ΕΕ: «Ανω – κάτω» για τη συνέχιση της οικονομικής βοήθειας στους Παλαιστινίους

Mετά την αρχική σύγχυση που επικράτησε, η Ευρωπαϊκή Ένωση οπισθοχώρησε τη Δευτέρα σε μια ανακοίνωση ότι η βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους είχε ανασταλεί ως απάντηση στην επίθεση στο Ισραήλ από τη Χαμάς, αφού οι χώρες της ΕΕ κατήγγειλαν ότι η εκτελεστική εξουσία της Ενωσης είχε ξεπεράσει τα όρια.

Η σύγχυση ξεκίνησε αφού ο Oliver Varhelyi, ανώτατος αξιωματούχος για τις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει το σύνολο της αναπτυξιακής της βοήθειας για τους Παλαιστίνιους, ύψους 691 εκατομμυρίων ευρώ.

Πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς: Το Ισραήλ υπέστη «ανεπανόρθωτη ήττα» λέει ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ

Σε μια ανάρτηση στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης X, ο Ούγγρος Varhelyi, που είναι Ευρωπαίος Επίτροπος για τη Γειτονία και τη Διεύρυνση – είπε επίσης ότι όλες οι πληρωμές «ανεστάλησαν αμέσως».

The foundations for peace, tolerance and co-existence must now be addressed.
 
Incitement to hatred, violence and glorification of terror have poisoned the minds of too many.
 
We need action and we need it now.

— Oliver Varhelyi (@OliverVarhelyi) October 9, 2023

Ο Varhelyi προτάθηκε για τη θέση αυτή από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, πιστό σύμμαχο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπένιαμιν Νετανιάχου.

Η ανακοίνωση προκάλεσε σύγχυση σε πολλές κυβερνήσεις, οι οποίες είχαν προειδοποιήσει για διακοπή της βοήθειας σε βάρος των Παλαιστινίων πολιτών και αμφισβήτησαν εάν η Επιτροπή είχε την εξουσία να λάβει μια τέτοια απόφαση.

Η κίνηση προκάλεσε επίσης έκπληξη καθώς αξιωματούχοι είχαν δηλώσει νωρίτερα την ίδια ημέρα ότι η βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους θα συζητηθεί σε έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ την Τρίτη.

Αντιδράσεις και περαιτέρω σύγχυση εντός ΕΕ

Η Ισπανία, η Πορτογαλία, το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία εξέφρασαν δημόσια ανησυχία ενώ άλλες χώρες το έκαναν παρασκηνιακά, σύμφωνα με διπλωμάτες.

«Κατανοούμε ότι δεν υπάρχει νομική βάση για μια μονομερή απόφαση αυτού του είδους από μεμονωμένο Επίτροπο και δεν υποστηρίζουμε την αναστολή της βοήθειας», δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ιρλανδίας.

Περισσότερες από πέντε ώρες μετά την ανάρτηση του Varhelyi στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση επιβεβαιώνοντας ότι είχε ξεκινήσει επείγουσα επανεξέταση της βοήθειας, αλλά επίσης ξεκαθάρισε ότι “καθώς δεν είχαν προβλεφθεί πληρωμές, δεν θα υπάρξει αναστολή πληρωμών”.

Ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ έσπειρε στη συνέχεια περαιτέρω σύγχυση, όταν είπε ότι η ΕΕ δεν θα αναστείλει τις «οφειλόμενες πληρωμές» – αμέσως μετά την ανακοίνωση της Επιτροπής που έκανε λόγο ότι δεν προβλέπονταν πληρωμές.

Η Επιτροπή αρνήθηκε να εξηγήσει τις διαφορετικές ανακοινώσεις. Ωστόσο, διευκρίνισε ότι η ανθρωπιστική βοήθεια – η οποία είναι ξεχωριστή από τα κονδύλια για την ανάπτυξη – θα συνεχιστεί.

Πρόσθεσε ότι διενεργεί την επανεξέταση για να «διασφαλίσει ότι καμία χρηματοδότηση της ΕΕ δεν επιτρέπει έμμεσα σε καμία τρομοκρατική οργάνωση να πραγματοποιήσει επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ».

