Γαλλία: Οι εκλογές των κοινωνικών δικτύων

Σε πρωταρχικό μέσο πολιτικής επικοινωνίας, καθοριστικό της έκβασης της εκλογικής μάχης, εξελίχθηκαν το TikTok, το Facebook, το Instagram και άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες στις γαλλικές εκλογές που αιφνιδιαστικά προκήρυξε ο Εμμανουέλ Μακρόν. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χάρη στη μοναδική αίσθηση «συμμετοχής στο γίγνεσθαι» και επιρροής στις εξελίξεις, που παρέχουν σε όσους τα χρησιμοποιούν, συνέβαλαν σε μια αναπάντεχη για τους πολιτικούς αναλυτές (και ανέλπιστη για τους κομματικούς σχηματισμούς και τα στελέχη τους) επιστροφή της πολιτικής στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των Γάλλων πολιτών.

«Ενώ ήταν κοινός τόπος ότι οι Γάλλοι ενδιαφέρονταν όλο και λιγότερο για την πολιτική, η αιφνιδιαστική διάλυση της Εθνοσυνέλευσης στις 9 του περασμένου Ιουνίου άλλαξε άρδην την κατάσταση. Η εταιρεία έρευνας και καταγραφής των εξελίξεων στο Διαδίκτυο Visibrain διαπίστωσε ότι η πρωτοβουλία του προέδρου Μακρόν συντάραξε τη χώρα και προκάλεσε μια διαρκή, ανατροφοδοτούμενη πλημμύρα μηνυμάτων πολιτικού περιεχομένου στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης», γράφει η ρεπόρτερ της γαλλικής «Le Figaro» Κλαρά Ντιράν.

UBS: Τα σενάρια μετά τις γαλλικές εκλογές – Οι κίνδυνοι για τη γαλλική οικονομία

H μελέτη αποκαλύπτει ότι από τις 9 Ιουνίου μέχρι την παραμονή του δεύτερου γύρου των πρόωρων βουλευτικών εκλογών οι χρήστες των διαδικτυακών πλατφορμών ανάρτησαν 23,4 εκατ. μηνύματα για εκφράσουν την άποψή τους για την αναμέτρηση, για να σχολιάσουν τις πολιτικές θέσεις των κομμάτων και τις πολιτικές εξελίξεις εν γένει στη Γαλλία. Είναι χαρακτηριστικό ότι περισσότερα από ένα εκατομμύριο μηνύματα (το 18% του συνόλου) αναρτήθηκαν το βράδυ κι όλας των Ευρωεκλογών, που ο Μακρόν ανακοίνωσε την προκήρυξη εκλογών.

«Τα πολιτικά μηνύματα είχαν αυξηθεί κατά την περίοδο που προηγήθηκε των ευρωεκλογών. Αλλά όγκος τους εκτινάχθηκε μετά την προκήρυξη των βουλευτικών εκλογών. Και σημειώστε ότι για τις Ευρωεκλογές η έρευνά μας διήρκεσε τρεις μήνες, ενώ για τις βουλευτικές μόνο τρεις εβδομάδες», δήλωσε στον «Figaro» εκπρόσωπος της Visibrain.

Ποιοί επωφελούνται

Οι πρόωρες εκλογές οδήγησαν γρήγορα στο σχηματισμό τριών μεγάλων μπλοκ: της Εθνικής Συσπείρωσης, της Αριστεράς που ενώθηκε κάτω από τη σημαία του Νέου Λαϊκού Μετώπου και της (πρώην πλέον) προεδρικής πλειοψηφίας που εκπροσωπείται από τον σχηματισμό «Μαζί» (Ensemble). «Ποιος από τους τρεις σχηματισμούς επωφελήθηκε από αυτή την πρωτοφανή κινητοποίηση στα κοινωνικά δίκτυα; Η απάντηση δεν προκαλεί έκπληξη», γράφει η ρεπόρτερ του «Figaro».

«Τα στοιχεία της Visibrain δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι η Εθνική Συσπείρωση είναι η παράταξη που επωφελήθηκε τα μάλα από το νέο επικοινωνιακό μέσο. Από τις 9 Ιουνίου το κόμμα της Μαρίν Λεπέν που υποστήριζε τον Ζορντάν Μπαρντελά για την πρωθυπουργία είχε 9,7 εκατομμύρια υποστηρικτικά μηνύματα, 60% περισσότερα από τον συνασπισμό των αριστερών κομμάτων», τονίζει η Κλαρά Ντιράν.

Στο TikTok πάντως, κάποιες προεκλογικές ημέρες οι υποστηρικτές του Νέου Λαϊκού Μετώπου κέρδισαν τις εντυπώσεις επικρατώντας της Εθνικής Συσπείρωσης. Από τις 13 έως τις 16 Ιουνίου συγκεκριμένα, σχεδόν 600.000 μηνύματα υποστήριξαν την Αριστερά σε σύγκριση με μόνο 400.000 μηνύματα που στήριζαν την Ακροδεξιά.

Στη συνέχεια οι Ακροδεξιοί TikTokers ανασυντάχθηκαν και αντεπιτέθηκαν. Η τάση άρχισε αντιστρέφεται. Και από την 1η Ιουλίου, την επομένη της διεξαγωγής του πρώτου γύρου των εκλογών δηλαδή, η Εθνική Συσπείρωση είχε συνολικά σχεδόν 900.000 υποστηρικτικά μηνύματα, ενώ το Νέο Λαϊκό Μέτωπο έπεσε κάτω από τα 400.000 μηνύματα.

Ό,τι τους κατέβαινε

«Πίσω από αυτούς τους σημαντικούς όγκους μηνυμάτων, οι ακτιβιστές χρησιμοποιούν τεχνικές όχι πάντα αξιόπιστες, που προφανή σκοπό έχουν να προωθήσουν με κάθε τρόπο το κόμμα ή την άποψη που υποστηρίζουν», σημειώνει η Visibrain. Η εταιρεία αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην τακτική του astroturfing. Πρόκειται για μια «αμφιλεγόμενη πλευρά του ψηφιακού μάρκετινγκ», που συνίσταται στη δημιουργία στα κοινωνικά δίκτυα ψεύτικων λογαριασμών, ανύπαρκτων προσωπικοτήτων, με στόχο τη διασπορά ψευδών, χειριστικών ή κακόβουλων ισχυρισμών και προπαγάνδας.

«Οι λογαριασμοί αυτοί στα social media είναι πολλές φορές μιας χρήσης για την εξυπηρέτηση ενός ειδικού σκοπού, την υποστήριξη ενός πολιτικού κόμματος ή μιας », εξήγησε στον «Figaro» ο αναλυτής κοινωνικών δεδομένων Φλοράν Λεφέμπρ.

To astroturfing έκανε θραύση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν διακινήθηκαν ψεύτικες ειδήσεις από «ψεκασμένους» χρήστες του Διαδικτύου. Έκανε θραύση ως «πολιτικό μάρκετινγκ» και κατά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, όπου υπολογίζεται ότι μέσα σε 2 χρόνια 80 εκατ. αναρτήσεις στο Facebook επηρέασαν 126 εκατ. Αμερικανούς πολίτες.