Βενεζουέλα: Σπεύδει να εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ιράν ενόψει αμερικανικών κυρώσεων

Το Ιράν και η Βενεζουέλα προσπαθούν να ανασυστήσουν μια πετρελαϊκή συμμαχία που το προηγούμενο διάστημα είχε ατονίσει και υποβαθμιστεί σε μεγάλο βαθμό, καθώς η νοτιοαμερικανική χώρα έμεινε πίσω στις ανταλλαγές πετρελαίου που είχαν ενισχύσει τις εξαγωγές αργού και βοήθησαν στον περιορισμό των εγχώριων ελλείψεων καυσίμων.

Η αναμενόμενη επιστροφή του καθεστώτος κυρώσεων των ΗΠΑ στον πετρελαϊκό κλάδο της Βενεζουέλας, από τον Απρίλιο, θα καταστήσει τη συμμαχία με το Ιράν κρίσιμη για τη διατήρηση του ενεργειακού τομέα που υστερεί. Η Ουάσιγκτον πέρυσι χαλάρωσε προσωρινά τις κυρώσεις στην υπόσχεση της Βενεζουέλας να χαλαρώσει το καθεστώς υπό το οποίο θα διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν ακόμα δρομολογηθεί.

Μπόρις Τζόνσον: Το μυστικό ταξίδι στη Βενεζουέλα, η συνάντηση με Μαδούρο και οι αντιδράσεις

Ωστόσο η κατάσταση έχει ζορίσει σημαντικά για τη Βενεζουέλα. Μια ανασκόπηση των δεδομένων ναυτιλίας και των εγγράφων από την εταιρεία πετρελαίου της Βενεζουέλας, PDVSA, δείχνει ότι η Βενεζουέλα έμεινε πίσω στις πληρωμές προς το Ιράν, ένα έλλειμμα που επιδεινώθηκε όταν οι ΗΠΑ άρχισαν να εκδίδουν άδειες στα τέλη του 2022. Αυτές οι εξουσιοδοτήσεις ώθησαν την κρατική εταιρεία να εκχωρήσει εκ νέου φορτία που είχαν αρχικά σχεδιαστεί για το Ιράν σε πελάτες που πληρώνουν μετρητά.

Για να σώσει τη συνεργασία, η Βενεζουέλα σπεύδει να εκπληρώσει τους όρους της τριετούς συμφωνίας που περιλαμβάνει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε ανταλλαγές πετρελαίου και συμβόλαια. Η χώρα προσπαθεί να διευθετήσει το εκκρεμές χρέος επιταχύνοντας τις παραδόσεις βαρέων φορτίων αργού και καυσίμων στο Ιράν.

Η Βενεζουέλα προσπαθεί επίσης να επαναδιαπραγματευτεί δεκάδες ημιτελή έργα, από τη γεωργία μέχρι την κατασκευή αυτοκινήτων, προτού ο Ιρανός Πρόεδρος Εμπραχίμ Ραϊσί επισκεφθεί το Καράκας τους επόμενους μήνες, σύμφωνα με πηγές του Reuters.

Δύο προηγούμενες ιρανικές αντιπροσωπείες που ταξίδεψαν στη Βενεζουέλα από τα μέσα του 2023 έφυγαν χωρίς να έχουν ανακοινωθεί σημαντικές συμφωνίες, με την υπόσχεση ότι η Βενεζουέλα θα καλύψει τις πληρωμές.

«Παρά τις προκλήσεις, ιδίως όσον αφορά τις πληρωμές από τη Βενεζουέλα, και τα δύο κράτη παραμένουν αποφασιστικά στη δέσμευσή τους να ενισχύσουν τη σχέση τους και να ενισχύσουν την ενεργειακή τους εταιρική σχέση απέναντι στην αμερικανική πίεση», δήλωσε ανώτερος Ιρανός αξιωματούχος.

