Μία από τις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, την περίοδο πριν από την οικονομική κρίση, ήταν το φαινόμενο των «δίδυμων ελλειμμάτων», δηλαδή το αρνητικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, όπως αυτό αποτυπώνεται στο πρωτογενές ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (ΓΚ), και η εξαιρετικά ελλειμματική κατάσταση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ), όπως αναφέρει η Alpha Bank στο τελευταίο της εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο με τίτλο «Δημοσιονομικό αποτέλεσμα, εμπορικό έλλειμμα και τουρισμός το 2023». Κατά τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, πραγματοποιήθηκε σταδιακή βελτίωση και στα δύο μεγέθη, ως αποτέλεσμα της ταυτόχρονης υιοθέτησης της δημοσιονομικής προσαρμογής και της «εσωτερικής υποτίμησης».
Χατζηδάκης: Δημοσιονομική σοβαρότητα για να αντιμετωπιστούν τα δίδυμα ελλείμματα
Ως προς το δημοσιονομικό σκέλος, η πορεία αυτή ανακόπηκε, τη διετία 2020-2021, εξαιτίας της πανδημικής κρίσης. Το πρωτογενές αποτέλεσμα επανήλθε σε θετικό πρόσημο ήδη από το 2022, ενώ αναμένεται να διαμορφωθεί υψηλότερα το 2023 (2,6 δισ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ, Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2024, Οκτώβριος 2023). Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ωστόσο, διευρύνθηκε περαιτέρω (2022: -9,7% του ΑΕΠ), πρωτίστως, εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης. Η σταδιακή πτώση των τιμών της ενέργειας -ιδιαίτερα του φυσικού αερίου-, από τα τέλη του περυσινού καλοκαιριού, και οι ισχυρές επιδόσεις του τουρισμού, κατά το τρέχον έτος, αποτελούν, μεταξύ άλλων, καθοριστικούς παράγοντες για τη μείωση κατά 3,6 δισ. ευρώ του ελλείμματος στον εξωτερικό τομέα, το πρώτο επτάμηνο του έτους.
Μολονότι τα πρωτογενή πλεονάσματα προσδοκάται ότι θα διατηρηθούν, το τρέχον και τα επόμενα έτη, το έλλειμμα του ΙΤΣ, αν και αναμένεται να περιοριστεί ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα συνεχίσει να αποτελεί μία μακροοικονομική ανισσοροπία της ελληνικής οικονομίας και η υποχώρησή του στα προ της πανδημίας επίπεδα (2019: -1,5% του ΑΕΠ) δεν αναμένεται άμεσα. Η εκτιμώμενη ενίσχυση της ενεργού ζήτησης αναμένεται να αυξήσει τις εισαγωγές αγαθών, ενώ αρνητική εκτιμάται η επίδραση στο ΙΤΣ από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές στη χώρα μας). Από την άλλη πλευρά, η συνεχιζόμενη άνοδος των εξαγωγών αγαθών πολλών κλάδων της οικονομίας (π.χ. φαρμακοβιομηχανία, χημική βιομηχανία, βασικά μέταλλα κ.ά.) και η περαιτέρω ενίσχυση του τουρισμού συγκρατούν τη διεύρυνση του ελλείμματος, ενώ οι μεταβολές των τιμών της ενέργειας παραμένουν σημαντικός παράγοντας για τη διεύρυνση ή τη συρρίκνωση του ελλείμματος. Τέλος, η αύξηση των αναγκών για εισαγωγή κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, τα επόμενα έτη, στο πλαίσιο της υλοποίησης των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενδεχομένως, να επιβαρύνουν το εμπορικό ισοζύγιο.
Πιο αναλυτικά, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, το πρωτογενές αποτέλεσμα της ΓΚ πέρασε σε θετικό έδαφος, την περίοδο 2016-2019, ως αποτέλεσμα της υλοποίησης των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, μέσω των οποίων περιορίστηκαν οι κρατικές δαπάνες και αυξήθηκαν τα αντίστοιχα έσοδα. Παράλληλα, την ίδια περίοδο, το έλλειμμα του ΙΤΣ μειώθηκε σημαντικά, στην περιοχή του 2% ως ποσοστό του ΑΕΠ, κατά μέσο όρο, από 8%, μεταξύ 2005 και 2015.
Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και η Συμβολή του Τουρισμού
Το έλλειμμα του ΙΤΣ διευρύνθηκε σημαντικά, το 2022, στα 21,2 δισ. ευρώ, από 12,3 δισ. ευρώ, το 2021 (Γράφημα 2α), καθώς η αύξηση των εισαγωγών αγαθών υπεραντιστάθμισε την αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών διαμορφώθηκε, το περασμένο έτος, σε 39,6 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 12,8 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2021, με τα 7,4 δισ. ευρώ να προέρχονται από την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου καυσίμων και τα 5,4 δισ. ευρώ από τη διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών εκτός καυσίμων. Η άνοδος, όμως, του εμπορικού ελλείμματος αντισταθμίστηκε, σε κάποιο βαθμό, από την αύξηση του πλεονάσματος στο ισοζύγιο υπηρεσιών, το 2022, στα 19,4 δισ. ευρώ, από 12,8 δισ. ευρώ, το 2021, με τη συνεισφορά του τουρισμού σε αυτό το αποτέλεσμα να είναι σημαντική, καθώς οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 68% σε ετήσια βάση, καλύπτοντας το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά 45%.
