Capital Link: Οι προκλήσεις για την ελληνική και την παγκόσμια ναυτιλία

Τέσσερις προκλήσεις αντιμετωπίζει η παγκόσμια και ελληνική ναυτιλία σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης μιλώντας στο συνέδριο της Capital Link. Πρόκειται για  την απαλλαγή από τον άνθρακα, την διακυβέρνηση, τη χρηματοδότηση και τις γεωπολιτικές εξελίξεις.

Αρχικά ο κ. Στυλιανίδης αναφέρθηκε στην ελληνόκτητη ναυτιλία σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι η Ελλάδα έχει μια σημαντική ναυτιλία η οποία στηρίζει την οικονομία της και αποτελεί το 7,5% του ΑΕΠ. Με ένα στόλο άνω των πέντε χιλιάδων πεντακοσίων (5.500) πλοίων, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το είκοσι ένα τοις εκατό (21%) της παγκόσμιας χωρητικότητας σε τόνους νεκρού βάρους

Η Ελλάδα είναι μια από τις μεγαλύτερες πλοιοκτήτριες χώρες στον κόσμο.

Ο ελληνόκτητος στόλος είναι ισχυρός και αξιόπιστος. Η ελληνική ναυτιλία είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για να συνεχίσει να κινείται η παγκόσμια οικονομία. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την ΕΕ, καθώς το ογδόντα τοις εκατό (80%) του εξωτερικού της εμπορίου διεξάγεται δια θαλάσσης.

Πράσινη μετάβαση

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ναυτιλία επισημαίνοντας ότι η μετάβαση του κλάδου σε μια εποχή “χωρίς άνθρακα” αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση Η Ελλάδα τόνισε είναι υπέρμαχος της υιοθέτησης και εφαρμογής παγκόσμιων ενιαίων κανόνων μέσω του ΙΜΟ και χαιρετίζει τη συμφωνία του ΙΜΟ που επιτεύχθηκε το 2023 για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία.

Στη συνέχεια υπογράμμισε ότι πρέπει να υποστηρίξουμε σθεναρά την ανάπτυξη ρεαλιστικών μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων που θα οδηγήσουν σε ναυτιλία σε ουδέτερες εκπομπές άνθρακα.

Επικαλέστηκε τον Πρωθυπουργό Κυριάκο  Μητσοτάκη ο οποίος μιλώντας στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στην Αίγυπτο, πέρυσι σημείωσε: «Χρειαζόμαστε ριζοσπαστισμό, αλλά και ρεαλισμό».  Για την Ελλάδα, είπε ο κ. Στυλιανίδης,  η ενεργειακή μετάβαση του κλάδου έχει έναν θεμελιώδη πυλώνα: την παγκόσμια διαθεσιμότητα ασφαλών και προσιτών καυσίμων χαμηλών και μηδενικών εκπομπών άνθρακα και υπογράμμισε ότι για να επιτευχθεί ο στόχος καθαρής μηδενικής ναυτιλίας έως το 2050, χρειαζόμαστε τη δέσμευση όλων των σχετικών δημοσίων και ιδιωτικών φορέων. Σε όλα τα επίπεδα, στη θάλασσα, το λιμάνι, την πολιτική, την τεχνολογία και την καινοτομία.

Οι πολιτικοί – όπως εγώ –  συνέχισε, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα προβλέψιμο περιβάλλον. Πρέπει να προωθήσουμε επενδύσεις σε πιο πράσινες και πιο ενεργειακά αποδοτικές τεχνολογίες.

Η πολιτική, ανέφερε σε άλλο σημείο,  πρέπει να «καθαρίσει» τον δρόμο προς την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Πρέπει να επιταχύνουμε τις προσπάθειές μας. Να αναπτύξουμε πιο πράσινες τεχνολογίες και πιο πράσινα καύσιμα.

Η Ελλάδα υποστηρίζει σθεναρά πρωτοβουλίες όπως η Πρωτοβουλία Clean Energy Marine Hubs για τον συντονισμό και την ένταξη των προσπαθειών απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές από λιμάνια, ναυτιλιακές εταιρείες και εταιρείες ενέργειας.

Διακυβέρνηση

Όσον αφορά την διακυβέρνηση ο έλληνας υπουργός ναυτιλίας σημείωσε ότι η ναυτιλία είναι μια πραγματικά διεθνής βιομηχανία. Μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μόνο εάν οι κανονισμοί και τα πρότυπα συμφωνηθούν, εγκριθούν και εφαρμοστούν σε διεθνή βάση. Οι Συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) και ο ΙΜΟ εγγυώνται ένα λαμπρό και βιώσιμο μέλλον για τη ναυτιλία και όλες τις οικονομικές δραστηριότητες στη θάλασσα. Και η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη σε αυτό το πλαίσιο διακυβέρνησης των ωκεανών.

