Βάγκνερ: Πόλεμος, πετρέλαιο και χρυσός – Οι επιχειρήσεις της εταιρείας πολέμου σε Ουκρανία, Συρία και Αφρική

Βρέθηκε στο επίκεντρο των εξελίξεων στον πόλεμο της Ουκρανίας δίνοντας αιματηρές μάχες για την κατάληψη του Μπαχμούτ. Ο ιδρυτής της, Γιεβγκένιι Πριγκόζιν είχε καταφερθεί επανειλημμένα κατά της ανώτατης διοίκησης των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Και πριν λίγες μέρες, ο ιδιωτικός του στρατός κατέλαβε το Ροστοφ και βάδισε εναντίον της Μόσχας για να ανατρέψει τον Πούτιν, πριν αποσυρθεί στη Λευκορωσία κατόπιν παρέμβασης του Αλεξάντερ Λουκασένκο.

Ποια είναι η ιδιωτική εταιρεία πολέμου «Βάγκνερ»; Και σε ποιες περιοχές δραστηριοποιείται;

Πούτιν: Πρώτη εμφάνιση μετά την ανταρσία της Βάγκνερ

Ουκρανία

Όπως σημειώνει το Reuters, η Βάγκνερ αναπτύχθηκε στην Ουκρανία αμέσως μετά την έναρξη της εισβολής στις αρχές του περασμένου έτους και μέχρι το καλοκαίρι στρατολόγησε χιλιάδες αιχμαλώτους για να πολεμήσουν γι’ αυτήν στις γραμμές του μετώπου. Μέχρι τον Δεκέμβριο, καθώς ανέλαβε κεντρικό ρόλο στη μάχη για το Μπαχμούτ, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες εκτιμούσαν ότι είχε 40.000 στρατολογημένους αιχμαλώτους που πολεμούσαν στην Ουκρανία, αν και η ίδια η Βάγκνερ δεν έχει σχολιάσει τον αριθμό αυτό.

Οι ηγέτες της ομάδας απέσπασαν τα εύσημα για την κατάληψη του Μπαχμούτ, ενώ επέκριναν τον τακτικό στρατό και την ηγεσία του υπουργείου Άμυνας.

Λευκορωσία

Το αφεντικό της Βάγκνερ, ο Πριγκόζιν, έφτασε στη Λευκορωσία την Τρίτη στο πλαίσιο συμφωνίας που διαπραγματεύτηκε ο πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι θα προσφερθεί στους μαχητές της ομάδας η επιλογή να μετεγκατασταθούν εκεί. Δορυφορικές εικόνες μιας στρατιωτικής βάσης κοντά στο Asipovichi, νοτιοανατολικά του Μινσκ, όπου τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης είχαν αναφέρει ότι η ομάδα θα εγκατασταθεί, φάνηκε να δείχνουν νέες κατασκευές, γεγονός που υποδηλώνει την ταχεία ανάπτυξη μιας εγκατάστασης της Βάγκνερ.

Συρία

Η Ρωσία ξεκίνησε επίσημα στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία το 2015 για την υποστήριξη του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, αναπτύσσοντας την αεροπορία της από την αεροπορική βάση Χμέιμιμ και χρησιμοποιώντας εργολαβικές εταιρείες πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της Βάγκνερ, για ορισμένες χερσαίες επιχειρήσεις και υπηρεσίες ασφαλείας.

Αρκετές εκατοντάδες μαχητές της Βάγκνερ σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις των ΗΠΑ στη Συρία, το 2018.

Η ομάδα ανέλαβε την ασφάλεια του πετρελαϊκού πεδίου al-Shaer και δυτικοί αξιωματούχοι λένε ότι της ανήκει η Evro Polis, μια εταιρεία που λαμβάνει το 25% των κερδών από διάφορα πετρελαϊκά πεδία.

Η Βάγκνερ έχει στρατολογήσει πρώην μαχητές των Σύρων ανταρτών σε περιοχές που ανακαταλήφθηκαν από τον Άσαντ, μεταξύ άλλων για να χρησιμοποιηθούν ως μισθοφόροι στη Λιβύη από το 2019.

Η αεροπορική βάση Χμέιμιμ έχει εν τω μεταξύ καταστεί κρίσιμος κόμβος στις παγκόσμιες υλικοτεχνικές επιχειρήσεις της Βάγκνερ ως σημείο διέλευσης για πτήσεις μεταξύ της Ρωσίας, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής μέσω αεροπορικών βάσεων στη Λιβύη.

Λιβύη

Η Βάγκνερ εισήλθε στη Λιβύη το 2019 για να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος επιτέθηκε στην Τρίπολη με στόχο την εκδίωξη της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης.

Το υπουργείο Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε το 2020 ότι η υποστήριξη της Βάγκνερ προς τον Χαφτάρ φαίνεται ότι εξυπηρετήθηκε οικονομικά από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία υποστήριζαν τον πολέμαρχο μαζί με τη Ρωσία και την Αίγυπτο. Τα ΗΑΕ δεν απάντησαν σε αίτημα για σχολιασμό τότε, ούτε και πάλι τη Δευτέρα, όταν ρωτήθηκαν για τυχόν δεσμούς με την Βάγκνερ.

Οι παρατηρητές κυρώσεων του ΟΗΕ ανέφεραν το 2020 ότι η Βάγκνερ είχε αναπτύξει έως και 1.200 άτομα στη Λιβύη και η στρατιωτική διοίκηση Αφρικής των ΗΠΑ δήλωσε ότι ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη παρείχαν προμήθειας στους μαχητές της μισθοφορικής ομάδας.

