».

Πόσο «χαμήλωσαν» οι θερμοστάτες στην Ευρώπη – Τι έδειξαν τα θερμόμετρα στην Ελλάδα

Έρχεται το κρύο

Πράγματι, αν δει κανείς τις θερμοκρασίες από το Λονδίνο μέχρι το Βερολίνο αγγίζουν πλέον το μηδέν. Αλλά ακόμα κι αν ο υπόλοιπος χειμώνας γίνει πιο κρύος από το κανονικό, η περιοχή θα έχει αρκετό φυσικό αέριο στις αποθήκες της για να αποτρέψει το χειρότερο σενάριο: να ξεμείνει εντελώς από φυσικό αέριο.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα η χονδρική τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώθηκε σε χαμηλό 17 μηνών στα 55 ευρώ ανά μεγαβατώρα, κάτω από το υψηλότερο επίπεδο των σχεδόν 350 ευρώ ανά MWh που καταγράφηκε στα τέλη Αυγούστου.

Οι γερμανικές προθεσμιακές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας χονδρικής ενός έτους, ένα περιφερειακό σημείο αναφοράς, έχουν επίσης καταρρεύσει, και διαπραγματεύονταν σε περίπου 150 ευρώ , από το ανώτατο όριο σχεδόν 1.000 ευρώ πριν από έξι μήνες.

Σίγουρα, εάν ο ψυχρότερος από το κανονικό καιρός των επόμενων ημερών συνεχιστεί τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, οι τιμές του φυσικού αερίου και του ρεύματος θα αυξηθούν ξανά.

Αλλά και ακόμα σε αυτή την περίπτωση, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι δεν θα δούμε τις τιμές του καλοκαιριού.

Το τεράστιο κόστος

Ωστόσο, για να καταλήξουμε στη σημερινή εικόνα , το κόστος για τις ευρωπαϊκές χώρες ήταν τεράστιο: οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν ξοδέψει σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο ευρώ επιδοτώντας τον ενεργειακό εφοδιασμό.

Επίσης, παρόλα αυτά, τόσο οι τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας χονδρικής όσο και λιανικής παραμένουν πολύ πάνω από τα προ της κρίσης επίπεδα.

Οι λιανικοί λογαριασμοί ενέργειας δεν θα μειωθούν μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του έτους και δεν υπάρχει ακόμα κάποια ένδειξη ότι θα επιστρέψουμε σύντομα στις τιμές πριν από το 2022.

Για παράδειγμα, η Cornwall Insight, μια εταιρεία συμβούλων, προβλέπει ότι ο ετήσιος λογαριασμός φυσικού αερίου και ρεύματος για τη μέση οικογένεια του Ηνωμένου Βασιλείου θα διαμορφωθεί περίπου στις 2.800 στερλίνες το δεύτερο εξάμηνο του 2023, ενώ την τετραετία μέχρι το 2021 πλήρωναν λιγότερες από 1.500 στερλίνες.

Πώς περάσαμε από την κρίση στην ηρεμία

Πώς όμως πέρασε η Ευρώπη από την απόλυτη κρίση στη σχετική ηρεμία μέσα σε μόλις έξι μήνες; Πρώτον, η περιοχή στάθηκε πολύ τυχερή [δεν υπάρχει καλύτερη λέξη] με τον καιρό.

Οι ανοιξιάτικες θερμοκρασίες την παραμονή της Πρωτοχρονιάς έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό για όλους όσοι ανησυχούν για τον λογαριασμό του ρεύματος, ωστόσο δεν είναι και τόσο καλά νέα για όσους ανησυχούν για το περιβάλλον.

Από τις 19 Δεκεμβρίου έως τις 16 Ιανουαρίου, η βασική περιοχή κατανάλωσης αερίου της Βορειοδυτικής Ευρώπης γνώρισε 29 συνεχόμενες ημέρες θερμοκρασιών πάνω από το κανονικό. Αυτό προστέθηκε στις 37 συνεχόμενες ημέρες με ζεστό καιρό από τα μέσα Οκτωβρίου έως τα μέσα Νοεμβρίου. Λαμβάνοντας υπόψη τις βαθμοημέρες θέρμανσης (HDD) – ένα μέτρο της ενεργειακής ζήτησης σε σύγκριση με τις μέσες τοπικές θερμοκρασίες – ο χειμώνας ήταν μέχρι στιγμής περίπου 12% θερμότερος από τον μέσο όρο των 30 ετών. Όσον αφορά την κατανάλωση φυσικού αερίου, αυτό κάνει τεράστια διαφορά.

Οι γεμάτες αποθήκες

Με την απότομη πτώση στη ζήτηση η Ευρώπη δεν έχει εξαντλήσει το απόθεμα αερίου της τόσο γρήγορα όσο αναμενόταν. Επί του παρόντος, οι δεξαμενές αποθήκευσης είναι γεμάτες κατά 82%, σε σύγκριση με τον μέσο όρο πενταετίας για τα μέσα Ιανουαρίου που ήταν στο 62%. Ακόμη και μια επανάληψη του χειμώνα του 2013-14 – όταν η Ευρώπη απέσυρε σημαντικά αποθέματα στο δεύτερο μισό της σεζόν – θα μείωνε τα ευρωπαϊκά επίπεδα μόνο σε περίπου 45% μέχρι τις αρχές Απριλίου. Αυτό είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας του 33%.

