Γερμανία: Η στέγαση είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο σε αυτές τις εκλογές

Το οξύ πρόβλημα της στέγασης στη Γερμανία δεν έχει πάρει το χώρο που του αντιστοιχεί στην προεκλογική αντιπαράθεση, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg.

Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Ενώ όλα τα κόμματα αναγνωρίζουν την ανάγκη παροχής περισσότερων οικονομικά προσιτών κατοικιών, οι προτάσεις είναι ασαφείς με λίγες συγκεκριμένες λεπτομέρειες ή χρηματοδότηση.

Δαπάνες στέγασης: Σε ποιες χώρες της Ευρώπης σημειώνονται οι μεγαλύτερες αυξήσεις

«Το θέμα των ενοικίων και της στέγασης έχει παίξει μέχρι στιγμής εντελώς δευτερεύοντα ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία» σημειώνει ο Lukas Siebenkotten, επικεφαλής της γερμανικής ένωσης ενοικιαστών. «Και αυτό παρά το γεγονός ότι ένα στα τρία από τα 21 εκατομμύρια νοικοκυριά ενοικιαστών επιβαρύνονται πλέον υπερβολικά από το κόστος στέγασης».

Η Γερμανία είναι χώρα ενοικιαστών

Η Γερμανία είναι μια χώρα ενοικιαστών. Περισσότεροι από τους μισούς από τα 84 εκατομμύρια κατοίκους της νοικιάζουν, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη περίπου μισού εκατομμυρίου διαμερισμάτων και σχεδόν 1 εκατομμύριο πρόσθετες μονάδες κοινωνικής στέγασης θα χρειαστούν μέχρι το 2030 για να ανακουφιστεί η κρίση, σύμφωνα με το συνδικάτο κατασκευών IG BAU.

Σε μεγάλες πόλεις όπως το Αμβούργο, το Μόναχο και η Φρανκφούρτη, το κόστος για νέες μισθώσεις αυξήθηκε κατά περισσότερο από 10% στο τέλος του 2024 σε σύγκριση με δύο χρόνια νωρίτερα, σύμφωνα με μελέτη του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου της Κολωνίας. Στο Βερολίνο, τα νέα ενοίκια αυξήθηκαν περισσότερο από 20% την περίοδο αυτή.

Αλλά μετά τη συρρίκνωση της οικονομίας για δύο συνεχόμενα έτη και την υποτονική ανάπτυξη που προβλέπεται για το 2025, οι μισθοί σε πολλούς τομείς δεν συμβαδίζουν.

Τα αίτια της κρίσης

Η βασική αιτία της κρίσης είναι η έλλειψη επενδύσεων στην κατασκευή κατοικιών εκεί όπου η αύξηση του πληθυσμού είναι πιο έντονη. Τα υψηλότερα επιτόκια και ο πληθωρισμός εξασθένησαν τη δραστηριότητα στην αγορά κατοικιών τα τελευταία δύο χρόνια και δεν διαφαίνεται ανάκαμψη στον ορίζοντα.

Πέρα από τις επιπτώσεις στη στέγαση, οι κατασκευές αποτελούν από μόνες τους ένα σημαντικό στοιχείο της οικονομίας. Περίπου το 14% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της Γερμανίας και μία στις επτά θέσεις εργασίας σχετίζονται με δραστηριότητες κατασκευής κατοικιών, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε από το DIW με έδρα το Βερολίνο. Αυτό σημαίνει ότι ο κλονισμός της κατασκευής κατοικιών θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες επιπτώσεις στην οικονομία.

Η έλλειψη στεγαστικού χώρου, για παράδειγμα, αποτελεί αγώνα για τις εταιρείες που προσπαθούν να προσλάβουν προσωπικό και προσθέτει εμπόδια για τους Γερμανούς που σκέφτονται να μετακομίσουν για μια καλύτερη δουλειά. Το ζήτημα έχει γίνει ακόμη πιο πιεστικό, καθώς τα νοικοκυριά με υφιστάμενα συμβόλαια θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν αξιοσημείωτες αυξήσεις αν δεν παραταθεί το ανώτατο όριο αύξησης των ενοικίων πριν από τη λήξη των υφιστάμενων περιορισμών στο τέλος του έτους.