Τα υψηλότερα πρότυπα ασφάλειας και περιβαλλοντικής απόδοσης προέρχονται συχνά από διαφορετικούς οργανισμούς και με σημαντικό οικονομικό κόστος. Και το πιο σημαντικό, αυτό συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης περιόδου για τη χρηματοδότηση της ναυτιλίας γενικά.

Χρηματοδότηση – επενδύσεις

Για την χρηματοδότηση είπε ότι πρέπει να σκεφτούμε «έξω από το κουτί» καθώς «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τέτοιες επενδύσεις είναι δαπανηρές»

Ένα μείγμα χρηματοπιστωτικών μέσων μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, είναι το κλειδί σύμφωνα με τον κ. Στυλιανίδη με την ιδιωτική χρηματοδότηση να παραμένει στοχευμένη και ευέλικτη και ταυτόχρονα, η δημόσια χρηματοδότηση να αντιμετωπίσει τις ιδιαιτερότητες του ναυτιλιακού κλάδου.

Η χρήση εσόδων από μέτρα που βασίζονται στην αγορά, όπως η τιμολόγηση του άνθρακα και το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων (EU ETS), μαζί με την ιδιωτική χρηματοδότηση, μπορούν να χρηματοδοτήσουν την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές της ναυτιλίας και να προσφέρουν πραγματικά αποτελέσματα.

Ζήτησε νέους μηχανισμούς  χρηματοδότησης πέρα από τους παραδοσιακούς, που εισάγουν μια νέα δυναμική στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Ταυτόχρονα, η τεχνολογική ανάπτυξη έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες με αυτοματοποιημένα συστήματα στα πλοία, που μπορούν να μειώσουν το λειτουργικό κόστος της ναυτιλίας.

Ωστόσο η προώθηση και υποστήριξη του ανθρώπινου κεφαλαίου της ναυτιλίας πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα για τα επόμενα χρόνια. Η ναυτιλιακή βιομηχανία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ειδικευμένους επαγγελματίες. Και αυτό δεν σχετίζεται με το επίπεδο αυτοματισμού. Πρέπει να δημιουργήσουμε την απαραίτητη ισορροπία.

Γεωπολιτικές εξελίξεις

Όσον αφορά τις γεωπολιτικές εξελίξεις, που σίγουρα επηρεάζουν τις θαλάσσιες μεταφορές, σημείωσε ότι κύρια προτεραιότητά μας ήταν και παραμένει η ίδια: να επιλύσουμε αποτελεσματικά τις απειλές ασφάλειας και για τους ναυτικούς και τη ναυτιλία.

Επίσης τόνισε ότι η Ελλάδα πάντα υποστήριζε την υιοθέτηση και την αυστηρή εφαρμογή ενός αυστηρού καθεστώτος κυρώσεων για περαιτέρω μείωση των δυνατοτήτων της Ρωσίας να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

Τέλος, σε μια εποχή αυξανόμενων εμπορικών εντάσεων, είναι ζωτικής σημασίας να υποστηρίζονται σταθερά οι καθιερωμένες αρχές της θαλάσσιας πολιτικής της ΕΕ σε σχέση με την  η απελευθέρωση της διεθνούς ναυτιλίας και την ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά.

Αντώνης Παπαδημητρίου

Μιλώντας νωρίτερα στο ίδιο συνέδριο ο πρόεδρος του ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου υπογράμμισε την ανάγκη ενωμένοι οι έλληνες πλοιοκτήτες να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της πράσινης μετάβασης της ναυτιλίας.

Ενώνοντας τις δυνάμεις μας  θα κερδίσουμε χρόνο.  Και σε αυτή την περίπτωση ο χρόνος είναι σημαντικός, είπε ο ομιλητής. Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι η ναυτιλία θα κάνει αυτό που της αναλογεί σε ότι αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ενώ υπενθύμισε ότι είναι η βιομηχανία που  έχει το μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε σύγκριση με τις άλλες βιομηχανίες. Πάντως ο ίδιος εξέφρασε και την ανησυχία του καθώς δεν είναι μόνο το ίδρυμα Ωνάση που δεν έχει ακόμη αποφασίσει τις είδους καύσιμο θα χρησιμοποιεί στο μέλλον στα πλοία του. Πρέπει αυτή η εικόνα να ξεκαθαρίσει σύντομα είπε.