Μακροχρόνια διαφωνία

Η αναταραχή στην ΕΕ αντανακλούσε τις μακροχρόνιες διαφωνίες εντός του μπλοκ των 27 μελών σχετικά με τη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστινίων, ακόμη και όταν τα μέλη της ενώθηκαν για να καταδικάσουν την επίθεση του Σαββάτου.

Η Γερμανία και η Αυστρία δήλωσαν νωρίτερα τη Δευτέρα ότι ανέστειλαν την αναπτυξιακή τους βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους, ενώ άλλες όπως η Ιταλία δήλωσαν ότι η αναστολή της βοήθειάς τους δεν ήταν αντικείμενο συζήτησης.

Η Ευρώπη είναι μία από τις κύριες πηγές βοήθειας στα κατεχόμενα από το Ισραήλ παλαιστινιακά εδάφη, όπου τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι περίπου 2,1 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια, μεταξύ των οποίων 1 εκατομμύριο παιδιά.

Η συνολική βοήθεια της ΕΕ που προοριζόταν για τον παλαιστινιακό λαό στο πλαίσιο του προϋπολογισμού του 2022 ήταν 296 εκατομμύρια ευρώ.

Ούτε η Επιτροπή της ΕΕ, η Γερμανία ή η Αυστρία έκαναν διαφοροποίηση μεταξύ της Γάζας, του παλαιστινιακού θύλακα που διοικείται από τη Χαμάς, και της πολύ μεγαλύτερης Δυτικής Όχθης που διευθύνεται από την υποστηριζόμενη από τη Δύση, Παλαιστινιακή Αρχή, με επικεφαλής τον Πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, του οποίου το κίνημα Φατάχ είναι αντίπαλος της Χαμάς.

Στη Γερμανία, η υπουργός Ανάπτυξης Svenja Schulze των Σοσιαλδημοκρατών είπε ότι επί του παρόντος δεν γίνονται πληρωμές για διμερή έργα βοήθειας καθώς το Βερολίνο επανεξέτασε τη δέσμευσή του με τα παλαιστινιακά εδάφη.

«Αυτό είναι επίσης μια έκφραση της αδιάσπαστης αλληλεγγύης μας προς το Ισραήλ», είπε σε συνέντευξη Τύπου.

Το υπουργείο Ανάπτυξης της Γερμανίας έχει διαθέσει 250 εκατομμύρια ευρώ σε αναπτυξιακά κονδύλια για διμερή έργα στα παλαιστινιακά εδάφη για αυτό και το επόμενο έτος. Δεν ανέφερε πόσα από αυτά είχε ήδη εκταμιεύσει φέτος η παλαιστινιακή πλευρά.

Οι Γερμανοί πολιτικοί τόνισαν τις τελευταίες ημέρες το καθήκον της χώρας τους απέναντι στο Ισραήλ και την ασφάλειά του, δεδομένης της ιστορικής ευθύνης για το Ολοκαύτωμα. Η ισραηλινή σημαία προβλήθηκε το βράδυ του Σαββάτου στην Πύλη του Βρανδεμβούργου του Βερολίνου.

Ωστόσο, ορισμένοι πολιτικοί τάχθηκαν κατά της απόφασης για αναστολή της βοήθειας, λέγοντας ότι η Χαμάς αλλά όχι όλοι οι Παλαιστίνιοι ήταν υπεύθυνοι για την επίθεση.

Επιπλέον, ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών που διοικείται από τους Πράσινους είπε ότι θα συνεχιστεί η εκταμίευση των 73 εκατομμυρίων ευρώ που είχε διαθέσει για τους Παλαιστίνιους – τα οποία ήταν χωριστά από τα κονδύλια του υπουργείου Ανάπτυξης και τα περισσότερα από τα οποία είχαν ήδη δαπανηθεί.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ δήλωσε ότι η χώρα αναστέλλει την αναπτυξιακή βοήθεια συνολικού ύψους περίπου 19 εκατομμυρίων ευρώ για μια σειρά από έργα.
Οι συντηρητικοί της Αυστρίας έχουν υιοθετήσει μια από τις πιο φιλο-ισραηλινές θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια. Η ισραηλινή σημαία υψώθηκε πάνω από το γραφείο της καγκελαρίας και το υπουργείο Εξωτερικών μετά την επίθεση – σοκ της Χαμάς.