Motor Oil: Το road map για τις επενδύσεις των 350 εκατ. στο υδρογόνο

Ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα ενεργειακής μετάβασης στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ύψους 4 δισ. ευρώ, αναπτύσσει ο όμιλος Motor Oil (MOH). Βασικός πυλώνας για την υλοποίηση της στρατηγικής του είναι το υδρογόνο, μέσω της ανάπτυξης του mega project «Blue Med» των 350 εκατ. ευρώ και της συμμετοχή του στο κοινοπρακτικό σχήμα της Hellenic Hydrogen (51% MOH – 49% ΔΕΗ).

Ειδικότερα, το “Blue Med” είναι ένα ολιστικό πρόγραμμα που αναπτύσσεται στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις του διυλιστηρίου της Κορίνθου και αποτελεί ένα «σύμπλεγμα» πολλών έργων σε όλη την αλυσίδα αξίας υδρογόνου. Για την …κλιμάκωση ωστόσο της ανάπτυξης του υδρογόνου σε όλη τη χώρα τη «σκυτάλη» θα αναλάβει η Hellenic Hydrogen.

Motor Oil: «Πράσινο υδρογόνο» στα διυλιστήρια Κορίνθου και στο Αμύνταιο

Τα πολλά υποέργα του “Blue Med”

Το Blue Med «σπάει» σε πολλά υποέργα από την παραγωγή, τη διανομή έως και την τελική χρήση του υδρογόνου. Η υλοποίησή τους πραγματοποιείται, μέσω κοινοτικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων: των «Ephyra» και «Trieres» μέσω των Horizon Europe και Clean Hydrogen Europe, του «Iris» από το European Innovation Fund και των «REA» και «REAH2» από τα Connecting Europe Facility και Transport.

Στο τμήμα του “Blue Med” που αφορά στην παραγωγή υδρογόνου ωριμάζουν το Ephyra και το Trieres. Ο σχεδιασμός του Ephyra περιλαμβάνει εγκατάσταση παραγωγής υδρογόνου (30 MW) από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) σε βιομηχανική κλίμακα, με τη χρήση μεγάλης κλίμακας τεχνολογίας ηλεκτρόλυσης, η οποία θα ενσωματωθεί στις βιομηχανικές λειτουργίες του διυλιστηρίου της Motor Oil.

Το έργο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2023, έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2028 και υλοποιείται μέσω κοινοπραξίας 10 εταίρων από 7 διαφορετικές χώρες της ΕΕ και τη Μεγάλη Βρετανία, υπό τον συντονισμό της Motor Oil. Ήδη, η Motor Oil βρίσκεται στο τελικό στάδιο επιλογής του προμηθευτή του συστήματος ηλεκτρόλυσης, και εντός του 2026 αναμένεται να ξεκινήσει η παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου.

Το δεύτερο πρόγραμμα παραγωγής, το «Trieres» αναπτύσσει μια κοιλάδα υδρογόνου μικρής κλίμακας, με επίκεντρο το διυλιστήριο της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Απρίλιο του 2028. Αφορά στην ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος υδρογόνου στην Ελλάδα, που θα συνδέει τη μονάδα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου που θα δημιουργηθεί μέσω του Ephyra, με διάφορους χρήστες όπως επιχειρήσεις, παρόχους τεχνολογίας, ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, οργανισμούς του δημόσιου τομέα και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Θα παρέχει επίσης τη δυνατότητα υλοποίησης πιλοτικών έργων υδρογόνου (για αστικά λεωφορεία, επιβατικά οχήματα, ναυτιλία, σταθμό παραγωγής ενέργειας), μελετών χρήσης υδρογόνου για υφιστάμενες ή μελλοντικές εφαρμογές, καθώς και συνεργειών με άλλες κοιλάδες υδρογόνου στην ΕΕ (Ολλανδία, Αυστρία, Κύπρος) και την Αίγυπτο. Η MOH έχει προκρίνει διάφορούς «πιλότους», όπως την προμήθεια οχημάτων υδρογόνου από την Ολυμπία Οδός και τον δήμο Λουτρακίου, τη χρήση υδρογόνου στην ακτοπλοΐα κλπ. Το «Trieres» συντονίζεται από την Motor Oil και υλοποιείται μέσω κοινοπραξίας 26 εταίρων από 5 διαφορετικές χώρες, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και εταιρείες του Ομίλου: LPC, Avinoil και Dioriga Gas. Η Motor Oil έχει ήδη προμηθευθεί τέσσερα βυτιοφόρα υδρογόνου.