Η Βάγκνερ λειτουργούσε συστήματα αεράμυνας και μαχητικά αεροσκάφη από την αεροπορική βάση Jufra νότια της Τρίπολης, ενώ ορισμένα πολεμικά αεροσκάφη έφταναν από το Χμέιμιμ.

Εκτός από το να φέρνει Σύρους μαχητές ως μισθοφόρους, η Βάγκνερ συνεργάστηκε με ξένους μαχητές από το Σουδάν, το Τσαντ και αλλού.

Παρόλο που η επίθεση του Χαφτάρ απέτυχε, ενώ το 2020 συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός το 2020, η Βάγκνερ παρέμεινε στη Λιβύη με παρουσία στη Jufra και σε άλλες αεροπορικές βάσεις στα νότια και ανατολικά, τις οποίες οι ερευνητές λένε ότι χρησιμοποιεί ως εφαλτήριο για άλλες τοποθεσίες στην Αφρική.

Έχει επίσης αναπτυχθεί κατά καιρούς γύρω από μεγάλες πετρελαιοπηγές και οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι έχει εμπορικά συμφέροντα στη Λιβύη που περιλαμβάνουν την παραγωγή ενέργειας και τοπικά δίκτυα λαθρεμπορίου.

Κεντροαφρικανική Δημοκρατία

Η πλούσια σε μεταλλεύματα Κεντροαφρικανική Δημοκρατία είναι μία από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο. Ρώσοι μισθοφόροι, μεταξύ των οποίων και από τη Βάγκνερ, επενέβησαν το 2018 στο πλευρό της κυβέρνησης για να καταστείλουν έναν εμφύλιο πόλεμο που μαίνεται από το 2012.

Ο Ρώσος πρεσβευτής στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία δήλωσε τον Φεβρουάριο σε συνέντευξή του στο ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA ότι 1.890 «Ρώσοι εκπαιδευτές» βρίσκονται στη χώρα. Αναλυτές δήλωσαν ότι η Βάγκνερ έλαβε δικαιώματα υλοτομίας και τον έλεγχο ενός ορυχείου χρυσού στη χώρα. Αυτή την εβδομάδα οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις σε μια εταιρεία της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας ως μία από τις πολλές που εμπλέκονται στη χρηματοδότηση της ομάδας του Πριγκόζιν μέσω παράνομων συναλλαγών χρυσού.

Μάλι

Τόσο η Ρωσία όσο και το Μάλι έχουν δηλώσει ότι οι Ρώσοι μαχητές εκεί δεν είναι μισθοφόροι αλλά εκπαιδευτές που βοηθούν τα τοπικά στρατεύματα να καταπολεμήσουν μια δεκαετή εξέγερση κατά ισλαμιστών μαχητών.

Οι ηγέτες του Μάλι κατέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα του 2021 και κάλεσαν τη Βάγκνερ αφού ζήτησαν από μια γαλλική στρατιωτική αποστολή να αποχωρήσει.

Η κυβέρνηση συνήψε απευθείας σύμβαση με τη Βάγκερ, πληρώνοντας περίπου 10,8 εκατομμύρια δολάρια το μήνα για τις υπηρεσίες της, ανέφερε το Reuters το 2021.

Οι μαχητές της Βάγκνερ έχουν κατηγορηθεί για συμμετοχή σε ένα περιστατικό πέρυσι στη Μουρά, στο κεντρικό Μάλι, όπου τοπικά στρατεύματα και ύποπτοι Ρώσοι μαχητές φέρονται να σκότωσαν εκατοντάδες αμάχους.

Σουδάν

Δυτικά έθνη και διπλωμάτες λένε ότι η Βάγκνερ έχει εμπλακεί σε εξορύξεις χρυσού, διασπορά παραπληροφόρησης και σχέδια για την καταστολή διαδηλώσεων υπέρ της δημοκρατίας στο Σουδάν, καθώς η Ρωσία προσπάθησε να επηρεάσει τα γεγονότα πριν και μετά την ανατροπή του Ομάρ αλ Μπασίρ το 2019.

Ενώ η Μόσχα έχει δεσμούς και με τις δύο στρατιωτικές παρατάξεις που έχουν εμπλακεί σε σύγκρουση στο Σουδάν από τις 15 Απριλίου, η Βάγκνερ θεωρείται ότι διατηρεί σχέση με τις παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) και όχι με τον στρατό.

Η Βάγκνερ αρνήθηκε ότι δραστηριοποιείται στο Σουδάν, λέγοντας ότι το προσωπικό της δεν έχει βρεθεί εκεί για περισσότερο από δύο χρόνια και δήλωσε ότι δεν έχει κανένα ρόλο στις μάχες.

Ωστόσο, τον Μάιο οι ΗΠΑ κατηγόρησαν την ομάδα του Πριγκόζιν ότι προμήθευε τις RSF με πυραύλους εδάφους-αέρος, «συμβάλλοντας σε μια παρατεταμένη ένοπλη σύγκρουση που οδηγεί μόνο σε περαιτέρω χάος στην περιοχή».

Η Βάγκνερ φέρεται να έχει εμπλακεί ακόμα σε επιχειρήσεις στη Βενεζουέλα και τη Μαδαγασκάρη.