Αριστείδης Πίττας – Euroseas και Eurodry

Ένα ανάλογο προβληματισμό διατύπωσε και σε ένα από τα πάνελ του συνεδρίου ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Euroseas και Eurodry  κ. Αριστείδης Πίττας μιλώντας στο πάνελ με τίτλο «Το πεδίο της ανανέωσης στόλου – Πλοία και καύσιμα του σήμερα και του αύριο». Αναφερόμενος στο κομμάτι των Bulk Carriers, ο κ. Πίττας τόνισε πως η αγορά δεν έχει πολλές παραγγελίες πλοίων στοχευμένων στην ενεργειακή μετάβαση, διότι -όπως είπε- τα 20-25 χρόνια που διαρκεί συνήθως η επιχειρησιακή ζωή ενός πλοίου, είναι μια μεγάλη απόσταση και πολύ δύσκολη απόφαση για τους πλοιοκτήτες να παραγγείλουν εάν δεν ξέρουν ποιο θα είναι το κατάλληλο καύσιμο. «Βλέπουμε τα dual – fuel πλοία, αλλά είναι ένα στοίχημα που δεν θέλουν να πάρουν πολλοί».

Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση, ο κ. Πίττας ανέφερε χαρακτηριστικά πως η απανθρακοποίηση είναι εξαιρετικά κοστοβόρα, «χρειάζονται τρισ. και δεν θα ξοδευτούν εάν το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν είναι ξεκάθαρο. Οι τράπεζες δεν θα παρέχουν χρηματοδότηση. Περιμένουν -όπως όλοι μας- να δουν πως θα προχωρήσει η κατάσταση».

Κωνσταντίνος Καπετανάκης – Star Bulk

Από την πλευρά του, ο Κωνσταντίνος Καπετανάκης Bunker Director στη Star Bulk, σημείωσε πως δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο σημείο κατά το οποίο οι πλοιοκτήτες θέλουν να πάρουν ρίσκο. «Στο αυτό το περιβάλλον πολλές παράμετροι δεν έχουν ξεκαθαρίσει. Όμως αν υπάρχει βούληση θα έλθει και το αποτέλεσμα. Αυτή τη στιγμή το πρόβλημα είναι στο κόστος».

Ελίνα Παπαγεωργίου – Global Ship Lease

Η Ελίνα Παπαγεωργίου, αντιπρόεδρος του Lloyds Register στην Ελλάδα, αναφέρθηκε στα μεγάλα βήματα που έχουν γίνει στο κομμάτι της απανθρακοποίησης, σημειώνοντας ότι μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος και με φόντο τους ανανεωμένους στόχους που έχει θέσει ο ΙΜΟ.

Τhomas Lister – Global Ship Lease

Τέλος, ο Τhomas Lister CCO στην Global Ship Lease ανέφερε πως τα Liners έχουν απέναντι τους μικρότερο ρίσκο αναφορικά με την καινοτομία. «Αν δεν ξέρεις πού θα δραστηριοποιηθείς πώς θα στοιχηματίσεις για το καύσιμο;», αναρωτήθηκε.

Η σπουδαιότητα της διαφάνειας

Σε ένα άλλο πάνελ που αφορούσε στη σπουδαιότητα της διαφάνειας στη ναυτιλία και ιδιαίτερα στις αναφορές εκπομπών αερίων ρύπων, τονίσθηκε η ανάγκη να παρέχονται  τακτικά δεδομένα εκπομπών σε διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς, όπως τραπεζίτες, ασφαλιστές, ναυλωτές και ρυθμιστικές αρχές.

Όπως τόνισαν οι ομιλητές Δημήτρης Ανάσσης (Partner Hill Dickinson) Σταμάτης Φραδέλος (Vice President, Regulatory Affairs, ABS) Βασίλης Μαρούλης (Managing Director, Global Industry Head, Shipping, Logistics & Offshore, Citi) Jeff Wakker (General Manager Viterra Chartering) Μιχάλης Πλακαντωνάκης (Chief Strategy Officer, Star Bulk Carriers) και Άγγελος Βατικάλος (Director of Strategic Business Development and Planning, ) η διαφάνεια είναι προϋπόθεσή για την σωστή εφαρμογή των δεδομένων και την απόκτηση ωφελειών, ενώ τονίσθηκε ότι η τεχνολογία βοηθά σημαντικά στην επίτευξη διαφάνειας.