Επενδύσεις: Κάτω από τον πήχη η κυβέρνηση την τελευταία διετία

Κάτω από την βάση παίρνει η κυβερνητική πολιτική στον τομέα προσέλκυσης νέων επενδύσεων. Όπως προκύπτει από την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2025, το οικονομικό επιτελείο πέρασε κάτω από τον πήχη των στόχων τόσο το 2023 όσο και το 2024.

Και μάλιστα πολύ, αν και βρισκόταν σε εξέλιξη η ροή κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μένει να φανεί το τι θα γίνει κατά την επόμενη χρονιά, με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να «κατεβάζει» τον στόχο σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη.

Το ζήτημα είναι πως οι επιδόσεις της κυβέρνησης, η οποία έχει πολυδιαφημίσει την προσπάθειά της στον σημαντικό αυτόν τομέα δείχνουν να υπολείπονται των πραγματικών αναγκών για κάλυψη και του επενδυτικού κενού (θα παραμείνει η απόσταση με την ευρωζώνη και την επόμενη χρονιά), ενώ σε κάθε περίπτωση δεν «πιάνουν» τους στόχους που οι ίδιοι θέτουν.

Τι συνέβη με τις επενδύσεις την τελευταία 2ετία

Ειδικότερα, σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, η αύξηση των επενδύσεων προβλέπεται με ρυθμό 8,4% το 2025, ενισχυμένη έναντι του ρυθμού 6,7% του 2024 και με ικανούς επιμέρους ρυθμούς αύξησης τόσο σε εξοπλισμό (11,1%) όσο και σε κατασκευές (8,1%).

Υπενθυμίζεται ότι ο αρχικός στόχος του προϋπολογισμού του 2024 ήταν στο 15,1%! Άλλωστε και ο προϋπολογισμός του 2023 προέβλεπε επενδύσεις (Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου) στο 15,5% και το τελικό «σκορ» έφτασε μόλις στο 4%, ήτοι υποτριπλάσιο του στόχου. Συνεπώς, τίθεται ένα ερώτημα σχετικά με τους ρυθμούς με τους οποίους η κυβέρνηση «τρέχει» -μεταξύ άλλων-  το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Πάντως, σύμφωνα με το κείμενο του προσχεδίου του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς,« οι επενδύσεις το 2025, σε σχέση με την προηγούμενη μεταπανδημική περίοδο, αναμένεται να αναδειχθούν σε κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης στη θέση της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία είχε την πρωταρχική συμβολή τα προηγούμενα έτη, ως αποτέλεσμα της εντατικότερης αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων του Ταμείο Ανάκαμψης Ανθεκτικότητας, των κεκτημένων από τις εθνικές διαρθρωτικές πολιτικές για το επιχειρηματικό περιβάλλον και των ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης, κατόπιν της χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και της εμπέδωσης του κλίματος εμπιστοσύνης από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για τη χώρα».

Προϋπολογισμός: Στο 2,3% η ανάπτυξη το 2025 και στο 2,5% το πρωτογενές πλεόνασμα

Τι θα…δώσουν στις επενδύσεις Ταμείο Ανάκαμψης και ΠΔΕ

Όπως αναφέρεται στο κείμενο του προσχεδίου, το σύνολο των πόρων του ΤΑΑ που έχουν εισρεύσει στη χώρα μας από το 2021 έως σήμερα, ανέρχεται σε 17.213 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 9.621 εκατ. ευρώ αφορούν στο δανειακό σκέλος του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και 7.592 εκατ. ευρώ στο σκέλος των επιχορηγήσεων. Το όριο δαπανών για δράσεις που θα χρηματοδοτηθούν το 2025 από το σκέλος των επιχορηγήσεων του ΤΑΑ ανέρχεται σε 5.140 εκατ. ευρώ.