Οι ακτιβιστές ζητούν ανώτατο όριο ενοικίου

Παρόλο που τα κόμματα υποβαθμίζουν το θέμα, οι ακτιβιστές προσπαθούν να το κρατήσουν στην ημερήσια διάταξη. Το Σάββατο, μια συμμαχία 60 ομάδων πολιτών διανέμει φυλλάδια και αφίσες σε πόλεις όπως το Βερολίνο, η Κολωνία και η Λειψία για να ασκήσει πιέσεις για αυστηρότερους ελέγχους των ενοικίων.

«Η οικονομικά προσιτή στέγαση είναι το κοινωνικό ζήτημα της εποχής μας» εξηγεί η Carmel Fuhg, εκπρόσωπος της ομάδας. «Μόνο ένα δραστικό βήμα όπως το ανώτατο όριο ενοικίου θα καταστήσει τα ενοίκια και πάλι προσιτά σε όλη τη Γερμανία».

Παρόλο που τέτοιοι περιορισμοί μπορεί να αρέσουν στους ενοικιαστές, η Γερμανία χρειάζεται τελικά νέες κατοικίες σε περιοχές όπου οι άνθρωποι θέλουν να ζουν και να εργάζονται. Αυτό σημαίνει κατασκευές για την ενίσχυση της προσφοράς και συνθήκες που προσελκύουν επενδυτές.

Ενώ οι έλεγχοι των ενοικίων είναι πιο διχαστικοί, όλα τα γερμανικά κυρίαρχα κόμματα συμφωνούν λίγο πολύ στην τόνωση των κατασκευών με την άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων και την εφαρμογή ορισμένων φορολογικών ελαφρύνσεων για τους κατασκευαστές κατοικιών, σημειώνει ο Martin Gornig, διευθυντής ερευνών για τη βιομηχανική πολιτική στο ερευνητικό ινστιτούτο DIW με έδρα το Βερολίνο.

Η κοινωνική στέγη

Το πρόβλημα είναι ότι τα μέτρα αυτά θα χρειαστούν πέντε έως έξι χρόνια για να έχουν αντίκτυπο. Για να μειωθεί η ένταση βραχυπρόθεσμα, μια νέα κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει χρήματα στο χέρι και να οικοδομήσει σε κρατική γη.

«Το μόνο πολιτικό μέτρο για να σβήσει αυτή η φωτιά, ιδίως στις πόλεις, είναι να επενδύσουμε στην κοινωνική στέγαση», είπε, προσθέτοντας ότι οι συνεχείς ελλείψεις αποτελούν κοινωνική ωρολογιακή βόμβα.

Η στέγαση παίζει ρόλο στις πολύπλοκες εντάσεις σχετικά με τη μετανάστευση. Όταν ανοίγουν τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων ενισχύονται οι φωνές που λένε ότι η Γερμανοί μένουν πίσω.

Ενώ τα αίτια είναι πολύπλοκα, οι ξενοφοβικές αντιδράσεις έχουν γίνει πραγματικότητα στη Γερμανία. Τα εγκλήματα κατά των προσφύγων αυξήθηκαν κατά 75% σε σχεδόν επτά την ημέρα το 2023 . Την ίδια χρονιά, οι αλλοδαποί που ήταν ύποπτοι για παράβαση του νόμου αυξήθηκαν κατά 13,5%.

Η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία βρίσκεται στη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις, αξιοποιεί αυτό το συναίσθημα με προτάσεις για την απέλαση χιλιάδων μεταναστών . Το εθνικιστικό κόμμα θέλει επίσης να δοθεί προτεραιότητα σε οικοδομές για Γερμανούς πολίτες.

«Στο παρελθόν, όσοι απέρριπταν τη μετανάστευση ανησυχούσαν συχνά για την έλλειψη θέσεων εργασίας», δήλωσε ο Gornig του DIW. «Σήμερα, ένα επιχείρημα είναι να πούμε ότι το πλοίο είναι γεμάτο, επειδή δεν μπορούμε να στεγάσουμε περισσότερους ανθρώπους».