Τουρκία: Ο Ερντογάν κερδίζει τη μάχη των ξένων επενδύσεων, αλλά με βαρύ τίμημα

Η στροφή 180 μοιρών την οποία έκανε η κυβέρνηση Ερντογάν στη διαχείριση της τουρκική οικονομία έχει συμβάλει στην επιστροφή ορισμένων από τους ξένους επενδυτές που έφυγαν καθώς η τουρκική λίρα κατακρημνιζόταν.

Ωστόσο, κάθε μεγάλη ιστορία ανάκαμψης στις αναδυόμενες αγορές έχει αναπόφευκτα και μια αθέατη πλευρά, σημειώνει το Bloomberg. Παρά τις υποσχέσεις των αξιωματούχων ότι τα χειρότερα πέρασαν, πολλά τουρκικά νοικοκυριά εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός θα επιταχυνθεί περαιτέρω, ενώ επιβαρύνονται με υψηλότερο κόστος δανεισμού.

Νέους φόρους σχεδιάζει η Τουρκία

Ο Ερντογάν και οι διαδοχικές κυβερνήσεις των οποίων προέδρευσε έχουν βγάλει εκατομμύρια Τούρκους από τη φτώχεια. Ο κίνδυνος τώρα είναι οι πολίτες που επωφελήθηκαν από μια πιστωτική έκρηξη να καταλήξουν να συμπιεστούν τόσο πολύ ώστε η οικονομία να δεχτεί πλήγμα σε μια κρίσιμη συγκυρία.

Ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε σε σχεδόν 76% τον Μάιο σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Η κεντρική τράπεζα προβλέπει ότι ο ρυθμός αύξησης των τιμών θα είναι ο μισός μέχρι το τέλος του έτους, αλλά οι Τούρκοι δεν συμμερίζονται αυτήν την αισιοδοξία. Οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται κατά περισσότερο από 50% σε ετήσια βάση από τις αρχές του 2022.

Εισροές ξένων επενδύσεων

Η αυστηρότερη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ανόδου των τουρκικών μετοχών και ομολόγων. Ο χρηματιστηριακός δείκτης αναφοράς σημείωσε μια ανάκαμψη άνω του 40% σε όρους δολαρίου από τότε που ο Ερντογάν κέρδισε την επανεκλογή του τον περασμένο Μάιο, μια από τις καλύτερες επιδόσεις παγκοσμίως. Τα ομόλογα λίρας απορρόφησαν ρεκόρ εισροών από το εξωτερικό ύψους 6,5 δισ. δολαρίων τον περασμένο μήνα.

Ο δανεισμός σε δολάρια και η επένδυση στο τουρκικό νόμισμα έχει επίσης γίνει μια κίνηση που προτιμούν οι ξένοι επενδυτές. Ήταν το πιο κερδοφόρο «carry trade» στις αναδυόμενες αγορές τον περασμένο μήνα. Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι από τα τέλη Μαρτίου, σχεδόν 20 δισ. δολάρια σε carry trade, όταν δηλαδή οι επενδυτές δανείζονται εκεί όπου τα επιτόκια είναι χαμηλά και επενδύουν σε μέρη όπου είναι υψηλά, έχουν εισρεύσει στη χώρα.

Το ΔΝΤ δήλωσε πέρυσι ότι σχεδόν το 30% του πληθυσμού βγήκε από τη φτώχεια από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Για να διατηρήσει την πρόοδο της οικονομίας, ο Ερντογάν εγκατέλειψε τη συμβατική οικονομική σοφία για μια πενταετή ώθηση για εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική που προήγαγε την ανάπτυξη τροφοδοτώντας το φθηνό χρήμα.

Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε και το νόμισμα έπεσε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, αλλά η τουρκική μεσαία τάξη εκμεταλλεύθηκε το χαμηλό κόστος δανεισμού για να αγοράσει ακίνητα και αυτοκίνητα ή να συσσωρεύσει σκληρό νόμισμα. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν ακόμη αποπληρώσει αυτά τα δάνεια, τα οποία τώρα είναι πολύ πιο ακριβά.

Η μεγάλη στροφή

Εν μέσω προειδοποιήσεων ότι θα βρισκόταν στα πρόθυρα μιας κρίσης στο ισοζύγιο πληρωμών, ο Ερντογάν διόρισε μια πιο φιλική προς την αγορά ομάδα αξιωματούχων μετά την περσινή εκλογική νίκη. Τοποθέτησε τον πρώην οικονομολόγο της Merrill Lynch, Μεχμέτ Σιμσέκ, ως υπουργό Οικονομικών για να σχεδιάσει μια οικονομική στροφή.

Η αλλαγή πορείας ξεκίνησε με την αύξηση του κόστους δανεισμού. Η κεντρική τράπεζα αύξησε το βασικό της επιτόκιο στο 50% από 8,5%. Από τον περασμένο Μάιο, το κόστος των καταναλωτικών δανείων διπλασιάστηκε στο 72%. Οι τόκοι των πιστωτικών καρτών, στις οποίες οι Τούρκοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό, έχουν επίσης εκτοξευθεί και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ως αποτέλεσμα έχουν αρχίσει να αυξάνονται.

Οι Τούρκοι δεν είναι οι μόνοι που αισθάνονται τις επιπτώσεις της κατάρρευσης των διαθέσιμων εισοδημάτων. Οι καταναλωτικές συνήθειες από τις χώρες με αναδυόμενες αγορές όπως η Αίγυπτος έως τις πιο ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης αλλάζουν επίσης λόγω του πληθωρισμού και των υψηλότερων επιτοκίων, με πολιτικές συνέπειες.

Καθώς δεν έχουν προγραμματιστεί σημαντικές εκλογές για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι ξένοι επενδυτές επωφελούνται από τη στροφή προς πιο ορθόδοξη οικονομία σε συνδυασμό με ένα από τα υψηλότερα ονομαστικά επιτόκια στον κόσμο.

Το τουρκικό Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε μια σειρά περικοπών δαπανών και τώρα μελετά νέα φορολογικά μέτρα για να βοηθήσει στις προσπάθειες αποπληθωρισμού. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας Φατίχ Καραχάν δήλωσε ότι η σταθερότητα των τιμών θα συμβάλει τελικά στην αποκατάσταση της κοινωνικής ευημερίας.

Ένας άλλος μπαλαντέρ είναι το τι θα κάνει η κυβέρνηση για να βοηθήσει στην άμβλυνση του αυξανόμενου κόστους ζωής μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 49% στις αρχές του έτους. Περισσότερο από το μισό εργατικό δυναμικό της Τουρκίας αμείβεται με τον κατώτατο μισθό ή λίγο πάνω από αυτόν. Τα βλέμματα είναι στραμμένα στο κατά πόσον οι υπουργοί θα πραγματοποιήσουν άλλη μια αύξηση τον Ιούλιο, σύμφωνα με τα προηγούμενα χρόνια.