Ο υπουργός Πετρελαίου της Βενεζουέλας, Πέδρο Τελετσέα, αναγνώρισε τον Φεβρουάριο την φθορά στη σχέση των δύο κρατών, λέγοντας ότι η PDVSA θα πραγματοποιήσει τη δική της συντήρηση για διυλιστήρια και πετροχημικά εργοστάσια φέτος, κάτι που ήταν βασικό μέρος της 20ετούς συμφωνίας με το Ιράν.

«Ολοκληρώνουμε τα προγράμματα συντήρησης με τους εργάτες μας», είπε σε μια ενημέρωση σε εργοστάσιο διανομής καυσίμων στην κεντρική πολιτεία Carabobo.
Το εγχώριο έργο ακολουθεί την ολοκλήρωση μιας γενικής επισκευής ύψους 110 εκατομμυρίων ευρώ από Ιρανούς τεχνικούς στο μικρότερο διυλιστήριο της Βενεζουέλας που επρόκειτο να επαναληφθεί πέρυσι στο μεγαλύτερο συγκρότημα διύλισης της χώρας, την Παραγουάνα. Αυτό θα είχε φέρει τον πολύ αναγκαίο νέο εξοπλισμό επεξεργασίας από το Ιράν και την Κίνα για να αντικαταστήσει παλαιωμένα, αμερικανικά εργαλεία.

Ανταλλαγές πετρελαίου

Ο υπουργός Tελετσέα είπε επίσης τον περασμένο μήνα ότι η PDVSA έμαθε να αντιμετωπίζει τις κυρώσεις των ΗΠΑ και είναι καλύτερα προετοιμασμένη να χειριστεί οποιοδήποτε σενάριο με ένα σταθερό εξειδικευμένο προσωπικό και βελτιωμένες επιχειρησιακές εγκαταστάσεις.

Η έλλειψη πλοίων της PDVSA, οι συχνές διακοπές ρεύματος στα τερματικά εξαγωγών και το αργό πετρέλαιο κακής ποιότητας έφεραν τη Βενεζουέλα στη δεινή θέση να δίνει μάχη να ολοκληρώσει τη συμφωνία με το Ιράν με τον προγραμματισμένο ρυθμό. Πιο πρόσφατα, η χαλάρωση των κυρώσεων των ΗΠΑ οδήγησε όλο και περισσότερο το Καράκας να δώσει προτεραιότητα στην πώληση του πετρελαίου του σε άλλα κράτη, περιορίζοντας τις ανταλλαγές του με το Ιράν.

Η αρχική συμφωνία από το 2021 απαιτούσε από την PDVSA να παραδίδει σε ιρανικές κρατικές εταιρείες τουλάχιστον δύο βαρέλια πετρελαίου για κάθε ένα που λάμβανε.

Το Ιράν τον περασμένο Μάιο σταμάτησε να στέλνει φορτία στη Βενεζουέλα, σύμφωνα με μια επισκόπηση των εγγράφων αποστολής της PDVSA. Το Καράκας έχει δεσμευτεί από τότε να στέλνει τουλάχιστον ένα φορτίο το μήνα στο Ιράν για να μειώσει το έλλειμμα.

Η προμήθεια αργού και συμπυκνώματος του Ιράν στη Βενεζουέλα μεταξύ 2022 και 2023 μειώθηκε κατά 44% σε περίπου 41.300 βαρέλια την ημέρα (bpd), ενώ η προσφορά αργού και καυσίμου της Βενεζουέλας στο Ιράν, η οποία υποτίθεται ότι ήταν διπλάσια από αυτή που λάμβανε, μειώθηκε κατά 56% σε 39.400 bpd, σύμφωνα με μια επισκόπηση του Reuters των εγγράφων της PDVSA που περιγράφουν λεπτομερώς τα φορτία από τα μέσα του 2021 έως τον Φεβρουάριο του 2024.

