Ευρώπη: Η σπίθα που θα μπορούσε να ανάψει έναν δεύτερο πόλεμο

Εδώ και περίπου 20 μήνες ο πόλεμος στην Ουκρανία κυριαρχεί στην ευρωπαϊκή ατζέντα. Ωστόσο, υπάρχει άλλη μία εστία που σιγοβράζει από τη δεκαετία του ’90 και είναι έτοιμη να εκραγεί.

Αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες ότι οι σχέσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου γίνονται ολοένα και πιο εχθρικές τους τελευταίους μήνες. Η βία ξέσπασε στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο τον Σεπτέμβριο και το Βελιγράδι απάντησε συγκεντρώνοντας στρατεύματα στα σύνορά του με τη γείτονά του.

Τώρα υπάρχουν ανησυχίες ότι η αστάθεια σε αυτή τη νοτιοανατολική περιοχή της Ευρώπης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένοπλη σύγκρουση, την ώρα που η προσοχή της διεθνούς κοινότητας είναι στραμμένη στην Ουκρανία.

«Τα Βαλκάνια κινδυνεύουν να συρθούν σε μια επικίνδυνη άβυσσο»

Και όπως υπογραμμίζει το CNBC, δεδομένου του τρέχοντος πολιτικού πλαισίου και της ασφάλειας ένα ξέσπασμα βίας στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο «θα πρέπει να σημάνει συναγερμό».

«Η επίλυση της διαφοράς μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας δεν είναι πλέον μόνο ένα πολιτικό ζήτημα, αλλά ένα σοβαρό ζήτημα ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή και την Ευρώπη», έγραψαν οι Engjellushe Morina και Majda Ruge, ανώτεροι υπάλληλοι πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) την περασμένη εβδομάδα.

Και προσθέτουν: «Για τις ΗΠΑ και την ΕΕ, η επιλογή δεν είναι πλέον μόνο μεταξύ της αποτυχίας και της επιτυχίας του διαλόγου, αλλά μεταξύ της σταθερότητας και της περαιτέρω κλιμάκωσης της βίας».

Μακροχρόνια έχθρα

Το βόρειο Κοσσυφοπέδιο, το οποίο συνορεύει με τη Σερβία, έχει μια εθνοτική Σερβική πλειοψηφία, ενώ η χώρα στο σύνολό της είναι περίπου 93% Αλβανοί . Η σερβική πρωτεύουσα Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει τη γείτονά της ως ανεξάρτητο κράτος.

Ένα σημαντικό πρόσφατο σημείο καμπής ήταν οι τοπικές εκλογές την άνοιξη, όπου οι Αλβανοί εκλέχθηκαν σε αρκετούς δήμους στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο. Τα αποτελέσματα προκάλεσαν οργή στη σερβική κοινότητα της περιοχής που είχε μποϊκοτάρει τις ψηφοφορίες, λέγοντας ότι τα αιτήματά τους για περισσότερη αυτονομία δεν ικανοποιήθηκαν.

Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν περαιτέρω το καλοκαίρι και στα τέλη Σεπτεμβρίου.

Το ΝΑΤΟ έχει μια ειρηνευτική αποστολή στο Κοσσυφοπέδιο από το 1999 μετά από μια αιματηρή σύγκρουση μεταξύ Αλβανών που αντιτίθενται στους Σέρβους και της κυβέρνησης της Γιουγκοσλαβίας το 1998. Η στρατιωτική συμμαχία αντέδρασε στο επεισόδιο του Σεπτεμβρίου αναπτύσσοντας επιπλέον ειρηνευτικά στρατεύματα στην περιοχή, ενώ η Σερβία ενίσχυσε τη στρατιωτική παρουσία της κατά μήκος των συνόρων της με το Κοσσυφοπέδιο.

Η κίνηση προκάλεσε αναστάτωση σε Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους που εξέφρασαν βαθιά ανησυχία για τη βία και την «άνευ προηγουμένου» συσσώρευση στρατιωτικών δυνάμεων εκεί, όπως την περιέγραψε ο Λευκός Οίκος.

