Κυριάκος Μητσοτάκης: Η θεσμική ατζέντα της επόμενης τετραετίας

Τον Ιούνιο του 2019, στην τότε προεκλογική περίοδο, η ΝΔ παρουσίαζε ένα 20σέλιδο φυλλάδιο με «προγραμματικά» κεφάλαια – δεσμεύσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη – από την οικονομία με αιχμή τις φοροαπαλλαγές έως την ψηφιοποίηση του κράτους και αλλαγές σε παιδεία και υγεία.

Εναν μήνα μετά, η επικράτηση της γαλάζιας παράταξης στις εθνικές κάλπες ξεκλείδωνε τις πρώτες θεσμικές (και όχι μόνο) παρεμβάσεις – από το επιτελικό κράτος έως αποφάσεις που πυροδότησαν συγκρούσεις, όπως οι αλλαγές στο πανεπιστημιακό άσυλο.

Αντίστοιχο βηματισμό αποφάσισε ο Μητσοτάκης καθ’ οδόν προς την αναμέτρηση της άνοιξης, με την προσδοκία ότι θα επιτευχθεί ο στόχος της αυτοδυναμίας προκειμένου να ανοίξει τον φάκελο 2023-2027. Εντός Μαρτίου, πάντως μετά την προκήρυξη των εκλογών, ο ίδιος θα παρουσιάσει το νέο κυβερνητικό σχέδιο της ΝΔ.

Ολοταχώς για την 9η Απριλίου: Oι 2+1 «σταθμοί» στο χρονοδιάγραμμα και οι… λεπτομέρειες της προκήρυξης εκλογών

Το… φυλλάδιο της επόμενης τετραετίας σχεδιάζεται στα παρασκήνια Μαξίμου και ΝΔ, ενώ μέχρι να διατυπωθούν δημόσια οι δεσμεύσεις προέχει η ολοκλήρωση των εκκρεμοτήτων διακυβέρνησης. Λίγα είναι τα νομοσχέδια που μένουν στη δημόσια διαβούλευση (μέχρι 28 Φεβρουαρίου το αργότερο) ώστε να οδηγηθούν στη Βουλή πριν από τη διάλυσή της πιθανότατα στις 10 Μαρτίου. Ενδεικτικά, επίκειται η ψήφιση της «ρυθμιστικής Αρχής υδάτων», η νομοθεσία για τη χρήση – παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, το νομοσχέδιο για τον σχολικό εκφοβισμό, το σχέδιο δράσης για την ψυχική υγεία, οι αλλαγές στη διοικητική Δικαιοσύνη.

Επιπλέον στο Υπουργικό Συμβούλιο που τοποθετείται χρονικά στο τέλος της επόμενης εβδομάδας (αρχές Μαρτίου, συνεπώς) αναμένεται να κλείσει άλλη μία κομβική εκκρεμότητα, αυτή της αύξησης του κατώτατου μισθού, που θα ισχύσει από την 1η Απριλίου.

«Αν η πρώτη δέσμευση ήταν οι μειώσεις φόρων, το επόμενο σύνθημά μας είναι οι καλύτεροι μισθοί», επιμένει ο Πρωθυπουργός. Εξού και το γαλάζιο σχέδιο για την τετραετία 2023-2027 περιλαμβάνει μόνιμα μέτρα για αναπροσαρμογή μισθών και συντάξεων, μείωση έμμεσων φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς για επαγγελματίες κ.ά.

Επιστροφή της λίστας στις ευρωεκλογές

Πέραν της οικονομίας, ο σχεδιασμός περιλαμβάνει και θεσμικές αλλαγές. Αυτές, κατά το σκεπτικό του Μητσοτάκη, θα πρέπει να έρχονται πάντα στην πρώτη περίοδο διακυβέρνησης. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος είχε επιδιώξει από τους πρώτους μήνες του στο Μαξίμου να προωθήσει τις μεγάλες «εκλογικές» αλλαγές, με προτεραιότητα την κατάργηση της «καταστροφικής για τη χώρα», όπως επιμένει ως σήμερα μιλώντας για «βόμβα», απλής αναλογικής, προκρίνοντας τελικά το κλιμακωτό μπόνους στις εθνικές εκλογές.

Στο συρτάρι του υπήρχε και παραμένει για τυχόν επαναξιολόγηση, όταν έρθει η ώρα και εφόσον υπάρχουν οι πολιτικές προϋποθέσεις, το πιο περίπλοκο γερμανικό μοντέλο. Αυτό περιλαμβάνει συνδυασμό εκλογής με σταυρό σε «στενές» περιφέρειες και εκλογής με λίστα σε ευρείες περιφέρειες. Το εν λόγω προσχέδιο εξακολουθεί μάλιστα να έχει ένθερμους υποστηρικτές στους γαλάζιους κόλπους.

Στα χέρια του Πρωθυπουργού βρίσκεται άλλο ένα έτοιμο σχέδιο για αλλαγή στους κανόνες του εκλογικού παιχνιδιού: η επιστροφή της λίστας στις ευρωεκλογές. Στόχος είναι να υπάρχουν οι προϋποθέσεις ώστε η παρέμβαση (μια αντιγραφή του νόμου που ίσχυε μέχρι το 2009), εφόσον ξεκλειδώσει επίσημα όπως το προδιαγράφουν αρμόδιες πηγές, να ψηφιστεί στην επόμενη Βουλή για πρώτη εφαρμογή στην ευρωκάλπη του 2024.