Οι συνολικές ανταλλαγές όγκου μειώθηκαν στο μισό πέρυσι καθώς η Βενεζουέλα αγωνιζόταν να ανακτήσει το χαμένο έδαφος στην παραγωγή πετρελαίου, να λύσει ζητήματα ποιότητας και υποδομής και να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις εφοδιασμού με όλους τους πελάτες της.

Από το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους, η PDVSA προχώρησε σταδιακά σε απόσβεση του χρέους με την παράδοση ενός μεγάλου φορτίου βαρέος αργού το μήνα.

Ωστόσο, το Ιράν δεν έχει ξαναρχίσει την προμήθεια του, αναγκάζοντας την κρατική εταιρεία να αναζητήσει άλλες πηγές πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, έδειξαν τα ναυτιλιακά στοιχεία και τα έγγραφα της PDVSA.

Η συμφωνία Βενεζουέλας-Ιράν περιλάμβανε επίσης την ανάθεση στο ιρανικό κρατικό διυλιστήριο NIORDC την αποστολή της ανανέωσης του τεράστιου Κέντρου Διύλισης Παραγουάνας παραγωγικής ικανότητας διύλισης 955.000 βαρελιών ημερησίως της PDVSA, το οποίο θα περιλαμβάνει εκπαίδευση εργαζομένων στο Ιράν, την κατασκευή προσωρινών κατοικιών για Ιρανούς τεχνικούς στο Βενεζουέλα και κοινός προϋπολογισμός για εισαγωγές εξοπλισμού.

Αλλά το έργο δεν προχώρησε ποτέ πέρα από τα αρχικά στάδια, καθώς η ανεπαρκής ικανότητα πληρωμής της PDVSA και η βαθιά υποβάθμιση της υποδομής που διαπιστώθηκε στις επιθεωρήσεις δημιούργησαν νέα εμπόδια για να ξεπεραστεί μια ήδη προβληματική σχέση. Η PDVSA εξετάζει τώρα εταιρείες άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, για μεταγενέστερες επισκευές διυλιστηρίου, αφήνοντας τη σχεδιαζόμενη γενική επισκευή υπό την ηγεσία του NIORDC στο …συρτάρι, όπως ανέφεραν δύο από τις πηγές στο Reuters.

Tι προέβλεπε η συμφωνία

Το σύμφωνο Ιράν-Βενεζουέλας προέβλεπε έως και 25 δισεκατομμύρια δολάρια σε εμπόριο και επενδύσεις από το 2022 σε βασικούς τομείς και για τις δύο χώρες. Παρόλο που κορυφαίοι αξιωματούχοι έχουν ταξιδέψει τους τελευταίους μήνες σε μια προσπάθεια να αναζωογονήσουν τις κοινές επιχειρήσεις, η αξία των συνεχιζόμενων επιχειρήσεων αντιπροσωπεύει συνολικά λιγότερο από 10 δισεκατομμύρια δολάρια, είπε μια από τις πηγές. «Χάσαμε χρόνο», είπε άλλη πηγή, αναφερόμενη σε έλεγχο τον Οκτώβριο που έδειξε καθυστέρηση 168 ημερών σε βασικά έργα που αφορούν 18 εταιρείες που δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. «Οι αναθεωρήσεις που κάνουν τώρα και οι δύο πλευρές σε όλες τις πλευρές της συμφωνίας είναι υποχρεωτικές», είπε πηγή, αναφερόμενη σε επιθεωρήσεις έργων από Βενεζουελάνους και Ιρανούς εργάτες και αξιωματούχους πριν από την επίσκεψη του Ιρανού Προέδρου. «Ό,τι σχετίζεται με το Ιράν έχει ξεθωριάσει. Βλέπουμε μόνο εταιρείες εξουσιοδοτημένες από τις ΗΠΑ να δραστηριοποιούνται στη Βενεζουέλα. Κάποια εισαγόμενα ανταλλακτικά φτάνουν, αλλά είναι αμερικανικά», είπε ένας εργαζόμενος σε διυλιστήριο.