Η λεπτή ισορροπία πληθωρισμού και ανεργίας

Στη μικροοικονομία δύο από τα βασικότερα μεγέθη που καθορίζουν την πορεία μιας οικονομίας και κοινωνίας στην μακροπρόθεσμη περίοδο, είναι ο πληθωρισμός που εκφράζει την διαχρονική μεταβολή και αύξηση του γενικού επιπέδου τιμών και η ανεργία που ισοδυναμεί με την δυναμική της απασχόλησης, σε μια σχέση αιτίας και αιτιατού.

Η σχέση αυτή όπως έχει αποδειχθεί εδώ και δεκαετίες από την θεωρία, σύμφωνα μάλιστα με την γνωστή καμπύλη Phillips είναι αντίστροφη, γεγονός που σημαίνει ότι για δεδομένες αυξήσεις της ανεργίας, παρατηρούνται αντίστοιχα μειώσεις στο επίπεδο του πληθωρισμού και αντίστροφα όταν μειώνεται η ανεργία ως ποσοστό, η τάση του πληθωρισμού εμφανίζεται αυξητική.

Αυτά τα δεδομένα φαίνεται να ισχύουν τόσο παγκόσμια όσο και για την ΕΕ αλλά και για την ελληνική οικονομία στην οποία παρατηρείται ακόμη έλλειμμα ανταγωνιστικότητας.

Το τελευταίο χαρακτηριστικό είναι αξιοσημείωτο, γιατί ναι μεν δεν ανατρέπει την αιτιώδη σχέση πληθωρισμού και ανεργίας, όμως έχει επίπτωση στην κλίση της καμπύλης που συνεπάγεται την ευαισθησία του πληθωρισμού απέναντι σε κάθε δεδομένο επίπεδο ανεργίας.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μια σημαντική αποκλιμάκωση της ανεργίας, όπως έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια στην ελληνική οικονομία δεν έχει ως συνέπεια την αντίστοιχη και αναλογική αύξηση του πληθωρισμού ως μακροχρόνια τάση.

Αυτή η συμπεριφορά των μεγεθών για την ελληνική πραγματικότητα έχει δύο αναγνώσεις μια καλή και μια περισσότερο απαισιόδοξη.

Το καλό σενάριο έχει να κάνει με γενικότερες κρίσεις στην οικονομία, που αφορούν εξωγενείς παράγοντες όπως για παράδειγμα η πανδημία ή η σύρραξη στην Ουκρανία, που σημαίνει ότι η χώρα προστατεύεται λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών προσφοράς, ζήτησης και ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών από αλόγιστες αυξήσεις του γενικού επιπέδου τιμών που ροκανίζουν το διαθέσιμο εισόδημα.

Από την άλλη όσον αφορά το πιο απαισιόδοξο σενάριο, αυτό οφείλεται τόσο στην αδυναμία της οικονομίας να μετατρέψει την επιπλέον απασχόληση σε ενεργό ζήτηση στην οικονομία μέσω τεχνολογίας και νέων υπηρεσιών, αλλά και στα εισαγόμενα αγαθά, κυρίως από χώρες όπως η Κίνα τα οποία ενσωματώνουν ιδιαίτερα χαμηλούς μισθούς και φθηνό εργατικό δυναμικό χωρίς πίεση για αυξήσεις και αναπροσαρμογές.

Στόχος της κάθε οικονομίας και κυρίως της ελληνικής, είναι να βελτιώσει σημαντικά τα επίπεδα παραγωγικότητας, καινοτομίας και τεχνολογικής διάχυσης των ωφελειών, ώστε τόσο ο πληθωρισμός, όσο και η ανεργία με την αιτιώδη σχέση τους, να λειτουργούν είτε ευεργετικά, είτε το λιγότερο δυνατόν βλαπτικά σε περιόδους πολλαπλών κρίσεων όπως η περίοδος που διανύουμε.

Με λίγα λόγια, ο απώτερος στόχος της οικονομίας στην χώρα μας, πρέπει να είναι από εδώ και στο εξής, να εξασφαλίσει το επίπεδο εκείνο της ανεργίας που απορροφάται ικανοποιητικά από την ζήτηση εργασίας και δεν επιταχύνει τον πληθωρισμό.

Άρα λοιπόν ο συνδυασμός της δημοσιονομικής πολιτικής μέσα από τα ευρωπαϊκά κονδύλια και το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, θα πρέπει με την δεδομένη αυστηρή πλέον νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και την αύξηση των επιτοκίων, να συγκλίνει μεσοπρόθεσμα στο λεγόμενο σημείο ισορροπίας NAIRU (Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment) που προστατεύει ταυτόχρονα την αύξηση του πληθωρισμού αλλά και την τιθάσευση της ανεργίας.

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός