Είναι εξασφαλισμένο το φαγητό μας (;)

Πόσοι από τη γενιά μου δεν έχουμε ακούσει τους πατεράδες και τους παππούδες μας να μας μιλάνε για την πείνα που βίωσαν και την αγωνία αν θα έχουν –και- την επόμενη μέρα λίγο φαγητό…

Οι περισσότεροι από εμάς ( στους 50 plus αναφέρομαι) δεν έχουμε βιώσει στο πετσί μας την αγωνία της πείνας. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν άνθρωποι ανάμεσά μας που ακόμη και σήμερα στον 21ο αιώνα,  δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν την καθημερινή τους τροφή. Δυστυχώς έτσι έχουν τα πράγματα, όχι μόνο στον αναπτυσσόμενο  κόσμο ( δηλαδή τις χώρες του πλανήτη με χαμηλό δείκτη ανάπτυξης) αλλά και στην αναπτυγμένη Ευρώπη.

Έτσι, μετά από μια συζήτηση που είχα με την υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace ‘Έλενα Δανάλη «σφηνώθηκε» στο μυαλό μου μια απορία: η αίσθηση ασφάλειας που έχουμε οι περισσότεροι, πως ένα πιάτο φαγητό θα το έχουμε ό,τι και να γίνει, είναι αληθινή ή ψευδής;

Φαντάζομαι πως και πολλοί άλλοι θα έχετε την ίδια απορία με εμένα. Και για να συμβαίνει αυτό ( αν συμβαίνει) κάπου υπάρχει πρόβλημα. Τι λέτε; Υπάρχει;

-«Προφανώς ο πόλεμος επηρέασε τον αγροδιατροφικό τομέα (παραγωγή, διακίνηση, κόστη παραγωγής, τιμές τροφίμων) όμως η ρίζα του προβλήματος δεν βρίσκεται εκεί, αλλά στους παραλογισμούς, τις αδικίες και τα χρόνια συσσωρευμένα προβλήματα του αγροδιατροφικού τομέα τα οποία δεν λύνονται με πολιτικές market pass!», μού λέει η ‘Έλενα Δανάλη.

-Εγώ πιστεύω πως η όποια βοήθεια προσφέρεται αυτήν την εποχή βοηθάει.

Δεν αποτρέπουν την κερδοσκοπία…

-«Οι ανακοινώσεις για market pass ακολουθούν τη λογική των επιδοτήσεων και εξαρτήσεων που οδήγησαν τον ελληνικό αγροδιατροφικό τομέα στο σημερινό του αδιέξοδο, δεν αποτρέπουν τη χρηµατοοικονοµική κερδοσκοπία και φυσικά δεν εγγυώνται ούτε άμεση ούτε μακροπρόθεσμη εξασφάλιση του δικαιώµατός μας σε επαρκή και θρεπτική τροφή σε προσιτές τιμές για όλους», υποστηρίζει η ‘Ελενα Δανάλη.

-Θεωρητικά μού ακούγονται όλα αυτά. Το θέμα είναι τώρα τι κάνουμε…

-«Από τη μια μέρα στην άλλη, τίποτα δεν γίνεται. Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει γνωστό σε όλους πως όλα αυτά που συμβαίνουν σήμερα ( νέες αυξήσεις τιμών, ελλείψεις προϊόντων, κερδοσκοπικά παιγνίδια κ.α) δεν είναι καινούργια…».

-Τι εννοείς;

-« Ήδη από το 2020, πολύ πριν ξεκινήσει η Ρωσία τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Greenpeace είχε δημοσιεύσει Έκθεση με τίτλο «Ψευδής Αίσθηση Ασφάλειας»  αναδεικνύοντας την ευαλωτότητα του ευρωπαϊκού (άρα και ελληνικού!) αγροδιατροφικού συστήματος, που παράγει μεγάλες ποσότητες από λάθος προϊόντα, στερείται ανθεκτικότητας, δεν μπορεί να θρέψει τους ανθρώπους στα εδάφη της και δεν διασφαλίζει διατροφική κυριαρχία».

Μόλις 4 έμποροι ελέγχουν το 75% του εμπορίου βασικών προϊόντων…

Και συνεχίζει: « Αυτή τη στιγμή μια χούφτα μεγάλων εταιρειών ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος του διατροφικού μας συστήματος. Σήμερα, παγκοσμίως, ανάμεσα στους 570 εκατομμύρια παραγωγούς αγροτικών προϊόντων και τους 7,2 δισεκατομμύρια καταναλωτών, υπάρχουν μόλις τέσσερις έμποροι διακινητές αγροτικών προϊόντων που ελέγχουν το 75% του εμπορίου βασικών προϊόντων.

