Το ολλανδικό πείραμα στην αγορά ενοικίου

Στην Ολλανδία που το στεγαστικό πρόβλημα και ειδικά αυτό των ενοικίων είναι πολύ πιο μεγάλο από αυτό που αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα, πήραν πολύ σκληρά μέτρα, τα οποία αντί να λύσουν το πρόβλημα το έκαναν μεγαλύτερο. Η κυβέρνηση της χώρας – για την ακρίβεια η προηγούμενη, αλλά το εφαρμόζει η νέα που ανέλαβε μέσα στο καλοκαίρι – επέβαλε τον Ιούλιο πλαφόν ενοικίου για χιλιάδες κατοικίες. Πρόκειται για τον νόμο για το προσιτό ενοίκιο, όπου χιλιάδες κατοικίες βγήκαν πρακτικά από την ελεύθερη αγορά. Το μέτρο περιορίζει τα ενοίκια σε περίπου 2,5 εκατομμύρια σπίτια σε 880 ευρώ τον μήνα για νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα για τα δεδομένα της Ολλανδίας, που κερδίζουν έως 52.671 ευρώ τον χρόνο.

Εντός της περιμέτρου του νόμου βρίσκονται και χιλιάδες άλλες κατοικίες, χωρίς συγκεκριμένες απαιτήσεις εισοδήματος, που απευθύνονται σε οικογένειες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για τις οποίες το μέγιστο ενοίκιο είναι 1.158 ευρώ τον μήνα. Πρακτικά ωφελημένοι από το σύνολο του μέτρου είναι προσώρας αυτοί των χαμηλών μισθών και χαμένοι αυτοί των μεσαίων εισοδημάτων, που και πλαφόν δεν δικαιούνται, αλλά και τις αυξήσεις που προκαλεί η εφαρμογή του μέτρου στην υπόλοιπη αγορά καλούνται να αντιμετωπίσουν.

Οι πρώτες επιπτώσεις αυτού του νόμου είναι τα ενοίκια στα υπόλοιπα σπίτια που βρίσκονται εκτός των ορίων του να τρέχουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Η δε τάση των ιδιοκτητών είναι να προτιμούν κατά προτεραιότητα να νοικιάζουν τα σπίτια τους σε ξένους, οι οποίοι είναι πολύ πιο πιθανό να φύγουν ύστερα από μερικά χρόνια, όταν θα ολοκληρώσουν τη δουλειά ή τις σπουδές τους, μειώνοντας τις πιθανότητες σε ολλανδούς πολίτες να βρουν σπίτι.

Παράλληλα, πολλοί ιδιοκτήτες που βλέπουν τα σπίτια τους να ωθούνται στη ρυθμιζόμενη αγορά βάσει του νέου συστήματος, επιλέγουν να τα πουλήσουν προκειμένου να απεμπλακούν, αφήνοντας σχεδόν αυτόματα στον δρόμο ενοικιαστές που πίστευαν ότι είχαν πιάσει την καλή, μένοντας σε σπίτι με χαμηλό ενοίκιο.

Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι μια νέα άνοδος των τιμών των ακινήτων, οι οποίες μόνο στο τελευταίο τρίμηνο έχουν αυξηθεί σε μέσα επίπεδα κατά 7,2%.

Ηδη στην Ολλανδία η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι το αργότερο σε έναν χρόνο, οι άνθρωποι, αυτή τη φορά της μεσαίας τάξης, θα βγουν στους δρόμους να παραπονεθούν για τις επιπτώσεις που προκαλεί η ρύθμιση που κάνει όλο και δύσκολη την εξεύρεση σπιτιού.

Το ολλανδικό παράδειγμα ή το ολλανδικό πείραμα, δείχνει ότι εύκολες λύσεις, σαν αυτές που μας αρέσουν να συζητάμε εδώ στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν.

Μια λάθος λύση μπορεί να προκαλέσει μια μεγαλύτερη ζημιά, ειδικά εάν αυτή δεν λαμβάνει υπόψη βασικούς κανόνες της αγοράς. Στην Ολλανδία χρειάζονται περίπου 100.000 νέες κατοικίες κάθε χρόνο και αυτοί χτίζουν λιγότερο από τις μισές. Στην Ελλάδα που για την ώρα «τρέλες» τύπου πλαφόν δεν έχουν υιοθετηθεί, επίσης δεν λαμβάνονται επαρκώς υπόψη οι κανόνες της αγοράς. Τη στιγμή που εμφανέστατα λείπουν χιλιάδες νέες κατοικίες από την αγορά ενοικίου, η κυβέρνηση επιμένει να μη σχεδιάζει τη δημιουργία νέων.

Επιλέγει δηλαδή τη μη λύση, η οποία σε πολλές περιπτώσεις ισοδυναμεί με μια κακή λύση σαν αυτή που επέλεξαν στην Ολλανδία…