Ασφαλιστικές: Έρχονται αποζημιώσεις μαμούθ για τους πληγέντες του Daniel

Την μεγαλύτερη αποζημίωση των τελευταίων 25 χρόνων εκτιμάται πως θα καταβάλλουν για τις ζημιές στην Θεσσαλία οι ασφαλιστικές εταιρείες. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις οι αποζημιώσεις εκ μέρους των ασφαλιστικών στον Θεσσαλικό κάμπο θα κυμανθούν από 300 μέχρι και 500 εκατ ευρώ, όταν από το 1998 μέχρι και το 2022 οι εταιρείες έχουν καταβάλει ως αποζημιώσεις στον κλάδο ασφάλισης περιουσίας (σπίτια, επιχειρήσεις, κ.λ.π.) συνολικά περί τα 715 εκατ. ευρώ.

«Οι ασφαλιστικές εταιρείες θα κάνουν όπως πάντα τη δουλειά τους και θα ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις τους απέναντι στους ασφαλισμένους», δηλώνουν παράγοντες του κλάδου και εκτιμούν ότι ωρίμασε η ιδέα συνεργασίας με το κράτος (ΣΔΙΤ) για την από κοινού ασφαλιστική κάλυψη της περιουσίας των Ελλήνων.

Το επιχειρείν βούλιαξε στις λάσπες του Daniel – «Γολγοθάς» η ανάκαμψη

Αν και ακόμη δεν μπορεί να γίνει πλήρης αποτύπωση της κατάστασης καθώς η πρόσβαση στις πληγείσες περιοχές δεν είναι δυνατή, οι ασφαλιστές εκτιμούν ότι οι ζημιές θα είναι πολύ μεγάλες.

Μεγάλα σούπερ μάρκετ, φωτοβολταϊκά, ξενοδοχεία στο Πήλιο, άλλες βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις, συνεταιρισμοί έχουν πληγεί, καθώς και κατοικίες, γεωργικά μηχανήματα και αυτοκίνητα.

Οι μεγάλες απώλειες δεν θα έρθουν τόσο από την καταστροφή κατοικιών ή εγκαταστάσεων αλλά και από την διακοπή εργασιών (business interruption-BI) που αφορούν σε επιχειρήσεις που διέκοψαν τη λειτουργία τους και είναι άγνωστό πότε θα την επαναλάβουν.

O πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου

Το «διπλό χτύπημα»

Ενδεικτικό των καταστάσεων που αντιμετωπίζουν οι ασφαλιστές είναι το παράδειγμα μεγάλης βιομηχανικής μονάδας της Μαγνησίας που το καλοκαίρι «χτυπήθηκε» από τη φωτιά και τώρα επλήγη και από τις πλημμύρες.

Μιλώντας στον «OT» ο πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου αναφέρει ότι η ελληνική ασφαλιστική αγορά θα βρεθεί δίπλα στους ασφαλισμένους της ωστόσο σπεύδει να στείλει το μηνυμα προς το πολιτικό προσωπικό της χώρας ότι «ωρίμασε πλέον η ιδέα πολιτεία και ασφαλιστικός κλάδος να συνεργαστούν προκειμένου να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα ασφαλιστικής κάλυψης του πληθυσμού από τα φυσικά φαινόμενα».

Ο κ. Σαρρηγεωργίου υπογραμμίζει ότι η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών αναμένεται να επικαιροποιήσει τις επόμενες ημέρες, τις προτάσεις της για την ασφαλιστική κάλυψη του πληθυσμού από φυσικές καταστροφές και ακραία φυσικά φαινόμενα τα οποία θα εντείνονται λόγω της κλιματικής κρίσης.

Καθολικό σύστημα ασφάλισης

Από το 2018 η ΕΑΕΕ έχει καταρτίσει μελέτη για ένα καθολικό σύστημα ασφάλισης από φυσικές καταστροφές, κυρίως από το σεισμό, με βάση παραδείγματα και άλλων χωρών. Τα μοντέλα συνεργασίας ασφαλιστικών εταιρειών και κράτους ποικίλουν ανάλογα με τις ιδιομορφίες της κάθε χώρας όμως κοινή συνισταμένη όλων είναι η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Η πρόταση της ΕΑΕΕ πλησιάζει περισσότερο προς το γαλλικό μοντέλο.

Το Caisse Centrale de Réassurance (CCR) στη Γαλλία παρέχει αντασφάλιση για κινδύνους που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές. Η κάλυψη πρέπει να περιλαμβάνεται σε όλα τα συμβόλαια ασφάλισης περιουσίας. Ωστόσο, για να είναι επιλέξιμη για αποζημίωση μέσω του συστήματος, η ζημιά πρέπει να καλύπτεται κατ’ αρχήν από ιδιωτική ασφάλιση περιουσίας. Έτσι, το σύστημα βασίζεται στο δίκτυο του ασφαλιστικού κλάδου, για να εξασφαλίσει ευρεία κάλυψη.

