ΗΠΑ: Ποιος ήταν ο πανίσχυρος διπλωμάτης, σύμβουλος και «γεράκι» Χένρι Κίσινγκερ

Ο Χένρι Κίσινγκερ, ίσως ο πιο αμφιλεγόμενος νικητής του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης και ισχυρός διπλωμάτης του οποίου η υπηρεσία υπό δύο προέδρους άφησε ανεξίτηλο σημάδι στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, πέθανε την Τετάρτη, σύμφωνα με την Kissinger Associates Inc.

Ο Κίσινγκερ πέθανε στο σπίτι του στο Κονέκτικατ σε ηλικία 100 ετών, δήλωσε η Kissinger Associates. Ο Κίσινγκερ ήταν ενεργός ακόμα και μετά τα 100, παρακολουθώντας συναντήσεις στον Λευκό Οίκο, εκδίδοντας ένα βιβλίο για τα στυλ ηγεσίας και καταθέτοντας ενώπιον μιας επιτροπής της Γερουσίας για την πυρηνική απειλή που θέτει η Βόρεια Κορέα.

Τον Ιούλιο του 2023 πραγματοποίησε μια αιφνιδιαστική επίσκεψη στο Πεκίνο για να συναντήσει τον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping.

Οι επιτυχίες του, είχαν τα δικά τους σκοτεινά σημεία

Στη δεκαετία του 1970, είχε ρόλο σε πολλά από τα παγκόσμια γεγονότα της δεκαετίας που άλλαξαν την εποχή, ενώ υπηρετούσε ως υπουργός Εξωτερικών υπό τον Ρεπουμπλικανό Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον.

Οι προσπάθειες του γερμανικής καταγωγής Εβραίου πρόσφυγα οδήγησαν στο διπλωματικό άνοιγμα της Κίνας, στις συνομιλίες ορόσημο ΗΠΑ-Σοβιετικής Ένωσης για τον έλεγχο των όπλων, στην επέκταση των δεσμών μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του και στην Ειρηνευτική Συμφωνία του Παρισιού με το Βόρειο Βιετνάμ.

Η βασιλεία του Κίσινγκερ ως κύριος αρχιτέκτονας της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ μειώθηκε με την παραίτηση του Νίξον το 1974. Ωστόσο, συνέχισε να είναι διπλωματική δύναμη υπό τον Πρόεδρο Τζέραλντ Φορντ και να προσφέρει ισχυρές απόψεις σε όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Το μυστικό σύστημα μαγνητοφώνησης του Νίξον στον Λευκό Οίκο απαθανάτισε τις θερμές ευχαριστίες της πρωθυπουργού του Ισραήλ Γκόλντα Μέιρ για τον τρόπο που εκείνος και ο Κίσινγκερ είχαν συμπεριφερθεί στη χώρα της για την Αραβο-Ισραηλινή ειρήνη του 1973.

Αλλά μετά την αποχώρησή της, οι κασέτες αποκάλυψαν μια πιο σκοτεινή Realpolitik. Ούτε ο Κίσινγκερ ούτε ο Νίξον είχαν καμία πρόθεση να ασκήσουν πίεση στη Σοβιετική Ένωση για να επιτρέψουν στους Ρώσους Εβραίους να αναζητήσουν μια νέα ζωή στο Ισραήλ. «Η μετανάστευση των Εβραίων από τη Σοβιετική Ένωση δεν είναι στόχος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής», είπε ο Κίσινγκερ. «Και αν βάζουν Εβραίους σε θαλάμους αερίων στη Σοβιετική Ένωση, δεν είναι αμερικανική ανησυχία. Ίσως μια ανθρωπιστική ανησυχία» καταγράφηκε να λέει ο ένρι Κίσσινγκερ.

Από τους πιο επιδραστικούς συμβούλους και υπουργούς Εξωτερικών, συμμετείχε σε πολέμους δικτατορίες και συνολικά στην στρατιωτική αυτοκρατορία των ΗΠΑ.

Κάποια από τα πολλά μελανά σημεία στην ζωή του

Ενώ πολλοί χαιρέτησαν τον Κίσινγκερ για τη μεγάλη του αντίληψη και την ευρεία γνώση και εμπειρία του, άλλοι τον χαρακτήρισαν εγκληματία πολέμου για την υποστήριξή του στις αντικομμουνιστικές δικτατορίες, ειδικά στη Λατινική Αμερική όπως στην Χιλή για παράδειγμα, αλλά και στην Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ έκαναν τα στραβά μάτια σε πολύ σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως μέρος της «ρεαλιστικής τους πολιτικής».

