«Διατηρώ»: Σπάει στα δύο το πρόγραμμα επιδότησης για την αποκατάσταση διατηρητέων κτιρίων

Στα δύο θα «σπάσει» τελικά το πρόγραμμα «Διατηρώ», το οποίο είχε εξαγγελθεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) στα τέλη του 2020, αλλά ακόμη δεν έχει μπει σε ράγες υλοποίησης.

Όπως αναφέρει στον ΟΤ ανώτατο στέλεχος του υπουργείου,  έχει αποφασιστεί η… διχοτόμησή του προκειμένου να προχωρήσει, σε πρώτη φάση, πιθανώς τις αρχές Ιουνίου, ένα «μίνι» πρόγραμμα 40 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των αναγκών αποκατάστασης  αξιόλογων ιστορικών, διατηρητέων, αλλά και ετοιμόρροπων κτισμάτων, τα οποία ανήκουν ιδιοκτησιακά σε φορείς του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Δηλαδή δεν θα μπορούν να υπαχθούν στο πρόγραμμα κτίρια στα οποία στεγάζονται δημόσιες υπηρεσίες, αλλά ανήκουν σε ιδιώτες.

διαΝΕΟσις: Κείμενο πολιτικής για αποκατάσταση και επανάχρηση διατηρητέων

Τα ιδιωτικά κτίρια

Για τα ιδιωτικά κτίρια, θα ακολουθήσει αργότερα ένα πρόγραμμα άλλων 40 εκατ. ευρώ, δίχως ακόμη να προσδιορίζεται με ακρίβεια η ημερομηνία έναρξης. Τα δύο προγράμματα θα λειτουργούν σαν «συγκοινωνούντα» δοχεία. Δηλαδή, όπως επισημαίνει παράγοντας του ΥΠΕΝ, στην περίπτωση που δεν απορροφηθούν όλοι οι πόροι σε έργα αποκατάστασης δημοσίων κτιρίων, τα κονδύλια θα μεταφερθούν στο «Διατηρώ» των ιδιωτικών.

«Ανοίγοντας την πρώτη πρόσκληση για τα δημόσια κτίρια θα φανεί το ενδιαφέρον και η ετοιμότητα των φορέων για την υπαγωγή στο πρόγραμμα, αλλά και η ωριμότητα των έργων, ώστε να δοθούν οι χρηματοδοτήσεις.  Αν δεν υπάρχει ενδιαφέρον τα κονδύλια θα περάσουν στο πρόγραμμα για τα ιδιωτικά», εξηγεί η ίδια πηγή.

Τα δημόσια κτίρια

Αυτήν την περίοδο γίνεται επεξεργασία του «οδηγού» που θα περιλαμβάνει  τον προσδιορισμό των ωφελούμενων κτιρίων, των επιλέξιμων παρεμβάσεων, του ποσοστού επιδότησής τους, του χρόνου ολοκλήρωσης των εργασιών κλπ. Μένει να διασαφηνιστεί εάν στις επιλέξιμες δαπάνες θα περιληφθούν και  στερεωτικές εργασίες καθώς σήμερα σημαντικό ποσοστό του ιστορικού κτιριακού αποθέματος των πόλεων (κηρυγμένα μνημεία, διατηρητέα και τα αξιόλογα κτίρια σε ιστορικούς τόπους και παραδοσιακούς οικισμούς) κινδυνεύουν να καταρρεύσουν.

«Προτεραιότητά μας είναι να προστατευτούν αξιόλογα κτίρια. Θα συνεκτιμηθεί εάν οι επιδοτήσεις θα κατευθυνθούν σε κτίρια με στατική επάρκεια, ή εάν θα δοθούν κονδύλια και για την ενίσχυση της στατικής επάρκειας.  Υπάρχουν πολλά διλήμματα.  Για παράδειγμα, αξίζει να επιδοτηθεί με ένα μικρό ποσό ένα κτίριο με στατική επάρκεια και μικρότερη πολιτιστική αξία ή με ένα μεγαλύτερο ποσό ένα σημαντικό κτίριο με προβλήματα στατικής επάρκειας; Αν διαθέταμε μεγαλύτερο προϋπολογισμό δεν θα είχαμε τέτοια διλήμματα. Σε κάθε περίπτωση δεν θα σπαταληθούν κονδύλια σε κτίρια που αύριο θα πέσουν», σημειώνει στέλεχος του ΥΠΕΝ.

Η μελέτη

Στις αρχές Φεβρουαρίου ανατέθηκε από το υπουργείο και μελέτη για τη διερεύνηση του κτιριακού αποθέματος και την ανάδειξη δυνατοτήτων αξιοποίησης και επανάχρησης διατηρητέων κτιρίων και παραδοσιακών συνόλων,  με ιδιαίτερη βαρύτητα σε ακίνητα που ανήκουν σε φορείς του δημόσιου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα, και ορίζοντα ολοκλήρωσης μόλις δύο μήνες.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, ο αρχικός σχεδιασμός του «Διατηρώ» περιελάμβανε ένα ενιαίο πρόγραμμα , προϋπολογισμού  450 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το αίτημα  χρηματοδότησης που υποβλήθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας   ήταν για ένα ποσό 200 εκατ. ευρώ, αλλά και πάλι το πρόγραμμα δεν περιελήφθη στην τελική λίστα των έργων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο και έτσι αναζητήθηκαν άλλες πηγές. Τελικά ο προϋπολογισμός του «προσγειώθηκε» στα  80 εκατ. ευρώ (από το ΕΣΠΑ), ποσό που σίγουρα δεν αρκεί για τις ανάγκες αποκατάστασης της σημαντικής κτιριακής υποδομής των πόλεων, η οποία καταρρέει.

Οι ιδιοκτήτες

Σήμερα, οι ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων, στην πλειονότητά τους, αδυνατούν να τα συντηρήσουν και να τα αποκαταστήσουν, γεγονός που τα οδηγεί σε εγκατάλειψη και επιδείνωση της στατικής τους επάρκειας σε βαθμό που καταλήγουν επικίνδυνα για την ανθρώπινη ζωή.  Όπως αναφέρεται σε επιστολή που είχαν αποστείλει στον πρωθυπουργό   πριν από έναν χρόνο 11 ελληνικές και διεθνείς οργανώσεις και φορείς πολιτών, το πρόγραμμα «Διατηρώ»  για να βοηθήσει αποτελεσματικά τούς ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων σε όλη την χώρα θα έπρεπε να έχει προϋπολογισμό  τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ.