Ρωσία: Η αμερικανική εταιρεία που επεκτείνεται παρά τις κυρώσεις

Η μεγαλύτερη εταιρεία παροχής υπηρεσιών πετρελαιοειδών στον κόσμο επεκτείνεται στη Ρωσία μετά την αποχώρηση των κύριων δυτικών αντιπάλων της. Η SLB , η εταιρεία με έδρα το Χιούστον, παλαιότερα γνωστή ως Schlumberger, ανέλαβε δημόσια δέσμευση τον Ιούλιο του 2023 να σταματήσει τις «αποστολές προϊόντων και τεχνολογίας στη Ρωσία» από τις παγκόσμιες εγκαταστάσεις της.

Ωστόσο, στοιχεία από τα ρωσικά τελωνεία τα οποία παραθέτουν οι Financial Times, δείχνουν ότι η εταιρεία συνεχίζει να εισάγει υλικά από άλλες πηγές, φέρνοντας στη χώρα εξοπλισμό 17,5 εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ Αυγούστου και Δεκεμβρίου 2023. Από αυτά, τα 2,2 εκατομμύρια δολάρια δηλώθηκαν ότι είχαν αρχικά κατασκευαστεί από την SLB ή τις θυγατρικές της.

Η SLB αρνήθηκε να σχολιάσει. Πρόσωπο κοντά στην εταιρεία είπε στους FT, ότι οι εισαγωγές δεν προέρχονται από «μία εγκατάσταση SLB» και ως εκ τούτου είναι «συνεπείς με τις δημόσιες δηλώσεις της SLB και με τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές κυρώσεων».

Ποια ρωσική εταιρεία απολαμβάνει «ασυλίας» στις δυτικές κυρώσεις

Οι αποκαλύψεις έρχονται καθώς η SLB αντιστέκεται στις πιέσεις να εγκαταλείψει τη Ρωσία από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η ουκρανική κυβέρνηση, η οποία ισχυρίζεται ότι το έργο της στη χώρα συμβάλλει στη δημιουργία εσόδων δισεκατομμυρίων δολαρίων από το πετρέλαιο για την υποστήριξη της πολεμικής προσπάθειας του Κρεμλίνου. Πέρυσι, η Εθνική Υπηρεσία για την Πρόληψη της Διαφθοράς της Ουκρανίας (NACP) πρόσθεσε την SLB σε μια μαύρη λίστα «διεθνών χορηγών πολέμου», η οποία αποτελεί μέρος μιας παγκόσμιας εκστρατείας για την αποκάλυψη εταιρειών που συναλλάσσονται με τη Μόσχα.

Σε αντίθεση με τους κύριους αντιπάλους της, η SLB δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να εγκαταλείψει τη Ρωσία

Ο ανταγωνισμός αποχωρεί από τη Ρωσία

Οι δύο μεγαλύτεροι ανταγωνιστές της SLB στις ΗΠΑ στον τομέα των υπηρεσιών πετρελαίου, η Baker Hughes και η Halliburton, αποχώρησαν από τη Ρωσία μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία . Και οι δύο πούλησαν τις ρωσικές επιχειρήσεις τους σε τοπικούς διαχειριστές το 2022. Η ABB, ένας όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων με έδρα στην Ελβετία και προμηθευτής του ενεργειακού τομέα έχει επίσης ανακοινώσει ότι θα αποχωρήσει από τη Ρωσία.

Ο Peter Voser, πρόεδρος της ABB, είπε ότι η ελβετική εταιρεία έχασε «αρκετή δουλειά» αρνούμενη να λάβει νέες παραγγελίες στη Ρωσία και ανακοινώνοντας την αποχώρησή της. «Δεχόμαστε ότι κάποιοι άλλοι ίσως δεν θα το ακολουθήσουν και ως εκ τούτου, μπορεί να έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αλλά νομίζω ότι αυτή είναι μια βραχυπρόθεσμη άποψη και αυτό θα τους πλήξει σε κάποιο στάδιο».

Σε αντίθεση με τους κύριους αντιπάλους της, η SLB δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να εγκαταλείψει τη Ρωσία . Όμως τον Ιούλιο του 2023 η εταιρεία είπε ότι «σταματούσε τις αποστολές προϊόντων και τεχνολογίας στη Ρωσία από όλες τις εγκαταστάσεις SLB παγκοσμίως».

Όπως γράφουν οι FT, η SLB έχει δημιουργήσει μια μεγάλη επιχείρηση στη Ρωσία από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Πέρυσι οι δραστηριότητες στη χώρα παρήγαγαν το 5% των εσόδων του ομίλου αξίας 33,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων και απασχολούσε περίπου 9.000 υπαλλήλους. Σύμφωνα με τις ρυθμιστικές καταθέσεις των ΗΠΑ, η εταιρεία διατηρούσε καθαρά περιουσιακά στοιχεία αξίας 600 εκατομμυρίων δολαρίων στη χώρα στα τέλη του 2023.