Όσον αφορά στο πρώτο επτάμηνο του έτους, το έλλειμμα του ΙΤΣ υποχώρησε σε 7 δισ. ευρώ έναντι ελλείμματος 10,6 δισ. ευρώ, το αντίστοιχο διάστημα του 2022 (Γράφημα 2β). Τούτο αποδίδεται, κυρίως, στην υποχώρηση του εμπορικού ελλείμματος (καυσίμων και αγαθών εκτός καυσίμων) και στη διεύρυνση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, με τη συνεισφορά του τουρισμού να είναι και πάλι σημαντική. Συγκεκριμένα, το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2023, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις διαμορφώθηκαν σε 10,3 δισ. ευρώ (Γράφημα 3α), υπερβαίνοντας κατά 1,7 δισ. ευρώ τις αντίστοιχες περυσινές εισπράξεις και κατά 1,2 δισ. ευρώ τις επιδόσεις του 2019, έτους-ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό. Η μεγάλη άνοδος των τουριστικών εισπράξεων, σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 3,4 δισ. ευρώ, το πρώτο επτάμηνο του έτους, είχαν ως αποτέλεσμα το ποσοστό κάλυψης του εμπορικού ελλείμματος από τις ταξιδιωτικές εισπράξεις να ανέλθει στο 57,4% έναντι 40,1%, το αντίστοιχο διάστημα του 2022, πλησιάζοντας τα ποσοστά που καταγράφονταν πριν από την πανδημική διαταραχή.
Παράλληλα, οι τουριστικές εισπράξεις ενίσχυσαν τα έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης, κατά το μεταξύ άλλων παραγόντων πρώτο επτάμηνο του έτους, τα οποία ανήλθαν σε 57,4 δισ. ευρώ έναντι 52,9 δισ. ευρώ, το ίδιο διάστημα του 2022, και 42,4 δισ. ευρώ, το 2021 (Γράφημα 3β). Σημαντική ήταν η αύξηση των εσόδων από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), καθώς διαμορφώθηκαν σε 11 δισ. ευρώ έναντι ευρώ 10,3 δισ. ευρώ και 8,2 δισ. ευρώ, το 2022 και το 2021, αντίστοιχα. Η θετική πορεία των φορολογικών εσόδων αποτυπώνεται και στην εκτέλεση του Κρατικού Προϋπολογισμού, για το πρώτο οκτάμηνο του έτους, καθώς υπερβαίνουν, έστω και οριακά, τον τεθέντα στόχο. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι πέρα από την ισχυρή οικονομική μεγέθυνση με αρωγό τις επιδόσεις του τουρισμού, καθοριστικός παράγοντας για τη μεγάλη αύξηση, την τελευταία διετία, τόσο των εσόδων από ΦΠΑ, όσο και των φορολογικών εσόδων συνολικά είναι οι πληθωριστικές πιέσεις, καθώς τα έσοδα υπολογίζονται σε ονομαστικές τιμές.
Latest News
Εργαζόμενους από τρίτες χώρες αναζητά η βιομηχανία
Τα κενά δεν εντοπίζονται σε μερικές μόνο ειδικότητες, αλλά σε όλο το εύρος θέσεων και ειδικοτήτων, τονίζει η πρόεδρος του ΣΒΕ Λουκία Σαράντη
Ο χάρτης των πληρωμών e-ΕΦΚΑ-ΔΥΠΑ - Ποιοι πάνε ταμείο
Θα καταβληθούν 75.486.131,77 ευρώ σε 57.348 δικαιούχους
Ενοικιάσεις γραφείων… με την ώρα – Οξύνονται τα προβλήματα της επαγγελματικής στέγης
Τα υψηλά μισθώματα οδηγούν πολλούς νέους αυτοαπασχολούμενους σε συγκροτήματα ημερήσιων γραφείων (workspaces), ακόμα και σε καφετέριες
Πώς η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει στα ευρωπαϊκά δεδομένα
Σχεδόν σε όλους τους δείκτες, η Ελλάδα βρίσκεται στον πάτο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τι δείχνει το crash test
Αυτή είναι η νέα ψηφιακή πλατφόρμα για τα ακαθάριστα οικόπεδα
Η νέα υπηρεσία ως μέτρο πρόληψης από τις πυρκαγιές – Θα μπορούν να γίνονται αιτήσεις καθαρισμού οικοπέδων, αλλά και καταγγελίες για τυχόν ακαθάριστα
Citi: Οι προβλέψεις για τους 6 ισχυρούς στην ευρωπαϊκή αγορά μετάλλων
Οι επιδόσεις για Mytilineos, Glencore, Norsk Hydro, Fresnillo, Boliden και Antofagasta
Ποιοι πάνε ταμείο τις επόμενες ημέρες - Οι πληρωμές από e-ΕΦΚΑ και ΔΥΠΑ
Θα καταβληθούν 75.486.131,77 ευρώ σε 57.348 δικαιούχους
Πάνω από 2 ευρώ η τιμή της αμόλυβδης στα νησιά
Τι αναμένει η αγορά για τις επόμενες ημέρες
Μικρές «ανάσες» σε λιανεμπόριο και εστίαση το Πάσχα - To επόμενο στοίχημα
Το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στον Τουρισμό και στην σεζόν που έχει ήδη ξεκινήσει
Ακρίβεια για ακόμη ενάμιση χρόνο - Οι εκτιμήσεις ΕΚΤ και αναλυτών
Το 83% των νοικοκυριών «αποχαιρετά» την αποταμίευση