Ρωσία: H δικαστική νίκη των ολιγαρχών αμφισβητεί τις ευρωπαϊκές κυρώσεις

Ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ που απέρριψε δημοσιεύματα από τον Τύπο και άλλα αποδεικτικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον δύο εκ των πιο επιφανών ολιγαρχών της Ρωσίας άνοιξε το δρόμο για εκατοντάδες άτομα που συνδέονται με το Κρεμλίνο να αμφισβητήσουν το ευρωπαϊκό καθεστώς κυρώσεων.

Το Γενικό Δικαστήριο αποφάνθηκε την Τετάρτη υπέρ των μεγιστάνων Πετρ Αβεν και Μιχαήλ Φρίντμαν, λέγοντας ότι η ΕΕ απέτυχε να αποδείξει πώς συνδέονται με την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, ακόμη και όταν το μπλοκ διαπίστωσε ορισμένους δεσμούς με το Κρεμλίνο. Οι δύο εξακολουθούν να υπόκεινται σε ταξιδιωτική απαγόρευση σε όλο το μπλοκ και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων εν αναμονή της έκβασης ξεχωριστών νομικών ενεργειών.

ΕΕ: Ποιοι ρώσοι ολιγάρχες βγαίνουν από τη μαύρη λίστα των κυρώσεων

Η απόφαση

Αξιωματούχοι της ΕΕ και νομικοί εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι η αιφνιδιαστική απόφαση του δικαστηρίου σηματοδοτεί ένα ανησυχητικό προηγούμενο, καθώς αμφισβητεί μια αρχή που χρησιμοποιείται σε πολλές άλλες κυρώσεις, σύμφωνα με την οποία η εγγύτητα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν συνεπάγεται συνενοχή στην εισβολή.

Η απόφαση έριξε φως στις προφανείς ατέλειες της διαδικασίας έρευνας και συλλογής πληροφοριών της ΕΕ κατά την κατάρτιση περιορισμών κατά περισσότερων από 1.700 φυσικών και 400 νομικών προσώπων από το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και ξεκίνησε τη σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία.

Γραμμή άμυνας

Ορισμένοι Ρώσοι που υπόκεινται σε κυρώσεις δήλωσαν στους Financial Times ότι τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον τους ήταν αβάσιμα, εσφαλμένα ή παραπλανητικά – και βασίστηκαν κυρίως σε δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες.

Τα αποδεικτικά στοιχεία κατά των Αβεν και Φρίντμαν που απορρίφθηκαν περιλάμβαναν τέσσερα άρθρα του Τύπου, ένα από τα οποία δημοσιεύθηκε το 2005 και ανέφερε ότι ο Πούτιν είχε μιλήσει με θερμά λόγια για την εταιρεία τους, την Alfa Group.

Περιελάμβαναν επίσης μια ανοιχτή επιστολή από 12 Ρώσους και Αμερικανούς δημοσιογράφους, διανοούμενους, ακτιβιστές και ιστορικούς που διαμαρτύρονταν για την πρόσκληση των δύο ολιγαρχών σε δείπνο που διοργάνωσε το Atlantic Council, μια αμερικανική δεξαμενή σκέψης.

Έλλειψη τεκμηρίωσης

Κανένας από τους λόγους που παρατέθηκαν δεν ήταν «επαρκώς τεκμηριωμένος», έκρινε το δικαστήριο. Ενώ η ΕΕ διαπίστωσε «έναν βαθμό εγγύτητας» μεταξύ των Αβεν, Φρίντμαν και Πούτιν ή του περιβάλλοντός του, δεν απέδειξε ότι οι δύο άνδρες υποστήριξαν την εισβολή του Πούτιν.

Οι κυρώσεις της ΕΕ που στρέφονται κατά προσώπων καταρτίζονται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, τη διπλωματική υπηρεσία του μπλοκ, με βάση ονόματα και πληροφορίες που παρέχουν τα κράτη μέλη. Ο κατάλογος πρέπει στη συνέχεια να εγκριθεί ομόφωνα από τις 27 κυβερνήσεις του μπλοκ.

Μετά τον ολοκληρωτικό πόλεμο της Ρωσίας το 2022, η ΕΕ, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο καθιέρωσαν ταχύτερες διαδικασίες για τον συντονισμό των στοχευμένων κυρώσεων κατά των ίδιων προσώπων και εταιρειών, δήλωσαν στους FT άτομα που εμπλέκονται στη διαδικασία.

Πίεση

Αυτή η πίεση για γρήγορη και συντονισμένη δράση με τους συμμάχους, καθώς και η εσωτερική πίεση από ορισμένες πρωτεύουσες της ΕΕ να εξαιρεθούν ορισμένοι μεγιστάνες, είχε αντίκτυπο στα βήματα της δέουσας επιμέλειας που έγιναν από τους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες, προσθέτουν οι άνθρωποι.

«Κάποια από αυτά συγκροτήθηκαν με προειδοποίηση λίγων ωρών», δήλωσε ένας από τους ανθρώπους που ενημερώθηκαν για τη διαδικασία.

Στις περιπτώσεις δύο άλλων Ρώσων επιχειρηματιών που αποτελούν αντικείμενο κυρώσεων, τα στοιχεία της ΕΕ περιλάμβαναν τα tweets ενός δημοσιογράφου που περιγράφουν λεπτομερώς μια ανακοίνωση του Κρεμλίνου σχετικά με μια συνάντηση μεταξύ του Πούτιν και επιχειρηματιών την πρώτη ημέρα της ολοκληρωτικής εισβολής.

«Οι καταχωρίσεις πρέπει να είναι αιτιολογημένες και να βασίζονται σε τρέχουσες, επικαιροποιημένες πληροφορίες», δήλωσε ο Εντουάρ Γεργκοντέ, δικηγόρος της Mayer Brown που ειδικεύεται στις κυρώσεις.

Αμφισβήτηση

Ο Γεργκοντέ εκτίμησε ότι δεν υπάρχει κανένας «μεγάλος ολιγάρχης» που να μην έχει ήδη αμφισβητήσει τις κυρώσεις τους στην ΕΕ.

Αξιωματούχοι των Βρυξελλών δήλωσαν ότι η κρίσιμη δοκιμασία θα είναι αν τα κράτη μέλη άσκησαν έφεση κατά της απόφασης του δικαστηρίου, συμφώνησαν σε νέα στοιχεία για να εφαρμοστούν αναδρομικά για την εν λόγω περίοδο ή αποδέχθηκαν ότι οι λόγοι για την καταχώρισή τους δεν ήταν έγκυροι.

Στην περίπτωση του τελευταίου, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει νομικές προσφυγές από άλλους, δήλωσαν νομικοί εμπειρογνώμονες.