Προϋπολογισμός: Ανοικτό το ενδεχόμενο για την αναθεώρηση των τιμών ενέργειας

Σκιές πολεμικών σεναρίων εμφανίζονται σε έναν ακόμα κρατικό προϋπολογισμό.

Το φόντο αυτή τη φορά είναι η σύρραξη στη Μέση Ανατολή.

Και το οικονομικό επιτελείο προετοιμάζεται για την αναθεώρηση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου, πάνω στις οποίες βασίζονται τα έσοδα και οι δαπάνες τους κράτους.

Τα τελικά μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού θα φανούν στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου, όπου και αναμένεται να κατατεθεί το τελικό σχέδιο με τις αλλαγές.

Κλειδί είναι η πορεία των εσόδων για τον Οκτώβριο, όπου εκεί θα φανούν και τα περιθώρια δημοσιονομικών ελιγμών της κυβέρνησης.

Ελληνική οικονομία: Το καυτό δίμηνο για τον προϋπολογισμό

Ο πληθωρισμός

Ως προς τον πληθωρισμό είναι αβέβαιο αν θα πιαστεί ο στόχος του κρατικού προϋπολογισμού για το 2024. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα υποχωρήσει στο 2,4% για το 2024 από 4% φέτος. Η εκτίμηση αυτή, όμως, είχε γίνει πριν από το πόλεμο τον πόλεμο στο Ισραήλ με την παραδοχή, η τιμή του βαρελιού για το αργό πετρέλαιο θα μείνει στα 80 δολάρια, του φυσικού αερίου στα 40 ευρώ η MWh και η ισοτιμία του ευρώ στο 1,1 προς 1 με το δολάριο.

Σημαντικός παράγοντας είναι η εξέλιξη του πολέμου στο Ισραήλ, με τις παροχές να πλέον αυστηρά στοχευμένες στους ευάλωτους. Αν και ο πληθωρισμός βαίνει μειούμενος οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα συνεχίζουν, με αποτέλεσμα να υπάρχει ανησυχία, ιδίως όταν βρίσκεται σε εξέλιξη ο πόλεμος στη Γάζα.

Το ράλι στις τιμές του ελαιόλαδου προβληματίζει επίσης την κυβέρνηση καθώς προσεγγίζουν τα 15 ευρώ το κιλό στα ράφια των σούπερ μάρκετ ενώ το κόστος του τενεκέ έχει αναρριχηθεί περίπου στα 180 ευρώ από τα σχεδόν 100 ευρώ, πέρσι. Εκτός του ελαιόλαδου, η παραγωγή λαχανικών και φρούτων στην Ελλάδα υστέρησε φέτος σε ποσότητα και ποιότητα λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ συνολικά η κατηγορία των τροφίμων «έτρεξε» με 9,4% τον Σεπτέμβριο του 2023 σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν, την ίδια στιγμή που ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 1,6%.

Αλλαγές σε μεγέθη

Τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat για την Ελλάδα δείχνουν ότι ο πληθωρισμός άλλαξε τροχιά και ανήλθε στο 3,9%, αυξημένος έναντι του Σεπτεμβρίου που είχε κλείσει στο 2,4%. Από την άλλη, υποχώρησε στο 2,9% ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη τον Οκτώβριο από 4,3% που ήταν τον Σεπτέμβριο, το χαμηλότερο ποσοστό εδώ και δύο χρόνια.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου, τα καθαρά έσοδα αυξήθηκαν από 62,1 δισ. Ευρω πέρσι σε 65,2 δισ. Ευρώ , ενω το ΑΕΠ αυξήθηκε από τα 183 δισ. το 2019 σε 224 δισ. ΑΕΠ εφέτος και του χρόνου με 235 δισ. ΑΕΠ.

Ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται ότι θα φτάσει εφέτος στο 2,3%. Να σημειωθεί ότι για την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023 το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 48.296 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μικρή αύξηση κατά 23 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Τα κλειδιά για έξτρα δημοσιονομικό από το 2024

Από τη κυβέρνηση έχουν στείλει σήμα ότι το έξτρα χρήματα από τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής το οποίο θα μπεί στα κρατικά ταμεία θα μοιραστεί στην κοινωνία. Το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει ότι από το νέο σύστημα φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών έρχονται έσοδα 874 εκατ. ευρώ, ενώ το τελικό ποσό μετά την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος θα είναι της τάξης των 606 εκατ. ευρώ ετησίως.

Αυτό το ποσό, σύμφωνα με την κυβέρνηση και στελέχη, θα διατεθεί προς την κοινωνία, είτε μέσω επιδοματων προς όσους το έχουν ανάγκη και προς την Παιδεία και την Υγεία. Έτσι, η τελική κατεύθυνσή τους αναμένεται να καταγραφεί στον κρατικό προϋπολογισμό και στο τελικό σχέδιο για το 2024, το οποίο θα ψηφιστεί κοντά στα Χριστούγεννα. Το σχέδιο αναμένεται να έχει καποιες αλλαγές και θα υπάρξουν αναθεωρήσεις, ως προς τα έσοδα, αλλά και ενδεχομενως ως προς τον πληθωρισμό του 2024, εξαιτίας και των εξελίξεων στο μεσανατολικό.

Οι μεγάλες προκλήσεις και η Θεσσαλία

Δείκτης για την πορεία της οικονομίας είναι οι εξαγωγές της βιομηχανίας, που αποτελούν σταθερά πάνω από το 80% των ελληνικών εξαγωγών αγαθών (Ιούλιος 2023: 88%). Τα στοιχεία δείχνουν ότι μειώθηκαν τον Ιούλιο κατά 5,6% σε ετήσια βάση, ενώ τον Αύγουστο οι συνολικές εξαγωγές αγαθών της χώρας μειώθηκαν κατά 24,5%, με τις εξαγωγές εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών να καταγράφουν ηπιότερη μείωση, της τάξης του 14,3%.

Μελέτη της Alpha Bank σημειώνει ότι, σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 0,8% το 2023 και κατά 1,4% το 2024, έναντι προηγούμενων προβλέψεων για αύξηση κατά 1% και 1,7%, αντίστοιχα. Ειδικά για τη γερμανική οικονομία, την «ατμομηχανή», όπως χαρακτηρίζεται, της Ευρωζώνης, η πρόβλεψη της ΕΕ είναι ότι το τρέχον έτος θα βρεθεί σε ύφεση, με το ΑΕΠ της να μειώνεται κατά 0,4% σε ετήσια βάση και να ανακάμπτει το επόμενο έτος κατά 1,1%.Οι προκλήσεις πάντως είναι σημαντικές για την ελληνική οικονομία το 2024, καθώς στη γενικότερη τάση επιβράδυνσης προστίθενται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η οποία έκρουσε εμφατικό σήμα κινδύνου με τις πλημμύρες από την κακοκαιρία Daniel να πλήττουν σχεδόν το 20% της Θεσσαλίας – περιφέρεια η οποία καλύπτει το 6% των ελληνικών εξαγωγών (με περίπου €2 δις εξαγωγές ετησίως).

Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, η κρισιμότητα της συνεισφοράς της εστιάζεται κυρίως στα υψηλά (και διαχρονικά αυξανόμενα) μερίδιά της στις εξαγωγές αγροδιατροφής και μετάλλων (14% και 8%, αντίστοιχα) – τα οποία φτάνουν το 44% για τα γαλακτοκομικά και το ⅓ για το βαμβάκι. Σημειώνουμε ότι η Θεσσαλία παράγει περίπου το 20% των ζωοτροφών και του γάλακτος, προσφέροντας έτσι πρώτη ύλη σε συγγενείς κλάδους αγροδιατροφής άλλων περιφερειών.