Συμφωνα με την μελέτη του 2018 που αφορούσε κυρίως την κάλυψη του σεισμού, η οποία όμως τώρα έχει συμπληρωθεί και για τις καλύψεις από άλλες φυσικές καταστροφές το σύστημα ασφάλισης του πληθυσμού μπορεί να περιλαμβάνει:

•  μια απλή στη λειτουργία της ασφάλιση των κτιρίων κατοικιών (διαμερίσματα και ανεξάρτητες κατοικίες)
•  ένα απλό τρόπο υπολογισμού του ασφαλισμένου ποσού (π.χ. ασφάλιση με ασφαλισμένη αξία ανακατασκευής μιας κανονικής κατοικίας 1.500 € ανά τ.μ.)
•  να είναι ενα σύστημα προσαρμοσμένο στις ανάγκες της πλειοψηφίας των πολιτών (π.χ. ανώτατο όριο 120 τ.μ. που καλύπτει συνολικά το 87% των κατοικιών)
•  κοινούς όρους ασφάλισης (ορισμός κάλυψης, εξαιρέσεις, προϋποθέσεις) και ενιαία απαλλαγή για ευκολότερη κατανόηση από τον καταναλωτή

Χρηματοδότηση από Κράτος

Οι ασφαλιστικές εταιρείες διαθέτουν την οικονομική επιφάνεια για να αναλάβουν τον κίνδυνο –και με την παροχή αντασφαλιστικής κάλυψης που εξασφαλίζουν από την διεθνή αγορά.

Εκτιμάται ότι υπάρχει ικανή προσφορά συμπληρωματικού του υφιστάμενου capacity για την κάλυψη των ζημιών –καλύπτεται επαρκώς ο συσσωρευμένος κίνδυνος που προκύπτει.

Σύμφωνα με την πρόταση, ενδεχόμενη συγχρηματοδότηση σε ένα ποσοστό από έναν φορέα, κρατικό ή μη, (επιλογή), μεγιστοποιεί την πρόσβαση και αξιοποίηση μηχανισμών χρηματοδότησης και πέραν της αντασφάλισης (π.χ. καταστροφικά ομόλογα, κλπ.)

Επίσης, μπορεί να προσφέρει λύσεις για την ομαλή λειτουργία του συστήματος όπως: Πρόσθετος μηχανισμός σταθεροποίησης ασφαλίστρου σε περίπτωση αύξησης μετά από μεγάλο συμβάν, πρόσθετος εγγυητικός μηχανισμός (μέσω δημιουργίας ειδικού κεφαλαίου) σε περίπτωση μεγάλου συμβάντος πέραν των προβλεπόμενων από το πλαίσιο λειτουργίας της ασφαλιστικής εταιρίας που οδηγεί σε αδυναμία κάλυψης του συνόλου των ζημιών από μια ασφαλιστική εταιρία (insurer of last resort).

Η έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ…

Στα πλεονεκτήματα της πρότασης αυτής είναι ότι ασφαλίζεται η πλειοψηφία των κατοικιών –προστατεύονται οι περιουσίες ενώ ελαχιστοποιείται το κόστος ανά κατοικία, εξασφαλίζονται κατά τρόπο συστηματικό οι οικονομικοί πόροι για την αποκατάσταση των ζημιών. Επίσης εξυπηρετούνται άμεσα οι πολίτες –οι αποζημιώσεις καταβάλλονται γρήγορα από τις ασφαλιστικές εταιρίες.

Κατανέμεται με δικαιότερο τρόπο το κόστος (ασφάλιστρο), ενημερώνονται οι πολίτες για τους κινδύνους, αποκτούν συνείδηση του κινδύνου και προβαίνουν σε λήψη μέτρων προστασίας όπου αυτό είναι εφικτό, απαλλάσσεται εν μέρει το Κράτος από την υποχρέωση να αποζημιώσει εξοικονομώντας πόρους, κ.λ.π

Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιουσίας, Αντασφαλίσεων, Μεταφορών & Σκαφών της ΕΑΕΕ κ. Ερρίκος Μοάτσος, το ζητούμενο είναι η παροχή κινήτρων έτσι ώστε όλο και περισσότεροι πολίτες να στραφούν στην ασφάλιση της περιουσίας τους.

Οι ασφαλιστές διευκρινίζουν ότι δεν αναφέρονται σε υποχρεωτική ασφάλιση των κατοικιών αλλά στην παροχή κινήτρων. Το παράδειγμα της έκπτωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 10% είναι ένα μικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά δεν αρκεί. Σε κάθε περίπτωση οι οικονομικές επιπτώσεις της μεγάλης φυσικής καταστροφής στον θεσσαλικό κάμπο ανοίγει την συζήτηση για την συνεργασία πολιτείας και ασφαλιστικής αγοράς στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων αυτών.