Επίσης, ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων έτους 2024, οι δαπάνες του οποίου περιλαμβάνονται στις πιστώσεις υπό κατανομή, προέβλεπε όριο δαπανών συνολικού ύψους 8.550 εκατ. ευρώ, το οποίο επιμεριζόταν σε 6.500 εκατ. ευρώ για έργα του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ και 2.050 εκατ. ευρώ για έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους. Επίσης, προέβλεπε 3.617 εκατ. ευρώ για έργα χρηματοδοτούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Τον Σεπτέμβριο 2024 ψηφίστηκε συμπληρωματικός προϋπολογισμός ύψους 900 εκατ. ευρώ, με στόχο αφενός την επιτάχυνση των πληρωμών έργων αποκατάστασης και νέων έργων υποδομών της Επικράτειας, μετά από τις καταστροφικές πλημμύρες του προηγούμενου έτους, αφετέρου την ολοκλήρωση της αποπληρωμής υποχρεώσεων της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ 2014 – 2020) και την επιτάχυνση εκτέλεσης έργων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου 2021 – 2027. Με την ψήφιση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού το όριο δαπανών στο εθνικό σκέλος αυξήθηκε κατά 600 εκατ. ευρώ και στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος κατά 300 εκατ. ευρώ, οπότε τα όρια διαμορφώθηκαν τελικά σε 2.650 εκατ. ευρώ στο εθνικό σκέλος και σε 6.800 εκατ. ευρώ στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος.

Εκτός της προαναφερόμενης στήριξης τομέων της οικονομίας λόγω επειγουσών αναγκών, το ΠΔΕ 2024 αποβλέπει στην υλοποίηση αναπτυξιακών έργων που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ και ιδίως μεγάλων έργων υποδομών καθώς και δράσεων που ενισχύουν την απασχόληση, την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την πολιτική προστασία και τη διοικητική μεταρρύθμιση του κράτους.

Παραμένει το επενδυτικό κενό

Ακόμη, το επενδυτικό κενό της Ελλάδας απέναντι στην Ευρωζώνη, το οποίο κορυφώθηκε το 2019 μετά την ανοδική πορεία του κατά τη διάρκεια των ετών της οικονομικής προσαρμογής , θα συνεχίσει να συρρικνώνεται το 2025 για έκτη συνεχή χρονιά, με τις πραγματικές επενδύσεις να ανακάμπτουν στην Ελλάδα σε 15,8% του ΑΕΠ έναντι του σχετικά σταθερού 21,3% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. Αυτό αντιστοιχεί σε σωρευτική βελτίωση άνω του μισού (51,4%) του επενδυτικού κενού της Ελλάδας το 2025 έναντι του 2019, με το ύψος του επενδυτικού κενού για το έτος να διαμορφώνεται σε 5,4 ποσοστιαίες μονάδες, το χαμηλότερο ποσοστό από το 2010. Ωστόσο, τα όσα αναφέρονται παραπάνω στο κείμενο του προσχεδίου δείχνουν ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να υπολείπεται της Ευρώπης στο θέμα αυτό.

Εξαγωγές και έλλειμμα στο ισοζύγιο

Αναφορικά με τον εξωτερικό τομέα, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να αυξηθούν το 2025 κατά 4,0%, ταχύτερα από τις εισαγωγές που αναμένεται να αυξηθούν κατά 3,6%. Ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών αγαθών εκτιμάται σε 3,0%, συνδεόμενος με τη θετική μεταβολή της εξωτερικής ζήτησης και με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών εξαγωγών. Η αύξηση των εισαγωγών αγαθών εκτιμάται σε 3,8%, σχετιζόμενη με τη σημαντική αύξηση των επενδύσεων και με τη διατήρηση του ρυθμού αύξησης της κατανάλωσης. Οι καθαρές εξαγωγές υπηρεσιών αναμένεται να έχουν θετική επίδραση στην ανάπτυξη (0,7% του ΑΕΠ), συνδεόμενες με τη ναυτιλία και τον τουρισμό. Πάντως, το έλλειμμα του ονομαστικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε εθνικολογιστικούς όρους προβλέπεται να βελτιωθεί κάτω του 5% του ΑΕΠ το 2025, αλλά θα παραμείνει ως μια σημαντική πληγή για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.