Δέσμευση άνθρακα

Παράλληλα, το πρόγραμμα IRIS στοχεύει στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του διυλιστηρίου της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους, με την εφαρμογή τεχνολογίας δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα στη Μονάδα Αναμόρφωσης Μεθανίου με Ατμό, καθιστώντας το ταυτόχρονα παραγωγό υδρογόνου εξαιρετικά χαμηλών εκπομπών CO2. Επιπλέον, θα αναπτυχθεί μονάδα παραγωγής συνθετικής μεθανόλης, με χρήση ανανεώσιμου υδρογόνου και μέρος του δεσμευόμενου διοξειδίου του άνθρακα.

Το IRIS υπολογίζεται ότι θα συμβάλλει στην αποφυγή εκπομπής 8,5 εκατομμυρίων τόνων CO2 κατά τα πρώτα δέκα χρόνια λειτουργίας του. Με ημερομηνία έναρξης την 1η Ιανουαρίου 2024 και διάρκεια σχεδόν 10 ετών. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2037.

Χρήση Υδρογόνου

Ταυτόχρονα, υλοποιούνται τα έργα REA (Αγ. Θεόδωροι) και REAH2 (Ακράτα), από την AVINOIL, τα οποία αποτελούν πρωτοποριακές προσπάθειες στον τομέα της κινητικότητας με υδρογόνο, καθώς σηματοδοτούν τη δημιουργία των πρώτων εμπορικών, δημοσίως προσβάσιμων, Σταθμών Ανεφοδιασμού Υδρογόνου στην Ελλάδα. Ειδικότερα, το Πρατήριο Υδρογόνου των Αγ. Θεοδώρων αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως τα τέλη του έτους ενώ το δεύτερο της Ακράτας τον Οκτώβριο του 2025

Όσον αφορά στη χρήση υδρογόνου, στο πλαίσιο της συνεργασίας της Ο.ΣΥ. με την Motor Oil σύντομα δύο λεωφορεία υδρογόνου θα ενταχθούν στο στόλο των οχημάτων των Οδικών Συγκοινωνιών έως το 2026 ώστε στη συνέχεια ο δεύτερος κύκλος ανανέωσης του στόλου των λεωφορείων Αττικής και Θεσσαλονίκης να συμπεριλάβει και λεωφορεία υδρογόνου.

Το έργο στην «Καρδιά» της Hellenic Hydrogen

Όσο για την Hellenic Hydrogen εφαλτήριο για την έναρξη της παραγωγικής δραστηριότητας της αναμένεται να αποτελέσει το έργο North-1. Περιλαμβάνει την ανάπτυξη Μονάδας Ηλεκτρόλυσης 50 MW – 100 MW στην «Καρδιά», την παροπλισμένη λιγνιτική μονάδα παραγωγής ενέργειας της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία. Η North-1 θα αποτελεί την πρώτη εμπορική μονάδα παραγωγής υδρογόνου από ΑΠΕ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και από τις πρώτες μονάδες τέτοιας κλίμακας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αυτήν την περίοδο, η ΜΟΗ αναζητά χρηματοδότηση για το Capex του έργου από ευρωπαϊκά κονδύλια, το οποίο τεχνικά έχει ωριμάσει. Επίσης, έχει ξεκινήσει και η διαδικασία αδειοδότησής του. «Η αδειοδότηση μιας μονάδας ηλεκτρόλυσης γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, οπότε υπάρχουν δυσκολίες, αλλά προχωράμε», επεσήμανε χθες στέλεχος της ΜΟΗ, μιλώντας σε δημοσιογράφους.