Η επόμενη φάση του επιτελικού κράτους

Συγκεκριμένες εισηγήσεις αλλά και προσχέδια υπάρχουν επιπλέον για την επόμενη φάση του… επιτελικού. Προσωπικά ο Μητσοτάκης έχει αφήσει ανοιχτό δημοσίως το θέμα παρεμβάσεων στον τρόπο λειτουργίας της κυβέρνησης.

«Αυτό το οποίο ονομάζουμε επιτελικό κράτος πιστεύω ότι επιτέλεσε την αποστολή του», έλεγε την περασμένη εβδομάδα, «με την έννοια ότι συντόνισε τους υπουργούς, έθεσε στόχους, έβαλε κανόνες λογοδοσίας και συντόνισε μια σειρά από πολιτικές που απαιτούσαν συνεργασία μεταξύ των υπουργείων».

Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται οι επόμενες δομικές αλλαγές. Είναι δεδομένη, για παράδειγμα, η δημιουργία ξεχωριστού υπουργείου Στεγαστικής Πολιτικής, με την προσδοκία να υπάρχει συντονισμένη διαχείριση των δημόσιων κτιρίων. Αυτός ο άξονας περιλαμβάνεται στο… φυλλάδιο 2023-2027 με δεδομένη (και) την ανάγκη της ΝΔ να απευθυνθεί με δεσμεύσεις προς τη νέα γενιά που αντιμετωπίζει το στεγαστικό πρόβλημα.

Πιθανότατα αυτή δεν θα είναι η μόνη παρέμβαση, καθώς έχει συζητηθεί η δημιουργία ή οι συγχωνεύσεις και άλλων δομών. Στόχος, η κυβέρνηση να πείσει ότι ρίχνει βάρος σε χαρτοφυλάκια της «νέας» – κατά τον Μητσοτάκη – «εποχής»: έρευνα, τεχνολογία και καινοτομία, πολιτική προστασία κ.ά.

Το άρθρο 16 του Συντάγματος

Σε ό,τι αφορά την ελπίδα της κυβέρνησης να αλλάξει το άρθρο 16 του Συντάγματος για τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων, αυτό προϋποθέτει ασφαλώς στάση αναμονής για την επόμενη συνταγματική αναθεώρηση.

Το υπουργείο Παιδείας έδειχνε πάντως προς αυτή την κατεύθυνση το περασμένο φθινόπωρο με αφορμή την απόφαση του αμερικανικού Columbia να ιδρύσει στην Αθήνα διεθνές κέντρο εκπαίδευσης, ενώ ο Μητσοτάκης αναφερόταν στο θέμα κατά την πρόσφατη συνάντησή του με τους εκπροσώπους του καλλιτεχνικού κόσμου, έχοντας χαρακτηρίσει από το 2019 ως «αυτονόητη αναγκαιότητα» τη συναίνεση στην αλλαγή του άρθρου.

«Θα χαρώ πολύ όταν με το καλό προχωρήσει αυτή η μεταρρύθμιση – γιατί είναι στις προθέσεις μας στην επόμενη συνταγματική μεταρρύθμιση να αλλάξουμε το άρθρο 16 -, όσοι διαμαρτυρήθηκαν μετ’ επιτάσεως και ζήτησαν την αναγνώριση της δυνατότητας της ιδιωτικής εκπαίδευσης να παρέχει πτυχία τα οποία θα είναι ουσιαστικά πανεπιστημιακά να μας στηρίξουν σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια που θα κάνουμε τότε», έλεγε από το Μαξίμου την περασμένη εβδομάδα συζητώντας για τα πτυχία των καλλιτεχνών.

Τα δικαστήρια και τα νοσοκομεία

Σημαντικοί σταθμοί της επόμενης τετραετίας, όπως τους μαρτυρά ο γαλάζιος σχεδιασμός για τη νέα τετραετία, είναι τα δικαστήρια και τα νοσοκομεία. Πρωθυπουργικοί συνεργάτες παραδέχονται ότι απαιτείται περισσότερη «τόλμη» και ταχύτητες, υπονοώντας την προετοιμασία «μεταρρυθμιστικών πρότζεκτ» τόσο στη Δικαιοσύνη όσο και στο ΕΣΥ. Στο πλαίσιο αυτό καταρτίζονται νέοι «εθνικοί χάρτες».

Είναι ενδεικτικό ότι στο σχέδιο μεταρρυθμίσεων «Ελλάδα Μπροστά» αναφέρεται ήδη για τα δικαστικά κτίρια ότι πρόκειται για σημαντική επένδυση με ορίζοντα υλοποίησης έως το τέλος του 2025, με αξιοποίηση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και με άντληση κεφαλαίων μέσω ΣΔΙΤ.

Για την ώρα πάντως έρχεται προς ψήφιση η αλλαγή του χάρτη στη διοικητική Δικαιοσύνη, χωρίς τελικά συγχωνεύσεις διοικητικών δικαστηρίων. Η διαδικασία αυτή αναμένεται να ανοίξει δρόμο για περαιτέρω αλλαγές στη Δικαιοσύνη αλλά και στην Υγεία.

Πηγή: Έντυπη έκδοση Τα Νέα