Ο διευρυμένος ρόλος

Οι πάροχοι υπηρεσιών κοιτασμάτων πετρελαίου εκτελούν μεγάλο μέρος της δουλειάς για την παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, από την κατασκευή δρόμων και την τοποθέτηση αγωγών μέχρι τη γεώτρηση φρεατίων και την άντληση αργού. Ωστόσο, παρέχουν επίσης πρόσβαση σε εξελιγμένες τεχνολογίες που είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη της εξερεύνησης και της ανάπτυξης πολύπλοκων εργασιών γεώτρησης.

Οι δυτικοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν αποφύγει την επιβολή συνολικών κυρώσεων στις υπηρεσίες πετρελαιοειδών στη Ρωσία λόγω ανησυχιών ότι θα έπνιγε τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων και θα προκαλούσε άνοδο στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου.

Τον Μάιο, ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ είπε ότι η SLB «μέχρι στιγμής» δεν είχε παραβιάσει τις κυρώσεις και η εταιρεία είχε ξεκάθαρη κατανόηση «πού βρίσκονται τα προστατευτικά κιγκλιδώματα».

Η SLB έχει προμηθεύσει εξοπλισμό σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Lukoil

Ωστόσο, ορισμένα από τα προϊόντα SLB που εισάγονται στη Ρωσία είναι αυτά για τα οποία κάποιες κυβερνήσεις έχουν εκφράσει ανησυχίες: 3,3 εκατομμύρια δολάρια του εξοπλισμού που αποστέλλεται από τον Ιούλιο είναι σε κατηγορίες που θα μπορούσαν να υπόκεινται σε ελέγχους εάν εξάγονται από την ΕΕ στη χώρα. Τα πιο ακριβά είδη αυτής της κατηγορίας περιγράφονται στα αρχεία ως ηλεκτρικά καλώδια και χημικά.

Τι γίνεται με τις κυρώσεις

Τα εμπορεύματα, ωστόσο, προέρχονται από χώρες που δεν εφαρμόζουν τέτοιους ελέγχους. Το μεγαλύτερο μέρος της ροής των εισαγωγών SLB – αξίας 13 εκατομμυρίων δολαρίων – προήλθε από την Κίνα, ενώ άλλα 3 εκατομμύρια δολάρια προήλθαν από την Ινδία. Το πιο ακριβό μεμονωμένο εξάρτημα ήταν ένας «μη μαγνητικός σωλήνας γεώτρησης βαρέως τύπου» 1,3 εκατομμυρίων δολαρίων, ο οποίος αποστέλλεται από την Κίνα.

Η SLB έχει προμηθεύσει εξοπλισμό σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Lukoil. Το 2022 και το 2023 παρείχε στην Lukoil εργαλεία γεώτρησης και υδραυλικούς συσκευαστές.

Τα έσοδα της κύριας ρωσικής θυγατρικής της SLB αυξήθηκαν κατά 527 εκατ. Rbs σε 27,3 δισ. Rbs (307 εκατ. δολάρια) το 2023, σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα, σύμφωνα με την έκθεση της θυγατρικής.

Έγγραφα που έλαβε η Global Witness και είδαν οι Financial Times δείχνουν ότι τον Δεκέμβριο η ρωσική επιχείρηση της SLB υπέγραψε σύμβαση με το ρωσικό ινστιτούτο πετρελαίου και φυσικού αερίου Vnigni, το οποίο δεσμεύει την εταιρεία να τη βοηθήσει να κατασκευάσει μοντέλα κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη έργα.

Η FT έχει εντοπίσει περισσότερες από 1.000 αγγελίες θέσεων εργασίας που δημοσιεύτηκαν από την εταιρεία από τον Δεκέμβριο, αναζητώντας ρόλους που κυμαίνονται από οδηγούς έως χημικούς και γεωλόγους. Οι παροχές που προσφέρονται κυμαίνονται από μεσημεριανό γεύμα στη δουλειά και πρόσβαση σε αθλητικές εγκαταστάσεις έως συμμετοχή σε προγράμματα μετοχών με έκπτωση.

Μάλιστα, οι  αναζητήσεις σε βάσεις δεδομένων ρωσικών εμπορικών σημάτων και εταιρικών σημάτων από τους FT δείχνουν ότι οι ρωσικές θυγατρικές της SLB κατοχύρωσαν δύο νέα εμπορικά σήματα τον Ιούλιο.

«Οι φορείς χάραξης πολιτικής πρέπει να αποφασίσουν – είναι σοβαροί να στηρίξουν την Ουκρανία ή όχι;» είπε η Lela Stanley, ανώτερη ερευνήτρια της Global Witness, η οποία πρόκειται να εκδώσει μια αναφορά για την SLB την Παρασκευή. «Οι δυτικές εταιρείες ενέργειας είναι ακόμα ελεύθερες να βοηθήσουν τη Ρωσία να παράγει πετρέλαιο και να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση του πολέμου. Αυτή είναι μια βαθιά αποτυχία».