Γιατί οι νέοι δεν προτιμούν τις σπουδές στις γεωεπιστήμες;

Όπως κάθε χρόνο, ανακοινώθηκαν στα τέλη Ιουλίου οι βάσεις εισαγωγής στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας μας. Για μια ακόμα φορά, οι σχολές που αφορούν τη γεωλογία και την μηχανική των ορυκτών πόρων δεν κατάφεραν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των υποψηφίων. Από τις συνολικά 489 διαθέσιμες θέσεις, οι 240 έμειναν κενές,, δηλαδή περίπου η μια στις δυο θέσεις.

Συμπτωματικά, την ίδια ημέρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων, ως μέλος της Society of Mining Professors (miningprofs.org) παρακολούθησα ένα διαδικτυακό σεμινάριο με θέμα την προσέλκυση νέων φοιτητών στην μηχανική των μεταλλείων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η παρουσίαση του καθηγητή Ismet Canbulat από το Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας, στην Αυστραλία. Ως γνωστό, τα ορυχεία αποτελούν τον πλέον εύρωστο βιομηχανικό κλάδο της Αυστραλίας και τη βάση της οικονομίας της, απασχολώντας 11.400 μηχανικούς μεταλλείων. Μάλιστα η εξέλιξη του κλάδου τα επόμενα χρόνια προβλέπεται να είναι ισχυρά ανοδική, με εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης 17.1%. Σύμφωνα λοιπόν με τον καθηγητή Canbulat, αν υποθέσουμε ότι ο αριθμός των 11.400 μηχανικών μεταλλείων είναι ικανός για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της μεταλλευτικής βιομηχανίας της Αυστραλίας για τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει από τα πανεπιστήμιά της να αποφοιτούν κάθε χρόνο 400 φοιτητές της συγκεκριμένης ειδικότητας.

Όμως, τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των αποφοίτων έχει πέσει κάτω από τους 100, παρά το γεγονός ότι ο μέσος μισθός που τους περιμένει μετά την άμεση πρόσληψη είναι στα 3.250 δολάρια Αυστραλίας την εβδομάδα!

Γιατί οι Αυστραλοί δεν δείχνουν διάθεση να σπουδάσουν και να εργαστούν στη μεταλλευτική βιομηχανία; Τα αίτια εντοπίζονται στα παρακάτω:

• Έλλειψη πληροφόρησης των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για το περιεχόμενο των σπουδών και τη φύση της εργασίας του μηχανικού μεταλλείων.
• Συσχέτιση από τους πολίτες των προοπτικών ανάπτυξης του κλάδου της μεταλλευτικής με την κλιματική αλλαγή, τις πολιτικές για μηδενικές εκπομπές άνθρακα και το κλείσιμο των ανθρακωρυχείων.
• Εμπέδωση της αντίληψης ότι ο τρόπος ζωής ενός μηχανικού ορυχείων δεν είναι ελκυστικός: σκληρές συνθήκες στο εργοτάξιο, βρώμικη δουλειά, μόνιμη εγκατάσταση μακριά από μεγάλα αστικά κέντρα, κλπ. Γενικά, δεν είναι “cool” να λες στην παρέα σου ότι είσαι μηχανικός σε ορυχείο.

Αφού λοιπόν έχουν εντοπιστεί οι αιτίες, το ζήτημα είναι τι μπορεί να γίνει για να αναστραφεί η κατάσταση. Το Πανεπιστήμιο της Νέας Νότας Ουαλίας στόχευσε στην πραγματοποίηση ενημερωτικών διαλέξεων σε σχολεία, στην οργάνωση επισκέψεων σχολικών τάξεων στις εγκαταστάσεις και τα εργαστήρια του πανεπιστημίου και στην προετοιμασία υλικού για τους καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που τους βοηθά να προσανατολίσουν σωστά τους μαθητές τους σε σχέση με την κρισιμότητα της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου του πλανήτη μας. Παρά το ότι το πρόγραμμα αυτό ξεκίνησε το 2019, μέχρι το 2021 ο αριθμός των φοιτητών που εγγράφονταν στο τμήμα μηχανικών μεταλλείων παρέμενε μονοψήφιος. Το έτος 2022 οι πρωτοετείς φοιτητές αυξήθηκαν στους 14 και το 2023 στους 28, γεγονός που καταδεικνύει πόσο δύσκολη και βραδεία είναι η αλλαγή της αντίληψης των πολιτών για τη μεταλλευτική βιομηχανία.

*Φραγκίσκος Παυλουδάκης, Επίκουρος καθηγητής του τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων