Αποθήκευση CO2: Στα σκαριά τα πρώτα έργα αποθήκευσης από Energean και ΔΕΣΦΑ

Εντός του 2024 αναμένεται να κλείσουν οι εκκρεμότητες – ρυθμιστικές και χρηματοδοτικές – ώστε να προχωρήσουν και στην Ελλάδα τα πρώτα έργα αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από τον Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) και την Energean.

Εξειδικευμένο τύπο πλοίου για μεταφορά CO2 σχεδίασαν η Capital και η Hyundai Heavy Industries

Ουσιαστικά πρόκειται για projects που εφαρμόζουν τεχνολογίες δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης άνθρακα (Carbon Capture, Utilization and Storage – CCUS). Με απλά λόγια, αφορούν τη δέσμευση του CO2 από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή τις μονάδες παραγωγής ενέργειας όπου εκπέμπεται, τη συμπίεσή του και τη μεταφορά του σε φυσικούς γεωλογικούς σχηματισμούς της χώρας, κατάλληλους για αποθήκευση.

Σε εξέλιξη

Το έργο «Prinos CO2 Storage» είναι το μοναδικό που σήμερα αναπτύσσεται στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ συνολικά στον ευρωπαϊκό Νότο μόνο τρία τέτοια σχέδια, σε Πρίνο, Ραβένα, Πυρηναία, βρίσκονται σε εξέλιξη. Το ελληνικό project έχει ενταχθεί στην 6η λίστα των ευρωπαϊκών Εργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), ενώ το επόμενο διάστημα αναμένεται ότι θα βγει και η οριστική απόφαση της Κομισιόν που θα «ξεκλειδώσει» τη χρηματοδότησή του (η προκοινοποίηση του σχήματος στήριξης έχει γίνει τον περασμένο Ιούνιο). Ο προϋπολογισμός του έργου είναι άνω των 1,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 600 εκατ. ευρώ αφορούν το τμήμα του ΔΕΣΦΑ και τα υπόλοιπα της Energean.

Ο σχεδιασμός της Energean περιλαμβάνει την κατασκευή αποθήκης σε εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου, με δυναμικότητα απορρόφησης 2,5 με 3 εκατ. τόνων CO2 κατ’ έτος σε πλήρη λειτουργία. Η πρώτη φάση, για δυναμικότητα περίπου 1 εκατ. τόνων ετησίως, θα ολοκληρωθεί έως το τέλος

του 2025 και η δεύτερη φάση της πλήρους δυναμικότητας ως τα τέλη του 2027. Τα επόμενα βήματα αφορούν την ανάθεση της δεύτερης φάσης της μελέτης για το υπέδαφος, τη διεθνή διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, τη λήψη της άδειας αποθήκευσης (σήμερα διαθέτει ερευνητική άδεια που λήγει τον ερχόμενο Αύγουστο για τις μελέτες ανάπτυξης της υποδομής) ώστε να ληφθεί εντός του έτους η τελική επενδυτική απόφαση.

Για την κατασκευή της αποθήκης στον Πρίνο έχει δεσμευθεί επιδότηση της τάξεως των 150 εκατ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Είναι αξιοσημείωτο ότι για την αποθήκη έχουν υπογραφεί οκτώ μη δεσμευτικά MoU για χρήση της υποδομής από ελληνικές αλλά και ξένες βιομηχανίες γειτονικών χωρών (Ιταλίας, Κροατίας και Βουλγαρίας).

Παράλληλα, κεφάλαια 75 εκατ. ευρώ έχουν εξασφαλιστεί από το REPowerEU για τη δημιουργία από τον ΔΕΣΦΑ του Project «Apollo CO2». Το έργο περιλαμβάνει ένα νέο δίκτυο αγωγών μεταφοράς CO2, το οποίο θα ξεκινά από τα σύνορα της Αττικής με τη Βοιωτία, θα διασχίζει το Λεκανοπέδιο προς τον Νότο και αρχικά θα συλλέγει ρύπους σε αέρια μορφή, από τσιμεντοβιομηχανίες και διυλιστήρια. Σε εγκατάσταση στην περιοχή της Ρεβυθούσας, το CO2 θα υγροποιείται, θα φορτώνεται σε πλοία και θα οδηγείται στην αποθήκη του Πρίνου ή μελλοντικά σε άλλους αποθηκευτικούς χώρους που θα αναπτυχθούν.

Το 70% των ρύπων

Στην εμβέλεια του έργου, όπως αναφέρει στο «Βήμα» ο διευθυντής στρατηγικής και ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ κ. Μιχάλης Θωμαδάκης, βρίσκονται ρυπαντές που εκπέμπουν περί τους 11 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως, δηλαδή περίπου το 70% των συνολικών ρύπων της Ελλάδος. Εως σήμερα, σύμφωνα με τον ίδιο, έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες σκοπιμότητας, ωστόσο ο τελικός σχεδιασμός του έργου θα εξαρτηθεί και από τη συμμετοχή της βιομηχανίας.

Σε κάθε περίπτωση, η τελική επενδυτική απόφαση θα ληφθεί στις αρχές του 2025, η οποία θα εξαρτηθεί και από τη χρηματοδότηση. Εκτός από τα 75 εκατ. ευρώ που έχουν εξασφαλιστεί από REPowerEU, το επόμενο διάστημα θα υποβληθούν αιτήσεις σε χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ, όπως το Innovation Fund ή το Connecting Europe Facility. Μέχρι στιγμής, ενδιαφέρον για χρήση της υποδομής έχουν εκδηλώσει οι δύο τσιμεντοβιομηχανίες του Τιτάνα και του Ηρακλή και οι HELLENiQ Energy και Motor Oil για τα δύο διυλιστήρια της Ελευσίνας, τέσσερις όμιλοι που αναπτύσσουν παράλληλα και τα δικά τους πλάνα για μονάδες δέσμευσης CO2.