Με περισσότερο φυσικό αέριο στα αποθέματα τώρα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και οι κυβερνήσεις θα χρειαστεί να αγοράσουν λιγότερο την άνοιξη και το καλοκαίρι για να προετοιμαστούν για τη σεζόν 2023-24. Όσο νωρίτερα τελειώνει ο σημερινός χειμώνας, τόσο πιο αργά ξεκινά ο επόμενος. Ακόμη και μια επανάληψη του χειμώνα του 2013-14 – όταν η Ευρώπη απέσυρε σημαντικά αποθέματα στο δεύτερο μισό της σεζόν – θα μείωνε τα ευρωπαϊκά επίπεδα μόνο σε περίπου 45% μέχρι τις αρχές Απριλίου. Αυτό είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας του 33% — και κάθε όριο πανικού. Με περισσότερο φυσικό αέριο στα αποθέματα τώρα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και οι κυβερνήσεις θα χρειαστεί να αγοράσουν λιγότερο την άνοιξη και το καλοκαίρι για να προετοιμαστούν για τη σεζόν 2023-24. Όσο νωρίτερα τελειώνει ο σημερινός χειμώνας, τόσο πιο αργά ξεκινά ο επόμενος.

«Παράλογη» αύξηση των αποθεμάτων

Στην πραγματικότητα, ο χειμώνας ήταν τόσο ήπιος που υπήρξε μια παράλογη αύξηση στην αποθήκευση φυσικού αερίου, επισημαίνει χαρακτηριστικά ο John Kemp του Reuters, τονίζοντας ότι υπάρχει ένας ακόμα παράγοντας που οδήγησε σε αυτήν την «παράλογη αύξηση»: η μείωση της κατανάλωσης βιομηχανικού αερίου. Και ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι βιομηχανικοί καταναλωτές μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση είναι να συρρικνώσουν τις δραστηριότητές τους.

Όπως επισημαίνει το Oilprice.com, αυτή είναι η «σκοτεινή πλευρά» τα καλών νέων που φέρνει η καλοκαιρία, τονίζοντας επίσης ότι μερίδα των αναλυτών φαίνεται να αγνοεί το γεγονός ότι η μείωση κατά 20,1% στην κατανάλωση φυσικού αερίου σε ολόκληρο το μπλοκ προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις υπέρογκες τιμές του φυσικού αερίου που επιβάρυναν την κατανάλωση.

Βουτιά σε ακόμα υψηλά επίπεδα

Υπάρχει επίσης και το γεγονός ότι, παρόλο που οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί από τις κορυφές του περασμένου καλοκαιριού, δεν πλησιάζουν καθόλου εκεί που ήταν το 2019. Όπως σημείωσε το Politico σε πρόσφατο άρθρο σχετικά με τη ζήτηση και τις τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, κοντά στα 70 ευρώ ανά μεγαβατώρα, οι ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς του φυσικού αερίου ήταν περίπου πενταπλάσιες από ό,τι ήταν το 2019.

Και προσθέτει το oilprice.com ότι το πρόβλημα για το οποίο δεν θέλουν να μιλήσουν οι ευρωπαίοι πολιτικοί είναι ότι όσο η ΕΕ βασίζεται στο LNG, αυτές οι τιμές δεν πρόκειται να μειωθούν πολύ για τον πολύ απλό λόγο ότι το LNG δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι τόσο φθηνό όσο το φυσικό αέριο του αγωγού.

Ο άλλος λόγος είναι ότι οι παραδόσεις αερίου μέσω των ρωσικών αγωγών δεν επιστρέφουν σύντομα, ούτε κατά μήκος του Nord Stream 1, και αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να βασίζεται στο LNG τόσο από επιλογή όσο και από ανάγκη .

Οι ανησυχίες για το καλοκαίρι

Επίσης, καθώς οι τιμές χονδρικής στην αγορά TTF πέφτουν, τόσο θα πέφτουν οι τιμές λιανικής όταν καλύψουν τις τιμές χονδρικής – οι λιανικοί προμηθευτές ενέργειας αγοράζουν το αέριό τους στη χονδρική αγορά μήνες νωρίτερα – και ο χειμώνας μπορεί να συνεχιστεί ήπιος. Αλλά αυτό πιθανότατα θα σήμαινε επίσης ένα ξηρό, ζεστό καλοκαίρι. Και αυτό θα αύξανε τη ζήτηση ενέργειας για σκοπούς ψύξης.

Αν και είναι απίθανο να υπερβεί την παραδοσιακή χειμερινή ζήτηση, αυτή η πιθανή νέα καλοκαιρινή ζήτηση ενέργειας θα μπορούσε να καταστήσει το έργο των ευρωπαϊκών χωρών που σπεύδουν να ξαναγεμίσουν τις αποθήκες αερίου τους λίγο πιο δύσκολο, ακόμη και με αέριο που έχει αποθηκευτεί από την προηγούμενη περίοδο θέρμανσης.