Στα τελευταία του χρόνια, τα ταξίδια του περιορίζονταν από προσπάθειες άλλων εθνών να τον συλλάβουν ή να τον ανακρίνουν για την προηγούμενη εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.

Το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 1973 – που απονεμήθηκε από κοινού για την συμφωνία ειρήνης ΗΠΑ- Β.Βιετνάμ στον Le Duc Tho του Βορείου Βιετνάμ, ο οποίος το απέρριψε, ήταν ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ποτέ. Δύο μέλη της επιτροπής Νόμπελ παραιτήθηκαν λόγω της επιλογής και προέκυψαν ερωτήματα σχετικά με τον μυστικό βομβαρδισμό των ΗΠΑ στην Καμπότζη.

Μπορεί να ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με το Βόρειο Βιετνάμ, αλλά συμφώνησε με τον Νίξον για μυστικούς βομβαρδισμούς στην ουδέτερη Καμπότζη – σε μια προσπάθεια να στερήσει από τους κομμουνιστές στρατεύματα και προμήθειες.

Η πολιτική είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον 50.000 αμάχων. και η αποσταθεροποίηση της χώρας οδήγησε στον εμφύλιο πόλεμο της Καμπότζης και στο βάναυσο καθεστώς του Πολ Ποτ.

Από την επίσκεψή του στον Κινέζο πρόεδρο Σι.

Σύμφωνα με το Reuters, ο Φορντ αποκάλεσε τον Κίσινγκερ «υπερυπουργό Εξωτερικών», αλλά σημείωσε επίσης την τσιμπήματα και την αυτοπεποίθησή του, κάτι που οι επικριτές ήταν πιο πιθανό να αποκαλούν παράνοια και εγωισμό.

Τα εγκλήματα στην Χιλή

Η εκλογή του μαρξιστή Σαλβαδόρ Αλιέντε ως προέδρου της Χιλής,προβλημάτισε τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η νέα κυβέρνηση ήταν φιλοκουβανέζικη και εθνικοποίησε αμερικανικές εταιρείες. Η CIA πραγματοποίησε μυστικές επιχειρήσεις στη Χιλή, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τις ομάδες της αντιπολίτευσης να ανατρέψουν τη νέα κυβέρνηση. Ο Κίσινγκερ προήδρευσε της επιτροπής που ενέκρινε τη δράση.

«Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να σταθούμε δίπλα και να παρακολουθήσουμε μια χώρα να γίνεται κομμουνιστική λόγω της ανευθυνότητας του λαού της», είπε. «Τα ζητήματα είναι πολύ σημαντικά για να αφεθούν οι Χιλιανοί ψηφοφόροι να αποφασίσουν μόνοι τους».

Τελικά, ο στρατός παρενέβη. και ο Αλιέντε πέθανε σε ένα βίαιο πραξικόπημα που είδε τον στρατηγό Πινοσέτ να καταλαμβάνει την εξουσία. Πολλοί από τους στρατιώτες του αποδείχθηκε ότι είχαν πληρωθεί από τη CIA.

Τα μετέπειτα χρόνια, ο ίδιος ο Κίσινγκερ θα διώκονταν από διάφορα δικαστήρια που θα ερευνούσαν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους θανάτους ξένων υπηκόων υπό το στρατιωτικό καθεστώς.

Henry Kissinger pressed President Nixon to overthrow the democratically elected Allende government in Chile. In 1976, Kissinger told dictator Pinochet: «We want to help, not undermine you. You did a great service to the West in overthrowing Allende.» pic.twitter.com/zV9p135dCC

— Benjamin Alvarez (@BenjAlvarez1) November 30, 2023

Ο Κίσινγκερ, αφοσιωμένος στην πολιτική, ήταν επιφυλακτικός σε προσωπικά ζητήματα, αν και κάποτε είπε σε έναν δημοσιογράφο ότι έβλεπε τον εαυτό του ως ήρωα καουμπόη, που έφευγε μόνος του.

Έφυγε μόνος του.

Πηγές: Reuters, BBC