Η νέα μεγάλη αλλαγή του ενεργειακού σκηνικού

Δεν ξέρω πόσοι το έχουν αντιληφθεί, οι πολιτικοί σίγουρα δεν μας το έχουν πει, αλλά αυτό που θεωρούσαμε ως δεδομένο πριν από μερικά χρόνια, ότι η ενεργειακή αγορά θα μονοπωληθεί από πράσινα προϊόντα τα επόμενα χρόνια, έχει αλλάξει. Θα έχουμε μεν πολλά αιολικά και φωτοβολταϊκά στο μείγμα, βοηθούμενα από την ανάπτυξη των τεχνολογιών αποθήκευσης, αλλά θα έχουμε και πολλές από τις ανθρακούχες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, για λόγους εξισορρόπησης των τιμών και του συστήματος. Αυτή η συνθήκη θα πρέπει πλέον να θεωρείται δεδομένη.

Υπάρχουν και άλλες αλλαγές, που μπορεί να έρθουν πιο επιθετικά. Μια ακραία εκδήλωση αυτής της τάσης υπήρξε πριν από λίγες μέρες στη Νορβηγία, όπου οι τιμές του ρεύματος εμφάνισαν μια ακραία διακύμανση (σαν τη δική μας), με αποτέλεσμα τα δύο κυβερνητικά κόμματα της χώρας να δηλώσουν ότι σκοπεύουν να καταργήσουν τη διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας με τη Δανία το 2026, όταν θα έρθει η ώρα της ανανέωσης της σχετικής συμφωνίας. Ο μικρότερος εταίρος του κυβερνητικού συνασπισμού ζήτησε παράλληλα την επαναδιαπραγμάτευση των ηλεκτρικών συνδέσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία. Οι Νορβηγοί απέδωσαν τις υψηλές τιμές στις διεθνείς διασυνδέσεις και ανοίγουν θέμα να πουλάνε ρεύμα στο εξωτερικό από την άφθονη υδροηλεκτρική ενέργεια που διαθέτουν μόνο όταν θα έχουν εξασφαλίσει χαμηλές τιμές στο εσωτερικό της χώρας τους, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Το δεξιό κόμμα Porgess μίλησε ανοιχτά για «μόλυνση τιμών» από την Ευρώπη, που αποδίδεται στη μικρή παραγωγή των ΑΠΕ και την αύξηση της ζήτησης τον χειμώνα. Αν περάσουν τα σχέδιά τους, τότε μιλάμε για κατάργηση στην πράξη του target model, του υφιστάμενου μηχανισμού υπολογισμού των τιμών του ρεύματος πανευρωπαϊκά.

Μην ξεχνάμε ότι η Νορβηγία, εκτός από μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου της Δυτικής Ευρώπης, είναι και ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου, αντικαθιστώντας για πολλές ευρωπαϊκές χώρες τη Ρωσία. Αρα το τι θα κάνει προκαλεί γενικά αναστάτωση, σε μια περιοχή που κάθε άλλο παρά ήρεμη είναι την τελευταία τριετία.

Το θέμα είναι τι σημαίνουν όλα αυτά για εμάς. Σίγουρα οδηγούν σε μια ανάσχεση στην ανάπτυξη των πράσινων μορφών ενέργειας, ύστερα από μια παρατεταμένη περίοδο με μόνιμα «πατημένο το πόδι στο γκάζι». Σημαίνει επίσης ότι οι διασυνδέσεις έχουν τη σημασία τους, αλλά εξίσου σημαντικός είναι ο ενεργειακός περίγυρος. Αν γύρω σου η παραγωγή υπολείπεται, τότε οι δικές τους υψηλές τιμές αργά ή γρήγορα θα γίνουν και δικό σου πρόβλημα. Κυρίως όμως επιβεβαιώνουν – αυτό που συχνά θυμίζει ο αρμόδιος υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης – ότι θα χρειαστούμε τουλάχιστον μία ακόμα διετία ενεργειακής ωρίμανσης, κατά τη διάρκεια της οποίας θα είμαστε επιρρεπείς σε μεγάλη μεταβλητότητα τιμών, όπου η κρατική παρέμβαση σε επίπεδο τιμών λιανικής θα είναι απαραίτητη…