Καταναλωτές του υδρογόνου που θα παράγεται από τη μονάδα στο Αμύνταιο θα είναι τρεις. Ο μεγαλύτερος θα είναι η νέα μονάδα ΣΗΘΥΑ συμπαραγωγής ενέργειας της ΔΕΗ στην «Καρδιά» για την οποία έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός αλλά δεν έχει υπογραφεί ακόμη η σύμβαση με τον ανάδοχο. Στους καυστήρες της μπορεί να καίγεται μείγμα φυσικού αερίου και υδρογόνου σε αναλογία έως 80% – 20% κατ΄ όγκον. Άλλοι πελάτες θα είναι οχήματα που αναμένεται να κυκλοφορούν τα επόμενα χρόνια στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, αλλά και βιομηχανικοί καταναλωτές που θα προμηθεύονται αέριο μέσω των αγωγών του ΔΕΣΦΑ.

Τα αγκάθια

Πάντως, πολλά είναι τα «αγκάθια» στην ανάπτυξη του υδρογόνου που εντοπίζουν τα στελέχη της ΜΟΗ. Καταρχάς, η ανάπτυξη του υδρογόνου εξαρτάται, πέρα από τις γεωπολιτικές αναταραχές, και από τα στενά χρονοδιαγράμματα που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τις επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας και της ενεργειακής μετάβασης.

Επιπλέον, δυσχέρειες δημιουργούν οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση. «Χωρίς επιδοτήσεις, χωρίς κίνητρα, αυτές οι επενδύσεις δεν μπορούν να γίνουν και ειδικά στη χώρα μας, δεδομένου ότι δεν έχουμε ακόμα αγορά υδρογόνου. Είναι διαφορετικό να παράγεις ενέργεια στη Γερμανία και να μπορείς να τη στείλεις με αγωγούς στην Ολλανδία, στο Βέλγιο, στη Γαλλία», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές.

Στα αγκάθια περιλαμβάνεται ακόμη ο «χρονικός συσχετισμός». Έως το 2030 αποδεικτικά χρήσης πράσινης ενέργειας για την παραγωγή υδρογόνου θα απαιτούνται ανά μήνα. Με άλλα λόγια, ο παραγωγός υδρογόνου θα πρέπει στην εκκαθάριση του μήνα να αποδεικνύει ότι οι μεγαβατώρες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν πράσινες. Όμως η ΕΕ ορίζει ότι μετά το 2030 η απόδειξη θα πρέπει να γίνεται ανά ώρα, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα καθώς προσθέτει δυο φορές περισσότερη ανάγκη για ΑΠΕ απ ότι χρειάζεται η ηλεκτροδότηση.

Ωστόσο, σε περίπτωση που το ενεργειακό μείγμα μιας χώρας περιλαμβάνει «πράσινη» ενέργεια άνω του 90%, τότε δεν θα χρειάζονται πιστοποιητικά, γεγονός που μέχρι στιγμής φαίνεται ότι θα ευνοεί τη Δανία, την Ελλάδα (μετά το 2033) και την Ισπανία.

Τέλος, ειδικά για τη χώρα μας, πηγές της ΜΟΗ ανέφεραν χθες ότι, θα πρέπει να αυξηθούν οι όγκοι υδρογόνου που δέχονται οι αγωγοί του ΔΕΣΦΑ τουλάχιστον έως 10%, διαφορετικά δεν μπορεί να ξεκινήσει η αγορά υδρογόνου. Σήμερα μπορούν να δεχθούν μόνο 2% γεγονός που «μεταφράζεται» σε 70 MW με 80 MW ηλεκτρόλυσης.

Το …ουράνιο τόξο του υδρογόνου

Σήμερα η ΜΟΗ ήδη διαχειρίζεται υδρογόνο σε μεγάλες ποσότητες καθώς παράγει «γκρι» υδρογόνο από ορυκτό φυσικό αέριο και «κίτρινο» ανακυκλωμένο

υδρογόνο σαν παραπροϊόν της διαδικασίας διύλισης με χαμηλότερο ανθρακικό αποτύπωμα σε σχέση με ένα ορυκτό καύσιμο. Στόχος είναι έως το 2030 να παράγει «μπλε» και «πράσινο» υδρογόνο από ΑΠΕ.