Τι προτείνουν ECB και EIOPA

Στις αρχές Απριλίου φέτος με ένα κοινό κείμενο πολιτικής , η Ευρωπαϊκή Εποπτική Αρχή Ασφάλισης και Επαγγελματικών Συντάξεων (European Insurance and Occupational Pensions Authority- EIOPA) και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (European Central Bank- ECB) διερεύνησαν τα  πιθανά μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση του κενού ασφάλισης έναντι του κινδύνου των φυσικών καταστροφών που παρουσιάζουν οι χώρες της Ε.Ε. και το μετριασμό των κινδύνων καταστροφής από την κλιματική αλλαγή, μέσω μιας ενισχυμένης ασφαλιστικής κάλυψης και μέτρων προσαρμογής.

Στο κείμενο πολιτικής επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι ο δημόσιος τομέας μπορεί να προετοιμαστεί ενισχύοντας την εκ των προτέρων στρατηγική διαχείρισης κινδύνων καταστροφών. Σε αυτήν μπορεί να περιλαμβάνεται και η εκ των προτέρων υποστήριξη ενδεχόμενης χρηματοδότησης και μεταφοράς κινδύνου, για παράδειγμα, μέσω της δημιουργίας εθνικών αποθεματικών, η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα για τη δημιουργία ασφαλιστικών συστημάτων δημόσιου/ιδιωτικού τομέα που να συγκεντρώνουν και να διαφοροποιούν τους κινδύνους ή η αξιοποίηση προϊόντων Κεφαλαιαγοράς, που να μεταφέρουν μέρος του κινδύνου στους επενδυτές. Τέτοιες προσεγγίσεις μπορούν να εξασφαλίσουν πιο έγκαιρη και πιο σίγουρη πρόσβαση στη χρηματοδότηση μετά από καταστροφές. Επιπλέον, μπορεί να αποδειχθούν πιο αποτελεσματικές και καλύτερα στοχοθετημένες, από την εκ των υστέρων ανακούφιση από καταστροφές, εάν ενθαρρύνουν και αξιοποιούν την ισχυρή συνεργασία με τον ιδιωτικό (αντα)ασφαλιστικό τομέα, συμβάλλοντας έτσι δυνητικά στην αντιμετώπιση και τον περιορισμό των επιπτώσεων των καταστροφών στις διάφορες χώρες. Μπορούν επίσης να αυξήσουν τα κίνητρα για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να προσαρμοστούν, απαιτώντας σταδιακή μείωση του κινδύνου και μέτρα προσαρμογής που θα βοηθούσαν στη μείωση των μελλοντικών απωλειών όταν επισυμβεί μια καταστροφή, περιορίζοντας έτσι και τον ηθικό κίνδυνο.

Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα- Τι γίνεται στην Ε.Ε

Τέλος αναφέρει παραδείγματα συνεργασίας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Οι ΣΔΙΤ, σημειώνει,  είναι ασφαλιστικά προγράμματα, τα οποία παρέχουν κρατική οικονομική υποστήριξη, που έρχεται να συμπληρώσει τη ζημία που ασφαλίζει ο ιδιωτικός τομέας. Μπορούν να υποστηρίξουν τη συνολική λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς, παρέχοντας πρόσθετη κάλυψη, είτε μέσω απευθείας ασφάλισης είτε μέσω αποζημίωσης ενός ιδιώτη (αντ)ασφαλιστή, έναντι έκτακτων γεγονότων.

Σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν ήδη ΣΔΙΤ για τη διαχείριση συγκεκριμένων κινδύνων καταστροφών. Για παράδειγμα, το Caisse Centrale de Réassurance (CCR) στη Γαλλία παρέχει αντασφάλιση για κινδύνους που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές. Η κάλυψη πρέπει να περιλαμβάνεται σε όλα τα συμβόλαια ασφάλισης περιουσίας. Ωστόσο, για να είναι επιλέξιμη για αποζημίωση μέσω του συστήματος, η ζημιά πρέπει να καλύπτεται κατ’ αρχήν από ιδιωτική ασφάλιση περιουσίας. Έτσι, το σύστημα βασίζεται στο δίκτυο του ασφαλιστικού κλάδου, για να εξασφαλίσει ευρεία κάλυψη. Ομοίως, η Consorcio de Compensación de Seguros (CCS) στην Ισπανία παρέχει κάλυψη για κινδύνους καταστροφών, η οποία συνδέεται υποχρεωτικά με την έγκυρη σύναψη ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου (συνήθως από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες) σε ορισμένους τομείς επαγγελματικής δραστηριότητας. Η υποχρεωτική αυτή συμπερίληψη των κινδύνων καταστροφής, αποτελεί συχνά βασικό στοιχείο των δημόσιων ή/και ασφαλιστικών συστημάτων ΣΔΙΤ.