»Αυτού του είδους ο εταιρικός έλεγχος συνεπάγεται ότι η διανομή των τροφίμων γίνεται με γνώμονα το μεγαλύτερο κέρδος και όχι την πρόθεση να διασφαλιστεί για όλους μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή. Σημαίνει ότι τα τρόφιμα διανέμονται βάσει της ικανότητάς μας να πληρώνουμε, αντί βάσει των διατροφικών ή οικολογικών αναγκών. Σημαίνει επίσης ότι σε κάθε μας γεύμα περιλαμβάνονται και οι αποφάσεις των εταιρειών για την τροφή μας όπως και η αδιαφορία των πολιτικών να την προστατεύσουν».

-Και τι σημαίνει αυτό;

-«Σημαίνει πως πρέπει να δούμε το θέμα της διατροφικής κυριαρχίας…», υποστηρίζει η υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία της περιβαλλοντικής οργάνωσης. « Η διατροφική κυριαρχία αφορά το δικαίωμα των ανθρώπων να ορίζουν τα δικά τους διατροφικά συστήματα, αναγνωρίζοντας ότι χρειαζόμαστε βιώσιμα αγροκτήματα μικρής κλίμακας και χαμηλής έντασης, και δυναμικές τοπικές οικονομίες με ποικιλία θέσεων εργασίας προκειμένου να επιτευχθεί ένα διατροφικό σύστημα που να είναι υγιές για τους ανθρώπους και τον πλανήτη και ανθεκτικό στις αναταραχές και τις διεθνείς κρίσεις».

Διατροφική κυριαρχία και επισιτιστική ασφάλεια…

Όπως μού επισημαίνει η ‘Ελενα Δανάλη, η  διατροφική κυριαρχία διαφέρει από την επισιτιστική ασφάλεια, η οποία σχετίζεται μόνο με την πρόσβαση σε τρόφιμα και ορισμένες φορές περιλαμβάνει έως και την επισιτιστική βοήθεια.

Σύμφωνα με την ίδια, αν και οι διεθνείς προσπάθειες ανάπτυξης για την προαγωγή της επισιτιστικής ασφάλειας μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση της πείνας, είναι ανεπαρκείς γιατί δεν κάνουν τίποτα για να αντιμετωπίσουν τις ανισότητες και τις ανισορροπίες στο συσχετισμό δυνάμεων που υπάρχουν στο διατροφικό σύστημα, οι οποίες επιτρέπουν στις εταιρείες να αποκομίζουν το μέγιστο δυνατό κέρδος τόσο από τους παραγωγούς όσο και από τους καταναλωτές.

Διατροφική κυριαρχία και διατροφική αυτάρκεια…

«Η διατροφική κυριαρχία επίσης διαφέρει από τη διατροφική αυτάρκεια», συνεχίζει η ‘Ελενα Δανάλη. « Ο στόχος δεν είναι να παράγονται τα πάντα εγχώρια και να παύσουν όλες οι διεθνείς συναλλαγές, γιατί αυτό δεν είναι πάντα οικολογικά ορθό ή κοινωνικά βιώσιμο».

Η επανατοπικοποίηση…

Κατά την ‘Έλενα Δανάλη, ένα  σημαντικό συστατικό στοιχείο της διατροφικής κυριαρχίας είναι η επανατοπικοποίηση των διατροφικών συστημάτων μας προκειμένου να σταματήσει η παραγωγή με στόχο τις εξαγωγές, να γίνεται βιώσιμη παραγωγή τροφίμων και να υποστηρίζονται δυναμικές τοπικές οικονομίες.

-Τι μπορεί να γίνει άμεσα;

-« Να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη εθνική αγροδιατροφική πολιτική για δίκαιη, βιώσιμη και ανθεκτική ελληνική γεωργία που να ανταποκρίνεται στις κρίσεις, να ωφελεί πολίτες, παραγωγούς και περιβάλλον και να διασφαλίζει διατροφική κυριαρχία στη χώρα. Και για γίνει αυτό θα πρέπει όλα τα κόμματα να αποδείξουν ότι  τοποθετούν τον αγροδιατροφικό τομέα στο επίκεντρο των πολιτικών τους με συγκεκριμένες προτάσεις για την ελληνική γεωργία, στόχους και προτεραιότητες υπέρ της υγείας και της διατροφής μας».

Τι λέτε; η αίσθηση ασφάλειας που έχουμε οι περισσότεροι, πως ένα πιάτο φαγητό θα το έχουμε ό,τι και να γίνει, είναι αληθινή ή ψευδής;