Ακρίβεια: Ποιες κατηγορίες προϊόντων επιβαρύνθηκαν περισσότερο από το shrinkflation [γράφημα]

Το φαινόμενο που πήρε μεγάλη δημοσιότητα στη Βρετανία το 2016, για τις εταιρείες αποτελεί τρόπο για να διατηρήσουν υψηλά περιθώρια λειτουργικών κερδών, οι καταναλωτές τίθενται σε διαρκή… επαγρύπνηση και οι δημόσιες στατιστικές υπηρεσίες πονοκεφαλιάζουν. Είναι το γνωστό, στους περισσότερους πλέον, shrinkflation, από τη σύνθεση των αγγλικών λέξεων shrink (συρρικνώνω), και inflation (πληθωρισμός).

Skimpflation: H ύπουλη μορφή του shrinkflation

Πρόκειται για την «αθόρυβη» μείωση του μεγέθους των συσκευασιών και της ποσότητας -ορισμένες, δε, φορές και της ποιότητας- των προϊόντων, χωρίς ορατή αύξηση της τιμής ένεκα πληθωρισμού, αλλά με σταθερή… αξία τον επιχειρηματικό στόχο της διατήρησης του μεριδίου της αγοράς και του μέγιστου δυνατού κέρδους για την εταιρεία και τους μετόχους της.

Το μάθαμε και στην Ελλάδα για τα καλά. Βιωματικά. Στην τελευταία πληθωριστική έξαρση έγινε η λέξη της μόδας. Η -λίγο μεγαλύτερη- μαμά μας μπορεί να μην ξέρει τον όρο αγγλιστί, αλλά εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο επιστρέφει έξαλλη από το σούπερ μάρκετ διαπιστώνοντας ότι πέρα από την ακρίβεια, κάθε τόσο μικραίνουν οι συσκευασίες ή το περιεχόμενο σε βασικά προϊόντα.

Το «concept» λίγο-πολύ έχει ως εξής: ένα πιο ακριβό προϊόν μπορεί να αποκλειστεί από τους αγοραστές, αλλά ένα πακέτο τσιπς με ελαφρώς μικρότερο περιεχόμενο και την ίδια τιμή είναι ένας πιο «ύπουλος» τρόπος να «ρίξεις» τον καταναλωτή. Εν ολίγοις οι αγοραστές είναι πολύ πιο ευαίσθητοι στο να δουν μια τιμή που είναι υψηλότερη από ό, τι ένα πακέτο που είναι λίγο μικρότερο, αλλά διατηρεί την τιμή του.

Ποιοι είναι λοιπόν οι κύριοι ένοχοι;

Ο αμερικανός δημοκρατικός γερουσιαστής Μπομπ Κέισι ζήτησε από το Bureau of Labor Statistics, την ομοσπονδιακή υπηρεσία που συλλέγει τα στοιχεία για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή στις ΗΠΑ, τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει σχετικά με το ποια προϊόντα έχουν επηρεαστεί περισσότερο από το «κόλπο» του shrinkflation. Τα όσα δημοσιοποίησε ο Κέισι αποκαλύπτουν ότι αρκετά είδη καθημερινής οικιακής χρήσης έχουν πράγματι συρρικνωθεί.

Εάν σας φαίνεται ότι ιδίως προϊόντα όπως ο καφές και τα προϊόντα ζύμης γίνονται μικρότερα και ακριβότερα ή ότι τελειώνουν πιο γρήγορα οι χαρτοπετσέτες και το χαρτί υγείας, δεν κάνετε λάθος. Πράγματι, τα χαρτικά για οικιακή χρήση σημειώνουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών από την «πληθωριστική συρρίκνωση».

Σύμφωνα με τη λίστα της αρμόδιας ομοσπονδιακής υπηρεσίας, οι τιμές των χαρτικών οικιακής χρήσης, όπως χαρτοπετσέτες, χαρτί υγεία κ.ά, επιβαρύνθηκαν περισσότερο από τις αλλαγές στο μέγεθος της συσκευασίας και συγκεκριμένα 10,3%. Τα σνακς κατά 9,8%, τα προϊόντα καθαρισμού σπιτιού 7,3%, ο καφές 7,2%, τα προπαρασκευασμένα κατεψυγμένα τρόφιμα 4%.

Είναι ακόμη χαρακτηριστικό ότι, με βάση τα ίδια στοιχεία, η τιμή ανά μονάδα προϊόντος για τα χαρτικά με την αλλαγή στη συσκευασία αυξήθηκε κατά 34,9% για τον καταναλωτή, ενώ χωρίς αυτή την πρακτική η αύξηση θα ήταν 31,2% . Δηλαδή, στην πραγματικότητα ο καταναλωτή πλήρωσε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση στην τιμή, γιατί αγοράζει λιγότερο προϊόν.

Παλιό το κόλπο

Το shrinkflation δεν είναι μια νέα πρακτική, όπως αναφέρει μια έκθεση από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα του Σεντ Λούις. Για παράδειγμα οι συσκευασίες παγωτού συρρικνώνονται εδώ και χρόνια, αρχής γενομένης από το 2008, σύμφωνα με το BBC.

Το ίδιο συμβαίνει με τα κουτιά καφέ, τα οποία από τη δεκαετία του 1980 άρχισαν να… χωρούν μικρότερη ποσότητα προϊόντος και ακόμη περισσότερο το 2003, σύμφωνα με το CBS News.

Και, όπως ενημερώνει η έρευνα της Fed, δεν είναι παράνομο να μικραίνουν οι εταιρείες τα προϊόντα τους, απλώς πρέπει να αναφέρουν με ακρίβεια την ποσότητα του περιεχομένου. Ό, τι, δηλαδή, ισχύει και στην Ευρώπη.

Γιγαντώνονται τα εταιρικά κέρδη

«Αυτές οι αλλαγές έχουν συχνά σκοπό να συγκαλύψουν το πραγματικό γεγονός ότι οι οικογένειες αγοράζουν λιγότερα [προϊόντα] για τα ίδια χρήματα», αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο αμερικανός γερουσιαστής, ο οποίος κάνει λόγο για απληστία, καταλήγοντας πως με αυτόν τον τρόπο οι οικογένειες παίρνουν λιγότερο προϊόν και οι επιχειρήσεις αποκομίζουν μεγαλύτερα κέρδη.

Ο ίδιος παραθέτει τη σύγκριση μεταξύ πληθωρισμού και εταιρικών κερδών σύμφωνα με την οποία ενώ ο συνολικός πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 14% από τον Ιούλιο του 2020 έως τον Ιούλιο του 2022, τα εταιρικά κέρδη αυξήθηκαν κατά 74% την ίδια περίοδο – πέντε φορές ταχύτερα από τον πληθωρισμό. «Στην πραγματικότητα, η έρευνα της Fed δείχνει ότι το 41% του πληθωρισμού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οφειλόταν αποκλειστικά σε μεγαλύτερα εταιρικά κέρδη», σχολιάζει. ο Κέισι.

Οταν αραίωσαν οι… κορυφές της Toblerone

Οι θαυμαστές της Toblerone εξεγέρθηκαν στη Βρετανία όταν το 2016 η εταιρεία διεύρυνε τα κενά μεταξύ των «κορυφών» μιας από τις μπάρες σοκολάτας της. Η «μαμά» Mondelez επικαλέστηκε τότε το αυξανόμενο κόστος των συστατικών για την επιβολή των αλλαγών, γεγονός το οποίο μείωσε το βάρος της μπάρας που πωλούνταν από τους λιανοπωλητές με έκπτωση.

Και, εάν σε αυτή την περίπτωση έγινε εύκολα αντιληπτή η μείωση της ποσότητας, με τις σχετικές φωτογραφίες να κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο, σε άλλες περιπτώσεις οι καταναλωτές απλώς αγόραζαν μικρότερες ποσότητες, ιδίως σε προϊόντα όπου το βασικό στοιχείο είναι η εμπιστοσύνη προς το συγκεκριμένο brand.

Και αυτό γιατί συνήθως πάμε να αγοράσουμε «ένα πακέτο» ή «ένα κουτί» από ένα προϊόν που προτιμάμε και όχι μια ποσότητα σε γραμμάρια. Ούτε εξετάζουμε το μήκος (ή το πάχος) στο ρολό χαρτί υγείας ή κουζίνας που αγοράσαμε. Τουλάχιστον όχι μέχρι πρόσφατα…