Η Σερβία αρνήθηκε τις αυξανόμενες στρατιωτικές κινητοποιήσεις κοντά στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο και είπε ότι δεν είχε πρόθεση να εισβάλει.

Καθησυχαστικός

Ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς προσπάθησε επίσης να καθησυχάσει τη Δύση, λέγοντας στους Financial Times το περασμένο Σαββατοκύριακο ότι δεν είχε πρόθεση να διατάξει  τα στρατεύματά του να περάσουν τα σύνορα στο Κοσσυφοπέδιο, δηλώνοντας ότι αυτό θα ήταν αντιπαραγωγικό για τις φιλοδοξίες του Βελιγραδίου να ενταχθεί στο ΕΕ.

«Γιατί αυτό θα ήταν ωφέλιμο για το Βελιγράδι;» είπε ο Βούτσιτς. «Ποια θα ήταν η ιδέα; Για να καταστρέψουμε τη θέση μας που χτίζουμε εδώ και ένα χρόνο; Να το καταστρέψεις σε μια μέρα; Η Σερβία δεν θέλει πόλεμο», είπε, σύμφωνα με την εφημερίδα.

Παρά τις διαβεβαιώσεις αυτές, οι αμυντικοί αναλυτές λένε ότι η κατάσταση στην περιοχή μοιάζει με βόμβα έτοιμη να εκραγεί με την παραμικρή σπίθα.

«Από τους μηδενικούς χερσαίους πολέμους στην Ευρώπη, θα μπορούσαμε να δούμε δύο πολύ σύντομα», ανέφερε ο Ian Bremmer, ο ιδρυτής του Eurasia Group.

Μάλιστα, παρομοίασε τις εντάσεις με την πρόσφατη αστραπιαία σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν , η οποία κορυφώθηκε τον περασμένο μήνα με τον στρατό του Αζερμπαϊτζάν να καταλαμβάνει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ σε μια ταχεία επίθεση με μικρή εξωτερική επέμβαση.

Δύσκολος διάλογος

Η Engjellushe Morina και η Majda Ruge στο think tank ECFR δήλωσαν την περασμένη εβδομάδα ότι «τα βίαια επεισόδια στο βορρά έχουν υπονομεύσει την ήδη δύσκολη διαδικασία διαλόγου μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου τον τελευταίο χρόνο».

«Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς χρησιμοποίησε τη βία για να αμφισβητήσει την εξουσία του Κοσόβου στο βορρά και να πιέσει για την αυτονομία των τεσσάρων δήμων του βορρά, κάτι που θα επέτρεπε στη Σερβία να αναμειχθεί στις εσωτερικές υποθέσεις του Κοσσυφοπεδίου μέσω πληρεξουσίων της».

Οι Morina και Ruge σημείωσαν ότι ο Βούτσιτς χαρακτήρισε το τελευταίο βίαιο επεισόδιο στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο ως νόμιμη πράξη αντίστασης από τους ντόπιους Σέρβους, αλλά ότι ο τύπος και η ποσότητα των όπλων που κατασχέθηκαν μετά το περιστατικό «υποδηλώνουν ότι επρόκειτο για μια μεγαλύτερη, συντονισμένη επιχείρηση μάχης με στόχο να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή».

Ευρωπαϊκές φιλοδοξίες

Παρόλα αυτά, η Σερβία έχει φιλοδοξίες να ενταχθεί στην ΕΕ και είναι απίθανο να θέλει να θέσει σε κίνδυνο αυτή την προοπτική, υποστηρίζει από την πλευρά του ο Andrius Tursa, σύμβουλος σε θέματα κινδύνου για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

«Μια άμεση στρατιωτική επίθεση από τον σερβικό στρατό στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο είναι πολύ απίθανη λόγω της παρουσίας ειρηνευτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ και του κινδύνου τιμωρητικών δυτικών κυρώσεων», ανέφερε ο Tursa.